Ortopedi ve Travmatoloji Uzman Prof. Dr. Yetkin Söyüncü, skolyoz hakknda bilinmesi gerekenleri anlatt.
Skolyoz tanmlayc bir terimdir, tehis deildir
Okul çandaki çocuklarn yüzde 2-3ünü etkileyen skolyoz hastalarnn yüzde 80inden fazlasnda belirgin bir sebep bulunmamaktadr. Hastalk sklkla 10-15 ya aras kz çocuklarnda görülür. Bu tür vakalar ve bu durumdaki hastala idiyopatik skolyoz yani sebebi belli olmayan skolyoz denilmektedir. diyopatik skolyozda genetik yatknlk söz konusu olabilir. Yaplan aratrmalarda, skolyozdan sorumlu olan bir genin henüz bildirilmediinin alt çizilmektedir.
Spor skolyoza neden olmaz!
diyopatik skolyoz; 0-3 ya için infantil, 4-10 ya için jüvenil, 11-18 ya için adölesan ve 18 ya üzeri için erikin olarak adlandrlr. Omurga deformitesine yol açt bilinen dier sk durumlar ise doumsal omurga anomalileri ve nörolojik bozukluklardr. Bu ekilde bir hastalkla dünyaya gelen veya doduktan sonra tan alan çocuklarn da skolyoz açsndan aratrlmas önemlidir. Skolyoz, ar kitap ve çanta tamaktan, sportif faaliyetlerde bulunmaktan, uyuma/ayakta duru pozisyonlarndan, kalsiyum almnn yetersizliinden veya hafif alt ekstremite uzunluk eitsizliklerinden kaynaklanan bir salk sorunu deildir. Ancak erken yata ve youn olarak bale ve jimnastik yapan çocuklarda skolyozun biraz daha fazla görüldüüne dair baz yaynlar bulunmaktadr. Bunun yannda, skolyoz yanl yaplan hareketler nedeniyle de ortaya çkmaz ve olumasn engellemek de söz konusu deildir.
Küçük erilikler gözden kaçabilir
Dikkatli bir ekilde srt muayenesi yapldnda skolyoz tans rahatlkla konulabilir. Ancak eer muayene srasnda skolyoz aratrlmyorsa küçük erilikler gözden kaçabilir. Kyafetler çocuun üzerinde asimetrik ekilde durabilir. Örnein pantolonun bir baca daha uzun olabilir ya da etek belde dengeli durmayabilir. Bir kürek kemii daha yukarda olabilir. Anne ve babalar ya da çocuun arkadalar ile öretmenleri çou zaman bu erilikleri fark edebilir.
Muayene esnasnda skolyoz anlalabiliyor
Skolyoz olup olmad hastann srt muayenesinde belirlenir. Muayene, hastann kollar yanda ayakta durur pozisyonda yaplr. Omurgann eriliklerine, omuz yükseklik farkna, bel çizgisi asimetrisine, bir kalçann dierine göre daha yüksek olup olmadna veya herhangi bir gövde kaymas görülüp görülmediine baklr. Hasta öne eildiinde srt için kaburgada çknt, bel için böürde çknt aranarak rotasyonel açdan skolyoz deerlendirilir. Uzman doktor tarafndan yaplan muayene ve röntgen incelemeleri, gerekirse MR görüntülemesi sonrasnda omurgadaki eriliin derecesi ve beraberinde elik eden baka omurga ve omurilik problemlerinin olup olmad saptanarak, hasta uygun bir tedavi planna dahil edilir.
Skolyoz tedavisi 3 aamadan oluur
Baarl bir tedavi için hastaln erken tedavisi önemlidir. Skolyoz tans konulmu çocuklarda tedavi seçenekleri balca gözlem, korse kullanma ve ameliyat eklinde gerçekleir. Skolyoz tans konulmu hastalarn takibi ihmal edilmemelidir. Adolesan skolyozlu hastalarda büyüme esnasnda düük açl ölçümleri olan eiklikler ve büyüme durduktan sonra orta açl ölçümleri olan eiklikler (< 40-45 derece) ile erikinlerde, hafif semptomlar olan ve büyük eiklikleri olmayan hastalar için gözlem ve fizik tedavi uygundur.
Erilik düzeltilir ya da ilerlemesi engellenir
Cerrahi tedavi, genellikle 50 dereceden büyük olan eriliklerde adolesan ve erikin hastalar için uygundur. Daha düük açlarda cerrahi, hastann eikliin görünüünden rahatszsa veya erikin hastada belirtiler skolyoz ile ilikiliyse uygulanabilir. Cerrahi tedavide amaç; eriliin düzeltilmesi ve eri ilerlemesinin önlenmesidir. Bu; genellikle omurga üzerine yerletirilen implantlara balanan metal çubuklar ile salanr.
Göüs kafesini daraltabilir
Omurgadaki ekil bozukluu, eriliin derecesi miktarnca kaburgalar ve göüs kafesinin eklini etkiledii gibi göüs kafesi hacmini de daraltabilir. Özellikle büyüme çandaki çocuklarda göüs kafesi hacminin ileri derecede daralmas akcierlerin geliimini olumsuz yönde etkiler. Bu durum solunum yetersizliine neden olabilir ve nadiren de olsa yaamsal fonksiyonlar tehdit eder. Bu sebeple tedavi gerektiren durumlarda skolyoz tedavisinin uygulanmamas veya ertelenmesi hayati açdan risk arz edebilecek sonuçlar dourabilir. Manipulasyon, elektrik stimülasyonu, besinlerle destek tedavisi veya skolyoz için spesifik olmayan egzersiz tedavilerinin, hastaln ilerlemesini durdurmaya faydas olduuna dair bilimsel kantlar yeterli deildir.