Güvenilir ön tan testlerinin yaygnlamasnn, özellikle belirti vermeyen tayclarn saptanp, izole edilebilmesini salayaca böylelikle hem virüsün yaylm hznn düebilecei hem de asl tan testi PCRn daha verimli kullanlabilecei ifade edildi.
Üsküdar Üniversitesi Tp Fakültesi Dahili Tp Bilimleri Bölüm Bakan Prof. Dr. Tayfun Uzbay, AA muhabirine, Kovid-19 tans için kullanlan testler ve güvenilirliklerine ilikin açklamada bulundu.
PCR testinin hzl tan testlerinden daha güvenilir sonuç verdiini vurgulayan Uzbay, Asl tan testi olarak kabul edilebilir. Virüse ait olan RNAy gösterir, yani virüsün kimliini kesin olarak ortaya koyar. bilgisini verdi.
Uzbay, PCR testlerinin, yapl eklindeki baz farkllklara bal olarak 1 saat ile 3 saat arasnda sonuç verdiini belirterek, Teyit için minimum 3 tekrar yapmak gerekir. Bu durumda testin kesin sonucu için 1 gün beklenebilir. Testlerin sonucunun 2-4 günde verilmesinin nedeni ylmalardr. Test yapan merkezlerin says arttkça daha hzl sonuç almak mümkün olacaktr. dedi.
- çok hzl olsalar da güvenilirlikleri PCRa göre daha düük
Prof. Dr. Uzbay, hzl tan testlerinin hastada virüse ait antijeni ya da virüse kar gelien antikoru tespit etmeye yaradn söyledi.
Hzl tan testleriyle çok daha ksa sürede sonuç alnabildiine iaret eden Uzbay, u açklamalarda bulundu:
Bu testlerle 10-15 dakika içinde sonuç almak mümkün. çok hzl olsalar da güvenilirlikleri PCRa göre daha düüktür. Antijen testlerinin güvenilirlii antikor testlerine göre daha düük. Hatal pozitif veya negatif çkma ihtimali var. Nitekim bu testlerle negatif çkan ama hastalk belirtileri gösterenlere akcier tomografisi yapldnda hastaln net olarak saptand vakalar var.
Antikor testleri daha güvenilir olsa da burada da virüsün kapld zaman önem kazanyor. çünkü virüse kar antikor geliimi 5-6 günü bulabiliyor. Bu esnada kii negatif olarak serbest braklrsa hastal bulatrmaya devam eder. Koronavirüse ilk dikkati çeken ve kendisi de kapt koronavirüsten hayatn kaybeden çinli Doktor Li Wenliangn da koronavirüs tans konmadan önce yaptrd birkaç testin sonuçlar negatif çkmt.
Uygulamada 5-6 kez test sonucu negatif çkan baz hastalarn yedinci testte pozitif çkt da rapor edilmitir. Hastalk belirtileri sergileyen kiilerin hzl tan testleri negatif çksa da PCR ile mutlaka teyit edilmesi, duruma göre tomografi yaplmas ve bu esnada da izole edilmesi gerekir. Bir kiinin hzl tan testinde negatif çkmas kendini güvende hissetmesi için bir neden deil. lerleyen süreçte kendisine virüs bulamayaca anlamna da gelmiyor. Dolays ile izolasyon ve hijyen kurallarna sürekli uymak gerekiyor.
- Türkiyenin güvenilir hzl tan kiti üretebilecek altyaps ve ekibi var
Hzl testlerin bir baka sorununun da hassasiyetleri olduunu ifade eden Uzbay, kitin üretim teknolojisi, laboratuvar altyaps ve üretim titizliinin ön plana çktn söyledi.
Prof. Dr. Uzbay, Ciddi laboratuvarlarn testleri ile daha iyi sonuç almak mümkün ancak bunlar daha pahal. diye konutu.
Miad geçmi ya da yetersiz teknoloji ile üretilmi kitlerle pozitif vakalar saptama yüzdesinin oldukça düük olduunu belirten Uzbay, En iyisi her ülkenin ihtiyacn saptayarak, hzla bu testleri kendisinin üretmesi. Türkiyenin güvenilir hzl tan kiti üretebilecek altyaps ve ekibi var. dedi.
Uzbay, en güvenilir hzl tan kitlerinin bile düük yüzdeyle de olsa hatal pozitif veya negatif sonuç verebildiine dikkati çekerek, unlar kaydetti:
Ancak giderek daha hassas ve güvenilir testlerin de üretilmekte olduunu biliyoruz. Güvenilir ön tan testlerinin yaygnlamas daha uzun süren asl tan testi olan PCRn daha verimli kullanmna yardmc olacaktr. Öte yandan bu testler özellikle belirti vermeyen tayclarn saptanarak, izole edilmesi ve böylece yaylm hznn düürülerek salgnn kontrol altna alnmas için hayati bir öneme sahiptir.
- Türkiyede kullanlan tan testleri
Salk Bakan Fahrettin Koca yapt açklamada, PCR testinin üniversiteler dahil olmak üzere birçok merkezde yaplabilir hale getirildii bilgisini vermiti.
PCR yönteminin 60-75 dakikada sonuç verdiini ancak 2-2,5 saat ekstraksiyon denilen bir hazrlk safhas olduunu aktaran Koca, Bir testi 3,5-4 saatten önce sonuçlandrmanz mümkün deil. Bununla ilgili çinde ekstraksiyon safhasnn olmad yeni bir kit gelitirildi. Bu kiti de Türkiyeye getirmi olduk. açklamasnda bulunmutu.
Koca, ayrca Salk Bakanl envanterinde 15 dakikalk hzl tarama kitinin de bulunduunu ifade ederek, bu teste ilikin u bilgileri vermiti:
Antikor tespit eden bu tarama kitleri, Bilim Kurulunun belirledii ekliyle daha çok filyasyon dediimiz taramada kullandmz bir test ekli. Bir de salk kurulularnda özellikle salk personelimizin bu tarama testiyle taramadan geçirilmesine yönelik kullanlan test. Yani hzl tarama kitini öncelikle hastaln tans için kullanmyoruz, daha çok tarama ve salk kuruluundaki personelimizin bu anlamdaki taycln bilmek açsndan kullanyoruz.
Ayrca bir üçüncü kullanma alan, hastann tedavisini sürdürüp sürdürmeme anlamnda 7 veya 14üncü günde antikoruna bakmak gibi Bilim Kurulunda bir eilim geliti. Bir de o durumda kullanyor olacaz. Yani elimizde hem PCR yöntemi hem hzl dediimiz real time PCR yöntemi hem de 15 dakikada antikor MBGyi tespit eden kitimiz dahil olmak üzere yeterince var.