Filiz YAA
DYARBAKIR(SÖZ)-Horlamann (uyku apnesi), sosyal sorunlara yol açmas dnda gereken önem verilmeyen bir ikyet olduuna dikkat çeken Göüs Hastalklar Uzman Dr. Ör. Üyesi Adnan Kazm Usalan, Üst solunum yollarndaki kaslarn gerginliinin azalmas sonucunda dilin arkaya kayarak dier gevek dokularla beraber titreime yol açmas, horlama sesinin çkmasn neden olur. Yumuak daman ve küçük dilin normalden uzun olmas, büyük bademcik ve geniz eti ya da burundaki darlklar da horlamay tetikleyebilir dedi.
Bugün uykunun basit bir dinlenme olay olmad ve birçok önemli yaamsal faaliyetin uyku srasnda düzenlendiini aktaran Dr. Ör. Üyesi Adnan Kazm Usalan, uyku bozukluklarnn hem toplum hem de kiisel olarak ciddi salk problemlerine, ekonomik kayplara yol açtna dikkat çekti.
SIKLII YA VE KLO LE ARTAR
Horlamann sklnn ya ve kilo alm ile artabileceine dikkat çeken Dr. Ör. Üyesi Usalan, ayrca vücuda oksijen ileten hava yollarnn tam olarak açk olmadn gösterdii için önemli bir belirti olduunu söyledi.
UYKU APNES ÖLÜM RSK OLUTURABLR
Apne kelimesinin Yunancada soluksuz kalmak anlamna geldiini belirten Dr. Ör. Üyesi Usalan, Uyku apnesi, uyku srasnda tekrarlayan solunum durmalar ile karakterize, oksijen dümeleri ve uyku bölünmelerine neden olan, ani ölüm riski oluturan ve birçok vücut sistemini ilgilendiren ciddi bir hastalktr. Santral (beyin kaynakl) ve obstrüktif (tkayc) tipte olabilir. Santral tipte uyku apnesi çok daha nadir görülür ve beynin solunumu kontrol eden kaslara doru sinyaller göndermemesi sonucunda ortaya çkar. Obstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS) ise; uyku srasnda baz kiilerde nedenini tam bilemediimiz bir ekilde üst hava yollarnda tkanmalar ve daralmalar neticesinde olumaktadr diye konutu.
UYKU DERNL AZALABLR
Uyku apnesinin toplumda oldukça yaygn olduunu vurgulayan Dr. Ör. Üyesi Usalan, u bilgileri paylat:
Kadnlarn en az yüzde 2sinde ve erkeklerin yüzde 4ünde uyku apnesi gelimektedir. Solunumun durmas srasnda kandaki oksijen miktar azalr, beyin bu azalmay alglar ve uyku derinliini azaltarak hava yolunun tekrar açlmasn salamaya çalr. Uyku derinliinin azalmas sonucunda daha yüzeysel uyku evresine ya da uyanklk durumuna ksa süreli ani geçiler oluur ve solunum tekrar balatlr. Bu durum bütün gece saatler boyunca tekrarlayabilir ancak kii bunlar sabah hatrlamaz. Heyecan sistemimiz her uyanayazma döneminde aktive olarak kan basncnda ani artma-azalmaya, kan ekerinde deiikliklere neden olur. Sonuçta huzursuz ve kalitesiz bir uyku uyuyan kii, gece uzun süre uyumasna ramen sabah yorgun ve dinlenmemi uyanr. Gün içinde pasif olduu durumlarda uyuklar ve gündüz ar uyuklama hali olur.
GECE UYKUDA SOLUNUM DURMASINA DKKAT!
