Bir dönemin devrim yaratan icad kalp pili sayesinde pek çok kalp hastas hayatn artk salkl bir ekilde sürdürebiliyor. Son yllarda gelitirilen beyin pili de Parkinson hastalarn özgürletiriyor diyen Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzman Dr. Gülah Öztürk, yöntemin hastann yaam kalitesini önemli ölçüde yükselttiine vurgu yapyor.
Gömlek dümelerini ilikleyememek!
Parkinson toplumda çounlukla titreme hastal olarak tannyor. Ancak her titreme Parkinson sonucu ortaya çkmyor. Bu hastalktan muzdarip kiilerin titreme nedeniyle gömleini ilikleyememe ya da ayakkablarnn backlarn balayamama gibi ikayetleri olsa da hastaln skntlar bunlarla bitmiyor. Hareketlerde yavalama, kaslarda kimi zaman ortaya çkan katlamalar, yürümede yaanan güçlükler gibi kiinin kendi hayatn idame ettirmesine ciddi olumsuz etkileri olan Parkinsona kimi zaman bozulan uyku düzeni, psikiyatrik ikayetler ve sindirim sisteminde yaknmalar da ekleniyor. Ayrca Parkinson sadece hareketleri etkileyen bir hastalk deil. Otonomik sinir sistemindeki bozulmaya bal baylma, ayaa kalknca ba dönmesi, idrar tutmada zorluk gibi belirtiler de ortaya çkabiliyor.
Yaam kalitesini de bozuyor
Genellikle 60 ya üzerinde rastlanan Parkinson, yüzde 10 orannda da olsa 40 yandan genç insanlarda görülebiliyor. Nedeni tam olarak bilinmese de beyinde Parkinsona yol açan tahribatn dopamin eksikliine bal olduu düünülüyor. Hastaln tedavisinde ilk seçenek bu eksiklii giderecek ilaçlarn kullanlmas. Ancak baz hastalarda ya ilaç tedavisi yetersiz kalyor ya da ilaca bal istemsiz kaslmalar gibi ciddi yan etkiler ortaya çkabiliyor. Bu durumda devreye beyin pili giriyor. Beyin pili yöntemi, hastann istirahat halindeyken yaad iddetli titreme nöbetleri, kaslarda katlk, harekete balamada güçlük, ilaç etkisi azald dönemlerdeki ani kötüleme ve ilacn yan etkisine bal kaslarn istemsiz olarak kaslmalarnn engellenmesi amacyla uygulanyor. Ayrca ilaç dozunun düürülmesine de olanak veriyor.
Ameliyatla yerletiriliyor
Beyin pilinin en büyük avantajnn hastay özgürletirmesi olduuna dikkat çeken Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzman Dr. Gülah Öztürk, ilaç tedavisinden yarar görmeyen belirli hasta gruplarnda beyin pili yerletirilmesini de kapsayan cerrahi tedaviye yöneldiklerini belirtiyor. Cerrahi tedavide; beyin pili (derin beyin stimülasyonu) ve beyne lezyon cerrahisi (ablatif yöntemler) olmak üzere iki seçenek yer alyor. Beyin pili ameliyat srasnda beyinde seçili bölgelere yüksek teknoloji kullanlarak elektronik çubuklar (elektrodlar) yerletiriliyor ve böylece beyinde bozulmu olan elektriksel aktivitenin düzenlenerek hastann yeniden normal yaam döngüsüne dönebilmesi amaçlanyor. Hastann hayatn ve hareket kabiliyetini kstlayan titreme, hareketlerde yavalama ve ilaç kaynakl yan etkiler (istemsiz kaslmalar) böylece azalyor ve hasta ayakkablarn balamak ya da çay içmek gibi ilevlerini yapabilir hale geliyor. Hasta bakasna baml yaamak zorunluluundan beyin pili ile kurtulabiliyor.
3 -20 yl arasnda deiiyor
Üç ana parçann birleimi ile çalan beyin pili, beynin içine yerletirilen milimetrik elektronik çubuklar, kibrit kutusu büyüklüünde bir güç kayna ve bu iki ana parçay birletiren uzatma kablosundan oluuyor. Operasyon sonrasnda yaplan hasta takipleriyle beyne yerletirilen elektrotlarn ayarlamas yaplyor. Beyin pilinin en büyük avantajlarndan biri de pil ayarlarnn uzaktan kumanda benzeri bir cihaz yardmyla hekim tarafndan yaplabilmesi ve hastaya en çok fayda salayacak deerlere göre ayarlanabilmesi diyen Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzman Dr. Gülah Öztürk, pilin ömrünün ise kullanlan bataryann arj olup olmadna göre deitiini belirtiyor. arj olamayan bir pilin ömrünün hastann kullanm durumuna ve beyinde uygulama yaplan bölgeye göre 3 ila 5 yl arasnda deitiini, arj olabilen pilin ise yine hastann durumuna ve beyinde uygulama yaplan bölgeye göre 15-20 yl arasnda olduunu belirtiyor. Pilin bataryas bittiinde tekrar bir beyin operasyonuna gerek duyulmuyor ve pillerin göüs bölgesinde cilt altna yerletirilen ksmnn operasyonla deitirilmesi yeterli geliyor. Bu ilem ise sadece yarm saatte tamamlanabiliyor.