ELAZI - Frat Üniversitesi Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Bölümü Öretim Üyesi Doç. Dr. Zülfü Genç öncülüünde, Türkiyede ilk defa yapay zeka tabanl ses ve öksürük ile korona virüs bata olmak üzere bir çok hastaln tehisi ile ilgili yazlm gelitirildi. 3 bin veri ile ses ve öksürük kaytlarna göre kiinin korona virüs olup olmadn saptadklarn belirten Doç. Dr. Genç, baar orannn ise yüzde 60 ila 80 arasnda olduunu kaydetti.
Gelien teknolojiyi takip eden ve daha önceden birçok proje ile ilklere imza atan Frat Üniversitesi, her alanda ülkenin gelimesine katk salamaya devam ediyor. Son olarak Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Bölümü Öretim Üyesi Doç. Dr. Zülfü Genç ve ekibi tarafndan giyilebilir sensörler ve yapay zeka destekli bir yazlm ve uygulamas olan Hastalk Tehisi ve Hasta Takibi için Yapay Zeka Destekli Akll Bileklik Tasarm ve Uygulamas Projesi KOSGEB ve ilgili kurullar tarafndan kabul edilerek desteklendi. Proje ile belirli semptomlar gösteren hastalarn, giyilebilir sensörlerden alnan sinyalleri yapay zeka destekli yazlm ile ileyerek doktorlarn kullanabilecei karar destek sistemi oluturma amacnda olduklarn ifade eden Doç. Dr. Genç, yaygn semptomlar ate ve öksürük eklinde olan korona virüs enfeksiyonunun verilerini bu yazlm ile ileyerek erken tehis ve kesin tandan sonra hastann uzaktan canl takip sistemini proje kapsamnda baar ile gerçekletirdiklerini belirtti. Yazlmda öksürük sesinden hzl korona virüs testi çalmalarnn devam ettiini dile getiren Doç. Dr. Genç, ilk kez bu testin mobil uygulamaya eklendiini ve yüzde 60 ila 80 arasnda doru sonuç alndn vurgulad. Doç. Dr. Genç, projenin salk çalan ve hasta arasnda güvenli bir veri iletiimi ve etkin takip sayesinde salkta yerli, milli çözüm ile konfora ulalmasnn yan sra bu entegrasyon sayesinde telefonda hzl bir ekilde korona virüs testi alma olanan ortaya çkaracan bildirdi.
16 aylk emein sonucunda ortaya çkt
Gelitirdikleri proje hakknda bilgi veren Doç. Dr. Zülfü Genç, 2020 ylnda Sanayi ve Ticaret Bakanl AR-GE ve inovasyon destekli program kapsamnda Elaz KOSGEBe sunmu olduumuz Hastalk Tehisi ve Hasta Takip çin Yapay Zeka Destekli Akll Bileklik Tasarm ve Uygulamas Projemiz ilgili kurullar tarafndan kabul edilerek desteklenmitir. Bu proje kapsamnda yaklak 16 aylk bir süreç içerisinde salk sektöründe kullanlabilecek, giyilebilir sensörler ve yapay zeka destekli bir yazlm ve uygulama gelitirdik. Burada da onlarn prototiplerini görmektesiniz. Süreç içerisinde 4-5 tane farkl prototip üzerinde çaltk ve nihai ürünü uan kolumda. ki adet farkl yeni tasarm gerçekletirdik dedi.
Veriler akll bileklik araclyla gönderiliyor
Ürettikleri akll saat ve bileklik yardmyla hastalklarn tehisi ve tespit edilmi hastalardan alnan verileri salk sistemine gönderebildiklerini ifade eden Doç. Dr. Genç, Bu akll bileklik araclyla veri gönderiyoruz. Belirli semptomlar gösteren hastalarn bu giyilebilir sensörlerden gelen sinyaller vastasyla merkez servere kurulu olan yapay zeka destekli yazlm üzerinde bu veriler ilenerek hastalarn hem tehisi hem de takibini gerçekletirebilmekteyiz. Bilindii üzere bilim adamlar özellikle son 2 yldr dünyann her tarafn kasp kavuran korona virüs pandemisiyle mücadele etmektedir. Biz de bata Bakanmz Mustafa Varankn gayretleri, aratrma merkezleri, üniversitelerin bu tipteki AR-GE Projeleriyle korona virüs üzerinde bu projeyi 16 aydr devam ettirmekteyiz. AR-GE sürecimizi tamamladk. lerleyen süreçte mevcut yazlmz gelitirmeye devam edeceiz diye konutu.
Bunun Türkiyede ilk olduunu düünüyoruz
Yazlmdaki en önemli özelliin ses ve öksürükle kiinin korona virüse yakalanp yakalanmadn büyük oranda tespit edebildii olduunu vurgulayan Doç. Dr. Genç, Yazlmda geldiimiz en önemli noktalardan biri de korona virüs tehisinin öksürükle tespitini gerçekletiren yazlm üzerinde çalmalarmz devam etmektedir. Elimizdeki yaklak 3 bin tane veri ile herhangi bir kiiden alm olduumuz ses ve öksürük kaytlarna göre kiinin korona virüs olup olmadna karar vermeye çalyoruz. Bizim devam ettirdiimiz çalmalarda yüzde 60 ila 80 arasnda bir baar elde ederek bir kiinin öksürük ve ses verisinden korona virüs olup olmadn da saniyeler içerisinde tespit edebiliyoruz. Bunun Türkiyede ilk olduunu düünüyoruz. Dünyada çok deiik çalmalar yapldn biliyoruz, onlar da yakndan takip ediyoruz. uan halihazrla Diyarbakr ve Mardinde hastalarmzn üzerinde de bu saatler var ve onlar üzerinden veriler alp onlarn anlk takiplerini gerçekletirebiliyoruz. Bu yazlm sistemi sayesinde hastann anlk verilerini doktoru ve onun bal olduu tüm salk birimlerindeki kiiler hatta Salk Bakan da bu verileri görebilme ansna sahip olabilecek. Bu yazlmla ilgili çalmalarmz devam ediyor. Üretim anlamnda bir yatrm destei söz konusu olmas gerekiyor. Projemizle ilgilenen hem özel hem de devlet kurulular yaptmz çalmalar yakndan takip ediyor. lk etapta bine yaknda saati üretip hastalarmza vererek yazlm sistemimizi güçlendirmeyi düünüyoruz. Gelitirmi olduumuz proje sayesinde salk çalan ve hasta arasnda güvenli bir veri iletiimi ve etkin takip sayesinde salkta yerli, milli çözüm ile konfora ulalmasn salyoruz eklinde konutu.