Uzun süre devam eden horlama, gündüz ar uyku hali ve kiinin yaknlar tarafndan fark edilen gece uykuda solunum durmasnn uyku apnesinde görülen en tipik üç bulgu olduunu belirten Dr. Ör. Üyesi Usalan, bunun dnda yorgun uyanma, sabah ba arlar, gece boulma hissi ile ya da çarpnt ile uyanma, halsizlik, gece sk tuvalete kalkma, depresyon ve sinirliliin de karlalabilen dier bulgular olduunu vurgulad.
Uyku hastalklarna bal gündüz artm uyku halinin hastalarn ilerini yapmasn engelleyerek onlar baarszla sürükleyebildiini vurgulayan Dr. Ör. Üyesi Usalan, Uyku apneli hastalarda genellikle sosyal fonksiyonlarda azalma, ruh sal ve kiinin kendi enerjisinin azaldn hissetmesi gibi sorunlar tedavi ile düzelmektedir eklinde konutu.
ERKEKLERDE DAHA FAZLA RASTLANIYOR
Üst solunum yollarnda daralmaya yol açan olan faktörlerin OSAS içinde risk faktörleri oluturabileceinin altn çizen Dr. Ör. Üyesi Usalan, Özellikle obezite, ya, cinsiyet, genetik özellikler, kullanlan ilaçlar gibi genel faktörlerin yan sra burun boaz bölgesinin yaps, ba-boyun pozisyonu ve boyun çap genilii gibi anatomik faktörler de etkili olmaktadr. Boyun çapnn erkeklerde 43, kadnlarda ise 38den geni olmas riski artrmaktadr. Hava yolu çap ve ekli, yat pozisyonu, üst solunum yolunun yaps gibi faktörlerde uykuda solunum bozukluklarna neden olmaktadr. Üst solunum yolu kaslarnn gerginliini salayan sinirler ve refleksleri ile beyindeki solunum merkezinin duyarll gibi faktörler de OSASn ortaya çkmasnda önemlidir ifadelerini kulland.
ERKEN TANI ÖNEML
Uyku apnesi hastalnn tansnn uyku laboratuvarnda bir gece yatlarak polisomnografi ad verilen tetkikin yaplmas ile konulduunu ifade eden Dr. Ör. Üyesi Usalan, uyku bozukluklarnn en önemli tablolarndan biri olan ve uykuda ölümlere kadar varan ar sonuçlara yol açabilen OSASn erken tan ve uygun tedavisinin hayati önem tadn belirtti.
TEDAV EDLMEZSE HAYAT RSK OLUABLR
Uyku apnesinin tedavi edilmeden brakldnda ksa dönemde ev, i veya trafik kazalarnda, uzun dönemde de kalp ve damar hastalklar ile ölüm oranlarnda art olabileceine dikkat çeken Dr. Ör. Üyesi Usalan, Oksijen düüklüü sonucu beyne giden oksijen azalmas, sabahlar ba ars yapabilmektedir. Karar verme yeteneinde azalma, hafza zayflamas, unutkanlk, kiilik ve davran deiiklikleri gibi özellikler sklkla ar dereceli OSASllar da görülür. Hastalarn yüzde 30una depresyon elik etmektedir açklamasnda bulundu.
Özellikle iddetli uyku apnesi olan kiilerin tedavi edilmedikleri takdirde baz önemli salk sorunlar yaayabileceini dile getiren Dr. Ör. Üyesi Usalan, bunlar öyle sralad:
Kalp damar sistemi: Kalp krizi, kontrol altna alnmakta zorlanlan hipertansiyon, kardiyak ritim düzensizlikleri ve hatta ani ölümler olabilir.
Sinir sistemi: Beyin felçleri, ba arlar, depresyon, unutkanlk, karar verme yeteneinde azalma görülebilir.
Hormonal sistem: Büyüme hormonunda azalmaya bal çocuklarda gelime gerilii, cinsel isteksizlik, insülin seviyesinde artma, ekere yatknlk saptanabilir.
Dier: Trafik kazalar, evlilik sorunlar, yaam kalitesinde azalma, reflü gibi sorunlar yaanabilir.