Dünya Hijyen Günü vesilesiyle ev, el ve gda hijyenini salamann yollarn Uzman Dr. Il çeri, Dyt. Pnar Yaprak ve Dr. Ört. Üyesi Hüseyin Takran anlatt.
Salmz korumak için el hijyenine dikkat etmek, salkl gdalar gda hijyenine uygun ekilde saklayp, piirip tüketmek, evimizi alerjen, mikrop ve bakterilerden temizlemek gerekiyor. 2011 ylnda ilk kez Türkiyede kutlanmaya balanan 16 Ocak Dünya Hijyen Günü çerçevesinde hijyenin hayatmzdaki önemine dikkat çeken Uzman Dr. Il çeri, Dyt. Pnar Yaprak ve Dr. Ört. Üyesi Hüseyin Takran hijyen konusunda önemli ipuçlar veriyor.
Covid-19 pandemisiyle birlikte hijyenin önemi daha da fazla kavradk. Bu dönemde el ve vücut temizliinin yan sra hijyen açsndan trnaklarn ksa kesilmi olmas, yüzük, tak, saat gibi aksesuarlarn taklmamasnn daha uygun olduunu söyleyen Uzm. Dr. Il çeri, el hijyeni için ellerin gün içinde sk sk 20-30 saniye süreyle, lk suyla ve dermatolojik olarak uygun bir sabunla ykamas, sonrasnda ise uygun bir kremle nemlendirmesi gerektiini hatrlatyor. El ykama imkan yoksa en az % 60 alkol içeren dezenfektanlarn da kullanlabileceini belirten Uzm. Dr. çeri, uygun koullar olutuunda ellerin mutlaka su ile durulanmasn öneriyor.
Özellikle k döneminde, hijyenik nedenler ile sk el ykama, dezenfektan kullanm ve ortam temizlii için kullanlan kimyasallar sonucu ellerde egzama oluabilir diyen Uzm. Dr. çeri, sözlerini öyle sürdürüyor. Önce hafif kzarklk, kant, yanma eklinde balayan egzama tedavi edilmez ve ihmal edilirse ilerler. Ellerde su dolu kabarcklar, çatlama, yark oluumu, kanama ve yara haline gelebilir. Hatta bu sorun kronikleebilir. Deri koruyucu katman bozulduu için cilt bakteri, mantar ve virüs enfeksiyonlarna açk hale gelir. Bu nedenle ikayetler hafifken bir dermatoloji uzmanna bavurulmaldr.
HAMAM, HAVUZ, SAUNA GB YERLERDE çIPLAK AYAKLA DOLAMAYIN
Pandemi döneminde ayak bakm ve hijyeninin de unutulmamas gerektiini anlatan Uzm, Dr. çeri, Gün içinde kapal kalan ayaklar akam lk su ile ykanmal ve parmak aralar iyice kurutulmaldr. Parmak aralar kzarklk, kabuklanma açsndan kontrol edilmeli, gerekirse dermatoloji uzmanna muayene olunmaldr. Hamam, sauna, SPA, havuz gibi toplu alanlarda olas mantar, bakteri, virüs bulama riski açsndan çplak ayakla dolalmamaldr diyor.
BESN HJYEN çN GIDALARINIZI GÜVENLR YERLERDEN SATIN ALIN
Besinlerde parazitler, küfler, bakteriler, virüsler ve tarm ilaçlar gibi birçok zararl madde bulunabiliyor. Besin kaynakl hastalklar önlemek için besin hijyenine çok dikkat etmek gerekiyor. Zararl bakterilerin enfeksiyonlara ve zehirlenmelere yol açabildiini hatrlatan Dyt. Pnar Yaprak, besinlerin yetitirilme aamasnda kullanlan tarm ilaçlarna ar maruz kalmann akut veya kronik zehirlenmelere, kanserin artmasna, hormonal problemlere sebep olabildiine dikkat çekiyor.
