Prof. Dr. Songül Yalçn, dünyada ve Türkiyede koronavirüse kar balatlan a çalmalarnn seyrini anlatt. Prof. Dr. Yalçn, salgndan sonra tüm dünyada koronavirüsle ilgili a çalmalarnn büyük younluk kazandna dikkat çekerek, Dünyada bu konuda 120den fazla a çalmas balatld. Bu a çalmalarndan u anda yaklak 10 tanesi u an faz-2 admnda düzenlenmektedir. Bu 120 kaytl çalmann yaklak 20 tanesi de faz-1e düzenlenmitir diye konutu.
BUGÜN YARIN OLACAK EYLER DEL
Prof. Dr. Yalçn, bir hastala kar ann bulunabilmesi için belirli zaman gerektiini vurgulayarak, unlar söyledi:
A çalmalarnda fazlardan önce preklinik çalmas yaplr. Bu çalmada insan d primatlar veya transgenik farelerde bu çalmalar yaplr. Daha sonra faz-1 çalmasnda 10 ile 20 kiiye güvenilirlik konusunda bir çalma yaplr. Faz-2de ise bu 100- 200lü rakamlar bulur. Faz-3te ise 1000, 2 bin, 10 binlere ulaan rakamlarda bir çalma yapldktan sonra ann etkisi nedir, yan etkisi nedir gibi konular genel kapsamda da gözlemlendikten sonra da faz-4e ulalr ve sonrasnda a piyasaya sürülüp lisans alnr. Dünya u an koronavirüsle mücadelede faz-2de. Faz-2deki bir a çalmasnn da piyasaya sürülebilmesi için 6 ile 18 ay kadar süre gerekebiliyor. u anda faz-2de 10 civarnda a aday var ama bunlarn sonuçta piyasaya sürülebilmesi, bugün yarn olacak eyler deil. Eylül aynda faz-3e ulalm olsa bile muhtemelen aralk aynda sonraki aamaya geçilecek gibi duruyor.
KABAKULAK AISI 3 YILI BULMUTU
Dünyada koronavirüs asnn bulunmas için milyarlarca lira aktarldn kaydeden Yalçn, Bu zamana kadar en hzl üretilen alardan biri kabakulak asdr. Kabakulak asnn da piyasaya sürülmesi 3 yl bulmutu. Yani bir ann etkin kullanlabilmesi için belli fazlar geçmesi gerekiyor. Bu a da en iyi ihtimalle eylülde faz-3 safhasna gelmi olacak ama yaygn kullanm için daha çok zamana gerek duyulacak dedi.
HACETTEPEDE AI çALIMALARI DEVAM EDYOR
Prof. Dr. Yalçn, koronavirüs hastalarna grip as ya da verem as (BCG) gibi alarn kullanlmasyla ilgili olarak ise grip asnn her yl yeniden üretildiini kaydetti. BCG as yaplan ülkelerde koronavirüs enfeksiyonunun mortalitesinin (ölüm oran) çok daha az olduuna dair öngörülerin bulunduunu belirten Yalçn, öyle konutu:
BCG asnn hem verem hastalna kar hem cüzzama kar etkin olduunu biliyoruz. Ayrca BCG denilen verem as mesane kanserinde de tedavi amaçl kullanlyor ve verem as Afrikada verem hastal dnda dier nedenlere bal zatürreyi gibi hastalklar da azaltt görülmü. Yani bundan dolay verem asnn çok farkl bir etki mekanizmas var. Bu etki mekanizmas da öngörülerek koronavirüsün BCG asnn rutin olarak uyguland ülkelerde mortalitesinin de düük olduu göz önüne alnarak, u anda belli baz a çalmalar balatlm durumda. Avustralyada, Hollandada salk personellerine yönelik verem as yaplmas ve bunlarn koronavirüse kar hastalk durumlarnn nasl olduuna dair takibine yönelik çalmalar balam durumda.
Prof. Dr. Yalçn, ayrca Hacettepe Üniversitesinde koronavirüse kar a çalmalarnn devam ettiini belirterek, Hacettepe Üniversitesinde a çalmalar faz-1 eklinde devam ediyor. Bu konuda neler olacan önümüzdeki süreçte göreceiz dedi.