Sönmez, dünyada yaklak 500 milyon diyabet hastas bulunduunu belirterek Ne yazk ki bu rakam her geçen yl giderek artyor. Modern dünyada, körlüün, böbrek yetmezliinin, uzuv kayplarnn, kalp krizi ve inmelerin en büyük nedeni diyabettir. diye konutu.
Kronik bir hastalk olan diyabetin ortaya çkma nedeninin pankreasn yeterli insülin hormonu üretememesi veya üretilen hormonun dokular tarafnca yeterince kullanlamamas olduunu vurgulayan Sönmez, u bilgileri verdi:
Tip 1 diyabet çok nadir görülürken, tip 2 diyabet her geçen gün daha sk gördüümüz bir hastalk. çünkü tip 2 diyabetin balca nedeni salksz yaam biçimidir. Harcadmzdan daha fazla enerji almak ve hareketsiz bir hayat sürmek tip 2 diyabetin balca nedenidir. Tüm diyabet olgularnn yüzde 90n tip 2 diyabet oluturur ve sorun genellikle kilo fazlal zemininde geliir. çou hastada kan basnc ve kan yalarnn yükseklii diyabete elik eder. Kan ekeri balangçta çok yüksek olmayabilecei için hastalar bazen yllarca diyabet olduklarn fark edemeyebilirler. Bu nedenle de tip 2 diyabet hastalar bazen kalp krizi, inme, görme kayb veya böbrek yetmezlii gibi diyabetin komplikasyonlar gelitikten sonra tan alr
- Diyabet birçok hastaln görülmesinde de barol oynuyor
Prof. Dr. Alper Sönmez, diyabetin Türkiye için de önemli salk sorunlarnn banda yer aldn vurgulayarak, unlar kaydetti:
Türkiye diyabetin en sk görüldüü ülkeler arasnda yer almaktadr. Ülkemizde her 7 kiiden birisi diyabet hastas olup, salk bütçemizin yaklak dörtte biri diyabete harcanmaktadr. Bu maliyetin az bir ksm tedavi giderlerinden kaynaklanmakta olup asl büyük miktar diyabetin neden olduu komplikasyonlara harcanyor. Diyabet süresi uzadkça komplikasyon gelime riski artmaktadr. Ülkemizdeki diyabet hastalarnn yaklak dörtte birinde kalp, beyin ve bacak damarlar gibi büyük damarlara ait darlklar vardr. Bu tür sorunlar kalp krizi, inme, iyilemeyen ayak yaralar gibi sorunlarn balca nedenidir. Ayrca, diyabet hastalarnda küçük damarlarda da hasar gelierek, göz, böbrek ve sinir hasarna neden olmaktadr. Tüm bu sorunlara ilave olarak diyabet olgularnda kanser riski artmakta, solunum yolu, kas iskelet sistemi hastalklar ve psikiyatrik sorunlar daha sk görülmektedir. Diyabetin ortaya çkmasn önleyebilirsek tüm bu hastalklarn daha az görülmesini de salayabiliriz. Böylece, her yl diyabete harcadmz yaklak 25 milyar TLyi de ülkemizin kalknmas için baka amaçlarla kullanabiliriz.
Diyabeti önlemenin, tedavi etmekten çok daha kolay olduunu, bunun için salkl beslenme ve hareketli yaamn alkanlk haline gelmesi gerektiini belirten Sönmez, bu amaçla çekirdek aileden topluma doru yaylan bir eylem plannn hayata geçirilmesi gerektiini anlatt.
Prof. Dr. Sönmez, çocukluk çandan itibaren toplumun her tabakasnda, her ya grubunda ve her sosyoekonomik koulda salkl yaam tesis etmeye çalmann önemine deinerek, bunun için merkezi ve yerel yönetimlerin önderliinin, sivil toplum kurulularnn i birliinin ve basn kurulularnn aktif katksnn çok önemli ve gerekli olduunu dile getirdi.
- Salkl beslenme ve hareketli yaam tip 2 diyabet skln azaltyor
Salkl beslenip hareketli bir hayat sürerek obezite ve tip 2 diyabet skln azaltabilir, bu büyük sorundan ülkemizi koruyabiliriz. Sadece obezite ile mücadele ederek, ülkemizdeki tip 2 diyabet skln yar yarya azaltmak mümkündür. deerlendirmesinde bulunan Sönmez, diyabetin sadece salksz yaam biçimi nedeniyle gelimediini, genetik yatknln da çok büyük önemi olduunu, baz kiilerde, özellikle de ilerleyen yalarda diyabetin görülebildiini kaydetti.
Prof. Dr. Sönmez, bu nedenle salk kurulularnda periyodik olarak kan ekeri düzeyine baklmasnn diyabetin erken tans için çok önemli olduunu vurgulayarak, konumasn öyle tamamlad:
Ailesinde tip 2 diyabet öyküsü olanlarda diyabete yakalanma riskinin daha fazla olduu ve bu kiilerin daha da dikkatli izlenmesi gerektii bilinmelidir. Diyabet tans alan kiilerin ilaçlarn düzenli kullanmas, salkl beslenmesi ve günde en az bir saatlerini egzersiz yapmaya harcamalar kan ekeri, kan basnc ve kan yalarnn kontrolünde önemli yarar salar. Salksz yaayan hastalarn metabolik kontrollerinin daha hzl bozulduunu ve diyabete bal komplikasyonlarn daha hzl gelitiini görüyoruz. Etkin bir diyabet tedavisi için salk hizmeti sunanlarn üzerine düen önemli görevler vardr. Salk kurulular diyabet hastalarna sadece ilaç yazmakla yetinmeyip beslenme ve yaam biçimi konusunda da eitimler vermeli, diyabeti daha iyi tantacak etkinliklerde bulunmaldr.