Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlac, inmeyle ilgili u bilgileri verdi: nme ya da felç beyini besleyen damarlardan birinin tkanmas veya yrtlmas sonucu oluan, ilgili beyin bölgesinde ilev kayb olmasdr. Bu yönüyle bakldnda beyinde damar tkanmas veya kanama eklinde kendini gösterebilmektedir. nme sklkla (%85) damar tkankl ile kendini göstermekte, beyin kanamalar daha az (%15) ortaya çkmaktadr
Ylda 15 milyon kii inme geçiriyor
Dünya Salk Örgütüne göre dünyada ylda 15 milyon kiinin inme geçirdiini belirten Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlac, Bu 40 saniyede 1 inme ya da günde 2 bin 200 inme oluyor demektir. Ylda inme geçirenlerin 5 milyonu sakat kalmakta ve 5 milyonu ölmektedir. En yaygn ölüm ve sakatlk nedenlerinden biridir. Ülkemizde de her yl 130 bin kii inme geçirmektedir. Gelecek 10 ylda da neredeyse her aileden birisi inme yaam olacaktr diye konutu.
Erken müdahale çok önemli
nmenin tipine göre tedavisinin olduunu ifade eden Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlac, nmenin hangi tipi olduuna bal olarak tedavisi vardr. Eer damar tkankl eklindeyse ilk önce, erken dönemdeki damar tkankln iyiletirici tedaviler uygulanmaktadr. Bu erken dönem tedavi ilk 4,5 saat içerisinde damar içine verilen bir pht çözücü ile veya anjio ile girilerek tkal damarn pht çözücü ilaçla açlmas eklinde de olabilir. Erken dönem tedavi acildir ve belli bir zaman penceresi içinde uygulanabilmektedir. Bu nedenle kiilerin felci tanmak için uyank olmalar gerekmektedir. kinci tedavi yaklam ise ikincil korunma denen tedavidir. Damar tkankl ise uygun bir kan sulandrc daha sonra felç riskini azaltmak için kullanlabilmektedir. Beyin kanamalarnda ise kanamann bir damarsal sebebi var ile ameliyat veya anjio ile giriim gerekebilmektedir. Her iki durumda da kiide felce neden olan risk faktörleri tespit edilip, her bir risk faktörü düzeltilir dedi.
Sigara, hipertansiyon ve diyabete dikkat!
nmenin belli risk faktörleri olduunu belirten Prof. Dr. Sultan Tarlac, u uyarlarda bulundu:
Mesela en sk izlenen beyin damar tkankl için risk faktörleri; sigara içimi, hipertansiyon, diyabet, kalpte atrial fibrilasyon denen ritim bozukluu, kan yalarnn yükseklii, yüksek alkol alm, depresyon, kilo yükseklii olabilmektedir. Dolays ile kiiye özel önlemler ve korunma yöntemlerine önem vermek gerekir. Bunlarn her birinin beyin damar tkankl üzerinde belli oranda risk yaratmas söz konusudur. Mesela sigara içiyorsanz içmeyene göre 2,5 kat fazla, diyabet var ise 1,6 kat daha fazla felç geçirme riskiniz vardr. Bu nedenle önlem risk faktörleri ile ilgilidir. Bireye göre riskleri analiz edip düzeltmek gerekir. Beyin kanamalar için ise en önemli risk faktörlerinden biri kontrolsüz hipertansiyondur.
Egzersiz inme riskini azaltyor
Salkl ve dengeli beslenme, hareket etme gibi etkenlerin inme riskini azalttna dikkat çeken Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlac, tavsiyelerini öyle sralad:
Fiziksel aktivite ve egzersiz dorudan ve dolayl etkileri ile inme riskini azaltr.
Sigara kesinlikle içilmemelidir. Buna nargile de dhildir.
Alkolün tüm çeitleri inme riskini arttrmaktadr. Ancak çok zorunluluk ve sosyal nedenler kullanmn gerektiriyor ise bir kadeh krmz arap kullanlabilir.
Diyabet tedavisi damar salna yatrmdr
eker hastalar kendi ekerlerinin kontrolünü olabildiinde uygun aralklara düürmelidirler. ekerlerini tedavi etmeyi, uzun vadeli damar salna yatrm olarak düünmeleri gerekir.
Deniz ürünleri inme riskini azaltrlar, özellikle omega-3 içeren küçük balklar tercih edilmelidir. Fndk, fstk ve çerezler de esansiyel yalar ve mineralleri ile damarlara iyi gelirler. Kii obez ise mutlaka normal arala kilosunu indirmek için çabalamaldr.
Kolesterol ilac mutlaka kullanlmaldr
Kolesterol evet risk faktörüdür ancak sigara içmek gibi bir risk faktörüdür. çok yüksek deerler var ise ve birinci derece akrabalarda erken yata felç veya kalp krizi var ise, doktor önermi ise, ilaç kullanmaktan kaçnmamaldrlar. Yani ayn sigara orannda felç riskinizi arttrr. Bu nedenle dier risk faktörlerini unutup kolesterolüm var demek bir anlam ifade etmez. Tüm riskler uygun ekilde azaltlmaldr.
Nihayetinde kalbe iyi gelen her besin beyne de iyi gelir. Kii ancak damar gençlii kadar gençtir!