Periodontoloji Uzman Dr. Ör. Üyesi Begüm Alkan, halk arasnda di skma olarak bilinen bruksizmin, pandemi döneminde artan günlük stresle, görülme sklnn da arttna dikkat çekti. Dr. Alkan, tbbi olarak bruksizm denilen uursuz di skmann, vücudun herhangi bir eyden rahatsz olduu durumlarda ortaya çktn belirterek Bruksizm genellikle, di anmalaryla sonuçlanr. Ekstrem durumlarda da çene eklemi bozukluklar, ba arlar ve yüz asimetrilerine sebep olarak ciddi bir salk sorunu haline gelir. Amerikan Dihekimleri Birliinden yaplan bir açklamada; pandemi sürecinden geçilendii bu yaklak son 6 ayda anksiyete ve depresyon artyla ilikili balantl olarak bruksizme bal di ve çene ikayetlerinde de salgn niteliinde bir art olduu bildirilmitir dedi.
REKABETç KLER UYANIKKEN DE D SIKIYOR
Baz insanlarn uyankken, bazlarnn ise uyurken di sktna dikkat çeken Dr. Alkan, öyle devam etti: Uyank bruksizm genelde, kii bir ie derinlemesine konsantre olurken veya bir olaya odakl düünürken, tik olarak ortaya çkar. Bu bireyler genelde yüksek stresli ortamlarda çalan rekabetçi kiilie sahiptir. Eer gün boyu sürüyorsa, hastalk boyutundaki anksiyete, öfke ve gerginliin belirtisidir. Uyku bruksizmi ise, günlük strese youn maruziyetin yannda, bir de, uyku bozukluklaryla ilgilidir ve uykuda konuma, huzursuz uyuma, horlama, uyku felci, veya uyku apnesi gibi rahatszlklar da birlikte görülebilir. Uyank bruksizme göre daha az görülür; ancak etkileri daha travmatiktir. Kii uyuduu süre boyunca deil ara ara dilerini skar,, çeneler yaklak 35 kg/kuvvet uygulayar ve kii ne kadar di sktndan tamamen habersizdir. Bu faktörler, hastaln sonuçlarn arlatrr
BA ARISIYLA UYANMAYA DKKAT
Dr. Alkan, Ar sigara ve alkol, kafein tüketimi, kokain gibi uyuturucular ve seçici serotonin geri alm inhibitörü ilaçlarn kullanmlar bruksizm riskini artrr. Ayrca, gastro-özofageal reflü bozukluu, epilepsi, Parkinson hastal, demans ve dikkat eksiklii hiperaktivite bozukluu gibi hastalklarla da ilikilidir dedi ve ekledi: Di skma nörolojik bir sorundur ve tüm mekanizmas halen aydnlatlmamtr. Net nedeni belli olmasa da, hem fiziksel hem de zihinsel salkla balants vardr. in ilginç taraf, hastalar çounlukla di sktklarnn bilmezler; ve ancak bir profesyonel tarafndan uyarlrlarsa bunun farkna varrlar. Az içi belirtileri; dilerde açklanamayan krklar, anm hasas diler ve/veya yanak içinde beyaz çizgi oluumudur. Hastalarn ikayetleri arasnda ba arsyla uyanma, yüz/kulak/çene ars veya yorgun uyanma bulunur
SAKIZ çNEMEKTEN KAçININ, PLAK KULLANIN
Bruksizm tedavisinde en önemli unsurun, di hekiminin doru sorular sorarak hastaya doru tehisi koyabilmesi olduunu belirten Dr. Alkan, u bilgileri verdi: Yalnzca dileri tedavi etmek ve hassasiyeti geçirmek hiç bir ie yaramaz. Hastann günlük stresini azaltacak önerilerde bulunmak, terapiste/psikiyatriste sevk etmek, uyku merkezine yönlendirmek ve bu rahatszlkla ilgili farkndaln salamak öncelikler olmaldr. Bunlarn dnda, geceleri dileri korumak için plak takmak çeneler aras temas önlemek ve gcrdatma seslerini azaltmak için faydaldr. Botoks enjeksiyonlar, kas kaslmalarn snrlamann baka bir yoludur ve iddetli vakalarda hayat kalitesini artrc yönde etkinlik gösterir. Semptomlar rahatlatmak için sakz çinemekten ve sert gda tüketiminden kaçnlabilir, ba/boyun/yüz egzersizlerine arlk verilebilir. Malesef, bruksizmi tamamen ortadan kaldran veya iyiletiren bir tedavi yoktur, ancak semptomatik yaklamlarla ataklar azaltlabilir ve di/çene hasarlar snrlandrlabilir