Tütün endüstrisini gözetleme kurumu olarak faaliyet gösteren STOP yapt açklamada, koronavirüs sürecinde sigara kullanmna bal olarak bula riskinin daha fazla olduunu ve tütün kullanan kiilerin hastal daha ar geçirdiini vurgulad. Buna bal olarak geçirilen pandemi sürecinde artan salk hizmetleri faaliyetlerinin tütün irketleri tarafndan karlanmas gerektiinin vurguland açklamada, hükümetlere ve sivil toplum kurulularna çarda bulunuldu. Açklamada, Tütün irketlerinden tazminat talep edilmelidir denildi.
Halk saln zayflatan tütün endüstrisinin stratejilerini ve taktiklerini ortaya çkarmak üzere faaliyet gösteren, tütün endüstrisini gözetleme kurumu Stopping Tobacco Organizations and Products (STOP), koronavirüs (Covid-19) sürecinde tütün kullanmnn salgna etkilerini anlatan, bu nedenle de salk sistemlerine binen yükten tütün irketlerinin sorumlu tutulmas gerektiini belirten bir açklama yapt. Açklamada hükümetleri ve sivil toplum örgütlerini, göreve çaran STOP, Covid-19 sürecinde, tütün irketlerinin salgnnn olumsuz etkilerini daha da artrdn söyledi. Açklamada, Yllardr zehirli ve bamllk yaratan ürünlerini pazarlayarak, dünya çapnda milyonlarca insann saln kaybetmesine yol açtlar. Tütüne bal hastalklarn tedavi maliyetleri, salk sistemlerine büyük bir yük getirmektedir ifadeleri kullanld.
SGARA çERKEN ARTAN EL- AIZ TEMASI NEDENYLE BULAI RSK DAHA FAZLA
STOP, ayrca tütün ürünleri kullanan kiilerin zatürre, grip ve tüberküloz gibi hastalklara yakalanma riskinin daha fazla olduunu belirterek, Sigara içenlerin, zatürre, grip ve tüberküloz gibi hastalklara yakalanma konusunda daha fazla risk altnda olduunu bilinmektedir. Sigara içmek ayrca baklk sistemini zayflatr ve kardiyovasküler hastalklar, kronik solunum yolu rahatszlklar ve kanser gibi bulac olmayan hastalklarn önde gelen nedenidir. Sigara içenlerin içmeyenlere oranla Covid-19 ile enfekte olduklarnda daha kötü sonuçlarla karlatklar bir gerçektir. Dünya Salk Örgütü, sigara içerken artan el-az temas nedeniyle Covid-19 bulama riskinin daha fazla olduunu söylemitir ifadelerine yer verdi.
TÜTÜN RKETLER, BIRAKMAYI TEVK ETME çABALARINI BALTALAMAKTADIR
Açklamada ayrca, milyonlarca tütün bamls kiinin, sigaraya bal hastalklar nedeniyle daha ar Covid-19 sonuçlar ile mücadele ettii, tütün irketlerinin hükümetlerin sigara satlarn azaltma ve brakmay tevik etme çabalarn baltalamaya devam ettii vurguland. Bu konuda dünyaca ünlü bir tütün firmasnn Brezilyada bulunan fabrikalarnda üretimini artrd örnek gösterildi.
SALIK HARCAMALARINA TÜTÜN NEDENYLE BNEN ARTI MALYET 462 MLYAR DOLAR
STOP, yapt açklamada, Covid-19 öncesinde de tütünün, dünyadaki salk sistemleri üzerinde büyük bir yük oluturduunu belirtti. 2018 ylnda Dünya Salk Örgütünce yaplan çalmada, sadece bir yl içinde salk harcamalarna tütün nedeniyle binen art maliyetin 462 milyar dolar olduunun belirlendii de belirtildi. Açklamada, u ekilde devam etti:
Bugün, salk sistemleri artan Covid-19 hastalar nedeni ile kapasitelerini artrrken ve baz ülkeler ekonomilerini yeniden açmaya hazrlanrken salk altyaplarnn yetersiz olduu ülkelerde salk harcamalar daha da artacaktr. Yoksul ülkeler için öngörüler daha da kötü: The Economist, Pakistanda kii bana salk harcamasnn Amerika Birleik Devletlerindekinin iki yüzde biri olduunu bildirdi. Ancak tütün irketleri olaanüstü krlar elde etmeye devam ediyor. Bir sivil toplum kuruluunun yapt aratrmaya göre, 2016 ylnda en büyük be uluslararas tütün karteli 35 milyar dolar kr elde etti. Firmalardan biri, 2019da 7,1 milyar dolarlk net gelir bildirdi. Covid-19 öncesinde olduu gibi imdi de tütün kullanmnn yol açt hastalklar ve buna bal maliyetler ile ilgili tütün endüstrisi sorumluluk altna alnmaldr.
