Genel Cerrahi Uzman Doç.Dr. Fahri Yetiir, Safra, karacierde üretilerek oniki barsaa dökülen bir salgdr. Bu salg aracl ile baz maddelerin vücuttan atlmas salanrken, baz yada eriyen vitaminlerin ve yalarn vücutta emilmesinde fonksiyonlar mevcuttur. Günlük ortalama 6001000 ml civarnda safra üretilir. Safra kesesi armut eklinde karacierin alt yüzüne yapk halde bulunur, sistik kanal adn verdiimiz bir kanal ile ana safra kanallarna balanr. Safra kesesinin balca görevi; karacierin ürettii safrann bir ksmn özellikle açlk dönemlerinde depolamak, younlatrmak ve sindirim srasnda yeniden barsaa salglanmaktr. Safra kesesi yaklak 50 ml hacmindedir. Mideye gda geliini takiben kaslarak yarm saat içinde içeriinin yardan çounu barsaa boaltr. Karacier ürettii safrann bir ksmn da, safra kesesine ihtiyaç duymakszn, dorudan barsaa gönderebilir. Safra kesesi yokluunda safrann tamam ana safra kanal araclyla barsaa iletilebilir. Bu nedenle safra kesesi yaam için vazgeçilmez bir organ deildir. ltihap halinde çkartlmas gerektiinde ileyite hayati bir noksanlk yaratmaz dedi.
Safra kesesi ta niye olur?
Karacier tarafndan üretilen safrann bir ksmnn özellikle açlk annda safra kesesinde depolandn ifade eden Doç.Dr. Yetiir, Safray oluturan ana bileenler kolesterol, lesitin, bilirubin, kalsiyum dur. Safray oluturan bu maddeler arasnda normal artlarda bir denge mevcuttur. Bu dengenin bozulmas durumunda safra talar ve çamuru olumaktadr. Uzun süren açlk dönemleri safra çamuru oluumunu artrr. Safra kesesinin kaslp geveme fonksiyonunun ve duvar iç yüzünden salg fonksiyonunun bozulmas taa zemin hazrlar. Zamanla daha sert bir çekirdek oluur ve safra ta haline gelir. Safra talar için ailesel bir yatknlk söz konusu olabilir. Fazla kilolularda, krkl yalarda, kadnlarda ve çok doum yapmlarda safra talar daha sk görülür. Safra talarnn kiiye rahatszlk vermesi ve ikayetlere yol açmas için kanal aznda tkanma yapmas veya iç duvarda harabiyet yapacak büyüklüe erimesi gerekir.
Safra tann oluumu neden
Safra tann oluumunu hzlandran faktörler de mevcuttu, bunlardan bazlar: mideye yönelik operasyon geçiren hastalar, obezite, morbid obezite nedeni ile bypass ameliyatlar yaplm hastalar, vagus sinirinin zedelenmesi sonras, geni ince barsak rezeksiyonlarndan sonra. Safra kesesi iltihab akut ve kronik olmak üzere iki ekilde karmza çkabilir. Her ikisinde de safra kesesi iltihab genellikle safra kesesi kanalnn tkanmas sonucu geliir. Kese içinde oluan ta veya çamur safra kesesi kanal azna oturur ve safra kesesinin boalmasna izin vermez. Safra kesesi ier gerilir. Kese duvarnda ödem geliir ve kanlanmas bozulmaya balar. Bozulmann giderek çürüme ve delinmeye kadar ilerlemesi mümkündür. Safra kesesi iltihabnn en önemli belirtisi karn özellikle sa üst tarafnda ardr. Genellikle yemeklerden sonra olur. Arnn srta ve omuza doru vurmas tipik özelliidir. Arya sklkla bulant, ikinlik hazmszlk, bazen de yanma, ekime, gibi ikayetler elik edebilir diye konutu.
ikinlik, hazmszlk yal yemek
Safra kese sorunlarnda hastalarda genel olarak ikinlik, hazmszlk, yal yemeklere tahammülsüzlük, yemeklerden sonra bulant gibi dispeptik yaknmalarn olduunu kaydeden Dr. Yetiir, Sa üst tarafta karn ars olur. Bu hastalarda ultrasonografide safra kesesinde ta, çamur, iltihap saptanmas durumunda kapal safra kesesi ameliyat yaplmaldr. Akut veya kronik kolesistit ata (safra kesesi iltihab) geçirmi olan tal safra kesesi olan hastalara safra kesesi ameliyat yaplr. Akut pankreatit(pankreas iltihab) geçirmi olan çok sayda küçük safra kesesi ta olan hastalara, safra kesesinde ta veya çamur olmadan safra kesesinde ime olmas ve safra iltihab geçiren hastalarda(Akalküloz kolesistit) ameliyat yaplr. Safra kesesi polibi, safra kesesi duvarnn iç tabakasnda oluan kesenin içine doru büyüyen genellikle sapl olan bazen bir kaç birlikte olan ve üzüm salkmna benzeyen milimetrik yumuak oluumlardr. Safra kesesi ultrasonu yaplan her 20 hastadan birinde polip görülür. Polibi olan hastalarn üçte birinde de birden fazla sayda polip bulunur
Kanser riskine kar gelitirmek
Dr. Yetiir, safra kesesi poliplerinde kanseri gelime riskini artran durumlar öyle sralad: 60 yan üstündeki hastalarda, safra kesesi ta ile birlikte bulunan poliplerde, boyutlar hzla artan poliplerlerde, çap 10 mmden fazla olan poliplerde.
Safra kesesi polibi olan hastalarda eer safra kesesi ikayetleri mevcutsa polibin boyutuna baklmakszn ameliyatn yapldn belirten Dr. Yetiir, Safra polibinin boyutu10 mmnin üstünde ise ikyetinin olmasna baklmakszn ameliyat yaplr. Safra kesesi polibin de büyüme tespit edilirse yine ameliyat yaplr. Safra kesesi polibi ve ta mevcutsa yine ameliyat yaplr açklamalarnda bulundu.