DYARBAKIR-çocuk Enfeksiyon Hastalklar Bilim Dal Bakan Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, mays aynda yaplan tahminlerde salgnn yaz aylarnda bitecei öngörülerinin olduunu hatrlatt. Ceyhan, Baz yanl öngörüler vard. Bunlardan bir tanesi belirtisiz vakalarn bula ne oranda devam ettirecei tahmin edilemedi. Ben hep 10 kat diyordum, böyle belirtisi olmayan vaka var. Bu fazla bulunuyordu, önemsenmiyordu. Ama gördük ki siz vakalar izole edip onlarn temasllarn da bulup izole ettiinizde de bu belirtisiz kiiler bulatrmaya devam ettiriyor. Belli bir saynn altna inmenizi önlüyor diye konutu.
HER ÜLKE BR YERLERDE TAKILDI
Prof. Dr. Ceyhan, ikinci yanl öngörünün ise scak havann bula bitirecei yönünde olduunu belirterek, Bundan hem vatandalar hem de hükümetler etkilendi. Yazn normalleeceini düündüler. Öngörülemeyen bir ey vard pandeminin mevsimi olmaz. çünkü bir insandan çkp saniyeler içinde baka bir insana bulayor virüs. Bu da yazn balarnda hemen hemen dünyadaki bütün ülkelerin normalleme çabalarna yansd. Bir taraftan da ekonomik güçlükler ülkeleri, tedbirleri hzla kaldrmaya yönlendirdi. Gördük ki her ülke bir yerlerde takld. Kimi 300-400lerde takld, kimi bizim gibi 1000ler civarnda takld. imdi ondan aa indiremiyoruz dedi.
SÜPER BULATIRICILAR BU DÖNEMDE çOK ÖNEML
Prof. Dr. Ceyhan, süper bulatrclarn bu dönemde çok önemli olduunu dile getirerek, Siz vakalar azaltyorsunuz, bir noktada duruyor. Orada ite süper bulatrclar büyük rol oynuyor. Tabi süper bulatrcnn kim olduunu bilemiyoruz; ama bunlarn olabilecei ve riski artrabilecei meslekler var. Salk personeli, gie ve danman memurlar, kasiyerler, kuaför, berberler, uçaklardaki kabin memurlar, oförler gibi. Bunlar tarayarak, bu kiileri mümkün olduu kadar yakalamaya çallmal. Yüzde 50 yakalarsanz yüzde 50 etki eder. çok az bir ksm süper bulatrc. Baz özellikleri var; bir seferde azlarndan, burunlarndan çok fazla virüs çkaryorlar. Öksürükte, haprkta o damlacklar çok daha uzun mesafeye gönderebiliyorlar. Virüsü çok daha uzun süre yayabiliyorlar. Normal bir kii 2 hafta yayyorsa bunlar daha uzun süre yayyorlar. Bunlar belli meslekler içinde olduu zaman risk oluturduunu bildiimiz için o meslekleri tarayarak pozitif olanlar izole edebiliriz diye konutu.
EKSTRA BR EYLER YAPMAK LAZIM
Prof. Dr. Ceyhan, vakalar düürmek için baz önlemlerin alnmas gerektiine dikkat çekerek, unlar kaydetti:
Anlalan o ki ekstra bir eyler yapmak lazm. Sokak yasaklar ya da i yerlerinin kapatlmas gibi önlemlerle olmaz. Yeniden ekonomiyi durduramazsnz, sosyal hayat ortadan kaldramazsnz. Bunlar devam ederken yaplabilecek baz eyler var. Bunlarn banda toplanmalara say kstlamas getirilmesi geliyor. Örnein akraba, arkada toplantlarna 10 kii snrlamas olabilir. Taziye evlerine denir ki bir anda en fazla 15 kii olacak, onlar çknca belli yerler dezenfekte edilecek, sonra 15 kii alnacak gibi. Ya da askere uurlama töreninde en fazla 20 kii olabilir diye. çünkü biz bunlarn acsn çok çekiyoruz. Bir taziye evinden 200 vaka çkyor, bir askere uurlama töreninde 50-60 vaka çkyor, bir nian yemeinden 100 vaka çkyor.
ANADOLUYA GDECEKLERE TEST YAPILABLR
Prof. Dr. Ceyhan, Anadoluda özellikle vaka artna neden olan en önemli faktörlerden birinin de koronavirüsün youn görüldüü illerden daha düük bölgelere gidenler olduunu belirtti. Ceyhan, Bu illerden o illere giden kiilere gitmeden önceki hafta içinde bir test yaplabilir ve negatifse gitmelerine izin verilebilir. Bir de 65 ya ve üzerini mümkün olduu kadar korumak laz ama onlar kstlayarak deil. Güvenli alanlar tespit edilmeli. Bunu bazen yanl anlyorlar, oraya gidebilir, buraya gidemez deil. Bakn bu semtte u parklar, u sahil alanlar sizin için güvenli dersiniz. Bu insanlar tedbirlere uyuyorlar; uymayan, onlara yaklaan gençler dedi.