Nöroloji Uzman Prof.Dr. Ouz Tanrda, Alzheimerda erken tehisin önemine vurgu yapt.
Ailede çktysa risk 2-3 kat artyor
Alzheimerda genetik balantnn en önemli risk faktörlerinin banda geldiini ifade eden Prof.Dr. Tanrda, Ailesinde Alzheimer olan kiiler için risk 2-3 misli artyor. Ailedeki bir kiiye Alzheimer tans konulduu andan itibaren özellikle birinci derecedeki, 50 ya üzerindeki yaknlar gözlenebilir hiçbir belirtisi olmasa bile mutlaka bu konunun uzmanna bavurmaldr. Ancak bu bavuru nörolog ya da psikiyatriste deil, özel olarak Alzheimerla ilgili çalan merkez ve oradaki uzmanlara yaplmaldr dedi.
Ylda bir kez beyin check-up yaptrlmal
Alzheimerla ilgili çalma yapan merkezlerde hastaln önlenmesine yönelik tedbirlerin alnmas için çeitli aratrma yöntemlerinin kullanldn ifade eden Prof.Dr. Ouz Tanrda, Ailesinde birinci derecede yakn bir kiide Alzheimer çkan bir kii, Alzheimer konusunda uzman bir merkeze bavurarak Bende bu risk var m? eklinde sorduu zaman bu ihtimali inceleyecek imkanlar buluyor. Beyin check-up ile hiçbir belirtisi olmad halde beyindeki zayflamay gösterebilecek incelemeler yaplabiliyor. Beyin check-upnda MR, beyin haritas, nöropsikolojik testler yaplyor ve ya grubuna göre zayflama varsa bu tespit edilebiliyor diye konutu.
Prof.Dr. Ouz Tanrda, ailesinde Alzheimer öyküsü bulunan, 50 ya üzerindeki kiilerin ylda bir kez beyin check-up yaptrmasnn hastaln erken tehisinde önemli olduunu söyledi.
Kronik hastalklar Alzheimer riskini yükseltiyor
Alzheimer için baz risk faktörleri olduunu kaydeden Prof.Dr. Ouz Tanrda, Geçirilmi bir beyin damar hastal ya da ailede beyin damar hastal varsa, felç, tansiyon, eker hastal varsa bunlar Alzheimer riskini yükseltiyor. Bunun dnda geçmite tekrarlayc kafa travmas, kafa yaralanmas geçiren kiilerin riski yükseliyor. Böyle bir öyküye sahipsek yine hiçbir belirti ortaya çkmadan riskin aratrlmas açsndan bavuru yapmak gerekiyor uyarsnda bulundu.
Hastaln ilerleme hzna etki edilebiliyor
Alzheimer yatknl tespit edildiinde hastaln durdurulmasnn sözkonusu olmadn vurgulayan Prof.Dr. Tanrda, Beyinde bilmediimiz çok mekanizma var. Öyle bir iddia sözkonusu deil ve böyle bir iddia ile karlald zaman ise dikkate almamak lazm. Alzheimer belirtisi olmad halde yaplan tetkiklerle Alzheimera yatknlk, zayflama saptand andan itibaren önceden ve erkenden mevcut ilaçlara balanmas söz konusu ve kiinin yaam tarznn gözden geçirilmesi lazm. Bunlar mümkün olduu kadar erken yaptmz zaman hastaln ilerleme hz üzerinde etkide bulunmamz söz konusu olabilir. Bunun dndaki iddialar gerçekçi deil dedi.
Yaam tarzndaki deiiklikler önemli
Alzheimerla mücadelede ilaç tedavisinin dnda yaam tarzndaki deiikliklerin de önemli olduunu ifade eden Prof.Dr. Tanrda, Örnein kiide içe kapanklk, sosyal hayattan geri çekilme, erken emeklilik, hobilerden uzaklama ve depresyon gibi tanlar söz konusuysa kiiye tedavinin yan sra yaam tarz bakmndan bunlar yapmamasn tam tersi eylerin yaplmasn hobi ve becerilerini gelitirmesini, kitap okumasn, müzik dinlemesini, darya çkmasn, sosyal ilikilerini gelitirmesini tavsiye ediyoruz. laçlarla beraber bunlar uyguland zaman ilacn etkisini güçlendiriyor diye konutu.
Bulmaca yerine sudoku çözülmeli
Prof.Dr. Ouz Tanrda, Alzheimer hastalndan korunmada yaygn olan bilginin aksine bulmaca çözmenin yararl olmadn, bulmaca yerine sudoku çözmenin daha faydal olacan söyledi.
Bulmaca çözme srasnda genellikle eski bilgilerin snandn ifade eden Prof.Dr. Tanrda, Yani insanlarn yeni örendikleri deil, önceden örendikleri eyler snanr. Alzheimer hastalndaki esas problem eski hafzayla ilgili deildir ve hastalarn çounda bu bellek zaten korunmutur. Önemli olan ise yakn dönem içinde örenilenlerin etkilenmi olmasdr. Bir Alzheimer hastasnn 40 yldr ismini bildii ve birçok filmini seyrettii bir sinema sanatçsnn ismini hatrlyor olmas ya da evinde hayat boyu kulland bir eyann ismini hatrlamas zaten beklenen bir eydir ve doaldr. Buna kar yeni örenilenlerle ilgili bulmaca sorularnn önünde çou hasta saatlerce cevab bulmak adna beklemektedir. Bu nedenlerle bulmaca çözmenin yararl olduu düüncesi iyi niyetli bir beklentiden öteye gidememi durumdadr. Buna karn Peki biz yine de bu türden bireyler yapmay istersek ne yapabiliriz? sorusu sorulduunda bu sorunun yant sudoku çözmek olabilir. çünkü sudoku bulmaca çözmekten faydaldr. Sudoku srasnda kiiler kendilerine verilen ihtimallerden mantksal çkarsamalar yapmak zorundadr. Yani sudoku boubouna bellek zorlamas gibi bir çabay deil beynin dier ihtimaller üzerinde ilem yapmasn gerektirir ve her aamada çkarsama deiir. Sudoku srasnda devreye giren bellek deil dikkat ve karar vermedir dedi.