Vanda tandr yanklar ile tandr dumannn neden olduu hastalklar, 5-6 Haziranda düzenlenecek Yank Sempozyumunda ele alnacak.
Sempozyuma ev sahiplii yapacak Van Bölge Eitim ve Aratrma Hastanesinin Bahekimi Doç. Dr. Sebahattin çelik, yaklak alt yldr hem tandr kullanlan krsal alanlarda hem de yemek borusu kanseri ve KOAH gibi rahatszlklarla hastaneye bavuran hastalar üzerinde yapt çalmalarda önemli verilere ulat.
çelik, yemek borusu kanseriyle ilgili yapt aratrmada, Vanda bu hastaln erkeklere oranla kadnlarda daha sk görüldüünü tespit etti.
Yaplan çalmalarda elde edilen sonuçlar, 5-6 Haziranda gerçekletirilecek Yank Sempozyumunda bilim adamlarnca detayl olarak deerlendirilerek ve çözüm önerileri tartlacak.
- Yemek borusu kanserinin ciddi bir oranda arttn gözlemledik
Doç. Dr. Sebahattin çelik, AA muhabirine, Van ve çevresindeki illerde kadnlarn yllardr geleneksel yöntemlerle tandrda ekmek piirdiini anlatt.
Tandr dumannn birçok hastala neden olduunu ve tandrda ekmek piiren kadnlarn bu durumun farknda olmadn anlatan çelik, Dünyada yemek borusu kanseri normalde erkeklerde daha fazla gözükür. Yani erkeklerde kadnlara göre 2 kat daha fazla yemek borusu kanserine rastlanr. Ancak Vanda yaptmz çalmalarda bu durumun tam tersiyle karlatk. Yemek borusu kanserinin kadnlarda daha fazla olduunu tespit ettik. Bunu aratrdmzda da erkeklerden farkl olarak kadnlarn uzun yllarca tandrda ekmek piirdiini gördük. dedi.
Uzun yllardr yemek borusu kanseriyle ilgili bölgede aratrma yaptn ve ilginç sonuçlarla karlatn belirten çelik, unlar kaydetti:
Önce hastane bazl çalma yaptk. Yemek kanseri tehisi konulan hastalarla dier hastalar karlatrdk. Burada gerçekten 20 yl ve üzeri tandrda çalm kadnlarda yemek borusu kanserinin ciddi bir oranda arttn gözlemledik. Bunun üzerine tandrn dumannn içerisindeki kimyasal moleküllerin ki bunlarn içerisinde ar karbonlar, ar metaller var, bunlarn yol açabilecei üzerine aratrmamz genilettik. Önümüzdeki günlerde tandr dumannn analizini yapacaz. Tandr dumanndan çkan moleküllerin sonuçlarn ortaya koyacaz.
- Tandr duman KOAHa da neden oluyor
Kadnlarda belli bir yatan sonra öksürük ve nefes darl rahatszlklarnn ba gösterdiini aktaran çelik, Hastanemizin göüs kliniinde yatan hastalarmzn çou kadn. Bu kadnlar 50 yldr tandrda ekmek piirmi. Bunu sahada da gözlemledik. Özellikle uzun yllar tandrda ekmek piirmi kadnlarmzda KOAH hastalnn fazla olduunu tespit ettik. dedi.
- Yanklarn çou tandrdan kaynakl
Yank ikayetiyle hastaneye bavuran kadn ve çocuklar üzerine hastanenin yapt aratrmaya da deinen çelik, öyle devam etti:
Bölgemizde ciddi yank vakalar var. Yank birimimizdeki 10 yllk verileri inceledik. imdiye kadar 5 bine yakn yank hastamz oldu. Bunlardan yaklak 500ü tandr ile ilikili. Yani çou kadn tandrda ekmek piirirken kendini yakm. En son Özalpte tandra düen yal bir kadn hayatn kaybetti. Tandr bölgede çok ciddi travmalara yol açyor. Kadn ve çocuklar çok etkileniyor. Hem organlarda fonksiyon kayb hem de ciddi psikolojik sorunlara yol açyor. Tedavisi çok uzun sürüyor. Küçük bir dokunula bu sorunu azaltabiliriz. Bunun için de geni katlml bir sempozyum düzenliyoruz. eklinde konutu
- Tandrn zararlar tartlacak
çelik, tandr dumannn yol açt hastalklar ve tandr yanklarn yapacaklar sempozyumda ele alacaklarn ve çözüm önerileri gelitireceklerini dile getirdi.
çelik, unlar aktard:
Van ve çevresinde bir tandr kültürü var. Bu tandrlardan kaynakl ciddi bir halk sal sorunu olduunu düünüyoruz. Bu halk sal sorununu 2015ten bu yana çeitli aratrmalarla dile getirdik. Hem laboratuvarda hem de sahada tandr duman ve içerisindeki kimyasal moleküllerin zararlaryla ilgili aratrma yaptk. Bu çalmalardan derlediimiz raporlar ilk kez düzenlenecek bir sempozyumda raporlayacaz ve paydalarmzla paylaacaz. Amacmz bu sempozyumla bu halk sal sorunuyla ilgili toplumsal bir duyarllk yaratmak. Sempozyum sonucunda bu konuyla ilgili yaplacak slah çalmalaryla önemli bilgi salanacak.
- Birçok önlem alnabilir
Tandrda ekmek piirilmesiyle ilgili alnacak önlemlere de deinen çelik, Birçok önlem alnabilir. Tandr evleri slah edilebilir. Koruyucu ekipmanlar giyilebilir. Tandr yaklrken youn bir duman çkyor, bu çok tehlikeli. Duman çkt zaman koruyucu bir maske taklrsa, bu ciddi anlamda koruyabilir. Yine geni bir bacayla o duman tahliye edilirse bu hastalklar azaltabiliriz. diye konutu.