Ramazan öncesi youn kafein içeren gda ya da içecek (kahve, kola) tüketenlerde genelde bir bamllk gelimitir. Oruçla bunun aniden kesilmesi, ilk günlerde ba arsna yol açar. Her gün, oruca balarken içilecek sert bir kahvenin faydas olabilir.
*Kan ekeri Dümesi (Hipoglisemi)
Oruca bal kan ekeri dümesi, yaygn bir ba ars tetikleyicisidir. Oruç öncesi bol ekerli gda tüketimi, kan ekerinde önce ani bir yükselme, sonra da düme yaratr. Bu da ba arsna sebep olur. Oruç öncesi düük glisemik indeksli, eker içerii düük olan bir diyet, ba arlarn önlemeye yardmc olur. Düük glisemik indeksli gdalar, yasz yourt, yulaf, elma suyu, üzüm olabilir.
*Susuz Kalmak
nsan beyninin çounluunu su oluturur. Beyinde su miktar azaldnda histamin salnm artar. Beyin, su eksikliine dayanabilmek için su kstlamasna gider ve uzun süren susuzluk durumuna kar tedbir almaya çalr. Bu amaçla salnan histamin ise ar ve yorgunluk hissine yol açar. Oruç öncesi bol sv alm, histamin salnmn azaltabilir.
*Uyku Düzeninin Bozulmas
Ramazanda allm uyku ritminin bozulmas, gün boyu halsizlik ve ba arlarna neden olabilir. Bu nedenle oruç tutan kiinin yeterli uyku almna dikkat etmesi gerekir.
Hipoglisemik Ba Arsna Dikkat!
Hipoglisemi, kan ekerinin 70 mg/dLnin altna inmesi ile oluan kan ekeri düüklüü tablosudur. Beyin sadece glukoz kullanr ve bu gibi ani eker dümeleri öncelikle beyni etkiler. Temel belirtileri, güçsüzlük, sersemlik, dikkat eksiklii, terleme, bulank görme, d çevreyi deerlendirme zorluu, anlamsz konuma, esneme, tatl gdalar için ani balayan ar itah ve giderek kötüleen bilinç düzeyi bozulmalardr. Birçok kii, hipogliseminin ba arlarn tetikleyebileceini bilmemektedir. Hipoglisemin birinci nedeni açlktr. Öün atlamak, yetersiz beslenme, eker tedavisinde kullanlan ilaçlar, böbrek yetmezlii ve stma ilaçlar da balca hipoglisemik etkenlerdir. Karacier, böbrek yetmezlii ve anoreksi de hipoglisemiye neden olur. Hormon eksiklikleri, özellikle aç karna alkol alm, ar ekerli öünler hipoglisemiyi tetikleyebilir. eker hastalarnda gerekenden fazla insülin alm da sklkla kan ekeri dümelerine yol açar. Eer hemen düzeltilmez ise komaya kadar ilerleyen hayati bir tbbi durum geliir. Oruç, hipoglisemi nedenlerinden birisidir.
Migrene çevirebilir!
Hipoglisemi, migrene neden olabilir. Baz migren hastalar, migren krizleri öncesinde tatl gdalara kar ani ve ar bir itah artnn olduunu fark ederler. Hipogliseminin tetikledii migren arlarnda, tipik migren krizlerinde gördüümüz bulant, kusma, a ve sese kar duyarllk art pek gözlenmez. Kan ekeri dümesinin nedeni diyabet yani eker hastal deil ise, kiinin düük ekeri düzeltecek bir beslenme rejimine geçmesi gerekir. Bu diyet genellikle dengeli bir fibril-protein-ya oran içeren; az az ve sk sk beslenme biçimidir. Ar karbonhidrat alm önerilmez.
Diyabet Hastalar Dikkat Etmeli!
Oruç tutmay düünen eker hastalarnn mutlaka doktorlar ile görümeleri gerekir. Yine de oruç tutmay düünüyorlar ise, ilaç saatleri, özel iftar ve sahur rejimi, alnmas gerekli sv gda türleri ve miktarlar konusunda bilgilenmeleri gerekmektedir. Genel tbbi öneri,eker hastalarnn oruç tutmamas yönündedir. Aç kalan bir eker hastasnda hipoglisemik ok riski, Ramazan boyunca 10 kat artmaktadr.
Bu Belirtiler Varsa Orucunuzu Sonlandrmanz Gerek!
eker hastalar için ne zaman orucun bozulmas gerektiini bilmek hayati önem tar. Kan ekeri 70 mg/dLnin altna düüyorsa oruç hemen bozulmaldr. Kan ekeri 300 mg/dLnin üzerine çkarsa da oruç hemen sonlandrlmaldr. drarnzn ar koyulamas, ciddi susuz kalma iaretidir. iddetli ba ars, bulant, kusma da vücudun iyi olmadn gösterir. Bu durumlarda da derhal oruç sonlandrlmaldr. Dini makamlar, orucun insan hayatn tehdit edecek bir durumda sürdürülmemesi gerektii konusunda hemfikirdir.
Ne Zaman Doktora Bavurmal?
Kiinin srarl ba arlar olmas, ileri tbbi deerlendirme gerektirir. Ba arlarna bakan uzman, yani nörolog, ba arlarnn yukardaki nedenlerden birine bal olup olmad (sekonder ba arlar) ya da altta yatan birincil bir beyin hastal olaslklarn aratrmaldr. Tedavi buna göre düzenlenir. Eer neden sekonder ise, kiinin bir süre için sahur da, düzenli ar kesici almas yararl olabilir.