HÜKÜMETLERE çARI: TÜTÜN TÜKETM VERGLERN ARTIRIN
Açklamada, hükümetlere yaplan çarlar dört ana balkla ele alnd. lk olarak, Tütün tüketim vergilerini artrn çarsnn yapld balk altnda, bu vergilerin tütün kullanmn artrd ve devlet gelirlerini artrd belirtildi. Dar ve orta gelirli ülkelerin çounda tütün vergisinin düük olduu belirtilen açklamada, Dar ve orta gelirli ülkelerin çounda, tütün vergileri düüktür ve tütün ürünleri uygun fiyata satlmaktadr. Mesela, ngiltere tütün tüketim vergileri dolays ile ylda 9 milyar Sterlinden fazla gelir elde etmekte Filipinler ise genel salk hizmetlerini finanse etmek için tütün vergilerini kullanmaktadr ifadelerine yer verildi.
SALIK HZMET çN HTYAç DUYULAN BÜTçELER, TÜTÜN RKETLERNDEN SALANABLR
Sorumluluk adl balk altnda ise u ifadeler kullanld:
Tütün Kontrolü çerçeve Sözlemesinin taraf olan ülkeler, tütün irketlerini sebep olduklar zararlardan dolay mali, idari ve hukuki mekanizmalar yoluyla maddi olarak sorumluluk altna alma yetkisine sahiptir. Salk hizmeti maliyetlerini karlamak için çok ihtiyaç duyulan bütçeler, tütün irketlerinden salanacak olan fonlar araclyla elde edilebilir. Mesela tütün irketleri ABD hükümetine en az 205 milyar dolar ödeme yapmak zorundalar. Brezilya hükümeti yasal yollara bavurmak için en son hareket eden ülkelerden biridir; dünyaca ünlü 2 tütün firmasna yol açtklar tütünle ilgili hastalklar nedeniyle tazminat davas açyor.
SATMA MALYETN ARTIRIN
Üçüncü balkta Tütün satmann maliyetini artrn diyen STOP, hükümetlerin tütün irketlerinden sigaray braktrma faaliyetlerini finanse etmek için vergi alabileceini belirtti. Açklamada, alnacak vergiler için Dünya Salk Örgütünün vergilerini önererek, Tütün üretim vergisi, thalat lisans bedeli, Ürün kayt vergisi, Distribütörler ve perakendeciler için tütün sat lisanslar, Tütün endüstrisi ve perakendecilerden alnacak idari cezalar, Tütün endüstrisi ve perakendeciler için yllk tütün gözetimi / kontrol ücretleri alnabilir denildi.
VERG NDRMLERN DURDURUN
Son olarak Özel izinlerin ve yasal boluklarn ortadan kaldrlmas bal altnda ise tütün irketlerinin baz ülkelerde vergi indirimleri, muafiyetler gibi özel muamele gördükleri belirtilerek, Mesela, Kamboçya, 3.000 tondan fazla tütün üreten kaytl çiftçiler için Vietnama ihraç ettikleri tütün yapraklarna uygulanan vergilerden muaf tutuldu örnei verildi. Kurum, bu uygulamalarn durdurulmas gerektiini vurgulad.
JEST OLARAK MASKELER, SULAR, SOLUNUM CHAZLARI BAILAMAYI TEKLF EDYORLAR
Açklamada, Covid-19 sürecinde, tütün irketlerinin utanç verici reklamlar yapt ifade edildi. irketlerin ayrca, bakanlklara ihtiyaç duyulan solunum cihazlar, maskeler ve su balamay teklif ettii, sivil toplum örgütlerine balar yaparak verdikleri zarar perdelemeye çaltklar dile getirilerek, Elde ettikleri karlar karsnda bu yaptklar jestlerin7 maliyetleri kayda deer düzeyde olmad bilinmektedir denildi.
TÜTÜN RKETLERNDEN TAZMNAT TALEP EDLMELDR
Açklamann sonunda u ifadelere yer verildi:
Covid-19 salgnnn ve tütün bamllnn insanla verdii zarar elbette maddi olarak ölçülemez ancak salk altyaps ve halk salna yatrm maliyetlerinin karlanmas noktasnda tütün irketlerinden tazminat talep edilmelidir. Etkili politikalar araclyla sigaray brakmak tevik edilmelidir. Ayn zamanda hükümetler ellerinde bulunan gücü tütün irketlerinin salgn öncesinde ve salgn srasnda yol açtklar zararlar tazmin etmeleri için kullanmaldrlar.
STOP NEDR?
STOP, Bloomberg yardmseverleri tarafndan desteklenmekte ve bunun yannda Bath Üniversitesi Tütün Kontrol Aratrma Grubu, Tütün Kontrolünde Global yi Yönetim Merkezi (GGTC), Uluslararas Tüberküloz ve Akcier Hastalna Kar Birlik (Birlik) ve Vital Strategies arasndaki bir ortaklktan meydana gelmektedir. STOP, amac halk saln zayflatan tütün endüstrisi stratejilerini ve taktiklerini ortaya çkarmak olan küresel bir tütün endüstrisi gözlemcisi kurulutur.