KÜFLENEN YYECEKLER HçBR EKLDE TÜKETMEYN
Besin hijyeni için gdalarmz güvenilir, temiz içerii sahip marka ve yerlerden satn almak gerektiinin altn çizen Dyt. Yaprak, u önerilerde bulunuyor: Gda satn alrken son tüketim tarihine, içeriine, paketine, sakland koullara ve üzerinde küf olup olmadna dikkat etmeliyiz. Evde tüketilirken küflenen yiyeceklerin küf olmayan ksmlar da tüketilmemeli. Küflü ksmnn alnmas, dier ksmlarda gözle görülmeyen küflerin olmad anlamna gelmez. Gdalarn saklama koullar ve temizlik ksm da çok önemli. Covid-19 ve dier patojenlerden korunmak için ambalajl ürünlerin d yüzeyi deterjanl, mümkünse dezenfektanl bez ile silindikten sonra buzdolabna/erzak dolabna yerletirilmeli, buzdolab içerisinde ve mutfakta çi ve pimi ürünler birbirine temas etmemelidir. Yeillikleri tarm ilaçlar ve patojenlerden arndrmak için öncellikle 20 dakika boyunca 1-2 yemek ka karbonat ve 2-3 damla limon/nane ya eklenmi suda bekletmek ve ardndan ykamak tarm ilaçlarndan büyük ölçüde arnma salayacaktr. kinci aamada ise yeni suda 1-2 yemek ka elma/üzüm sirkeli suda bekletmek bakteri, virüsleri öldürmesine yardmc olacaktr.
EVNZN HAVASINI TEMZ TUTUN
Hayatmzn büyük ksmn geçirdiimiz evlerimizin daha salkl olmas için ev hijyeni art Günümüzde evle ilikili salk ve hijyen sorunlarnn banda gda kaynakl enfeksiyonlar, souk algnl virüsü enfeksiyonlar, viral gastroenterit, cilt enfeksiyonlar ve evcil hayvanlarla ilikili sorunlar geliyor. Evimizdeki toksinlerin vücut saln etkileyen en önemli problem olduunu belirten Dr. Ört. Üyesi Hüseyin Takran, temizliin enfeksiyonlarn yaylma riskini azalttnn altn çiziyor. Dr. Ört. Üyesi Takran, evimizi toksinlerden arndrmann dört yolunu öyle anlatyor: Dardaki havay temizleyemezsiniz ama evinizin havasn temiz tutabilirsiniz. Eviniz ve ofisiniz için hepa filtreli bir hava temizleyici temin edebilirsiniz. Kimyasal temizlik ve bakm ürünlerini mümkün olduunca az kullann. Hem içtiimiz hem de ykandmz sudan toksinler vücudumuza girer. O nedenle evinize gelen ehir suyunu filtre edin, plastik ieden (BPAsz bile olsa) su içmeyin. Tarm ilaçsz yetitirilmi sebze, meyve, serbest dolaan, ilaç-hormon verilmeyen hayvanlarn ürünlerini almaya özen gösterin.
KAPI KOLLARINI, ELEKTRK DÜMELERN KOLONYAYLA SLN
Evde hijyen salamann en etkili yöntemlerinden biri de en çok kullanlan alanlar alkolle temizlemekten geçiyor. Yüksek oranda alkol içeren kolonya ile kap kollar, elektrik dümeleri gibi sk kullanlan alanlar düzenli olarak dezenfekte edilebileceini söyleyen Dr. Ört. Üyesi Takran, evde hijyen için yaplmas gerekenleri öyle özetliyor: Her sabah yatanz havalandrp kullandnz nevresim ve çaraflar haftada en az bir kez deitirerek yatak odasnda etkili bir temizlik yapabilirsiniz. Tüm ailenin bir arada olduu alanlar olan salon ve oturma odalarn her gün havalandrn. Yemeklerin hazrland ve gda maddelerinin muhafaza edildii mutfakta özellikle tezgh, kesme tahtalar ve çekmece, dolap içi gibi kapal yüzeylerin de günlük temizliklerinin yaplmasna dikkat etmelisiniz. Ailenin ortak kullanm alan banyo ve tuvaletlerdeki musluk balar ve kap kollarn dezenfekte etmelisiniz.