Özge A. Kadrhan, Covid-19 pandemisi sürecindeki normalleme uygulamalar kapsamnda, çalma ve ofis hayatna dönülmesiyle, kiisel korunma önlemlerine daha fazla dikkat edilmesi gerektiini söyledi.
EVDE KAL SÜRECNDE UYKU DÜZEN BOZULDU
Evde Kal çarsna uyulan dönemde, bireylerin gece daha geç saatlerde yattn, sabahlar da daha geç saatlerde uykudan kalktn, uykuya daha geç daldn belirten Dr. Kadrhan, Tüm bunlarla birlikte, pandemi nedeniyle youn stres ve endie duygular ile uyku kalitesinin bozularak uyku süresinde sk sk kbus görme ve uykudan uyanma ve yeniden uykuya dalamama durumu çok yaygnlat. Özellikle; yatak odasnn uyku dnda evden ofis çalmalarmz yürüttüümüz alan olarak kullanlmas, mesai kavramn unutturdu. Gün içerisinde sabah belli saatte alarm kurarak uyanma, belli zaman aralnda ölen yemeinin yenmesi ve molalar eklindeki rutinleri aksatma davranlar mevcut uyku düzenimizi bozan ve zaten bozuk olan uyku düzenimizin daha da kötülemesine yol açan nedenler oldu. dedi.
KADINLARDA UYKU BOZUKLUU DAHA FAZLA
Dr. Kadrhan, Covid-19 pandemisi sürecinde uyku bozuklarn hakknda birden çok merkezli ve ülke katlml bir aratrma sonuçlarn paylat
Yüzde 22 insanda kötü uyku alkanl kazanld ve uyku kalitesi yetersiz olanlarda sorunlar insomnia kronik uykusuzluk tans alacak seviyeye geldi. Kadnlarda yüzde 26 uyku kalitesi bozukluu erkeklere yüzde 17 göre daha çok etkilendi. Covid-19 youn bölgelerde yaayan halkn yüzde 21i uyku kalitesinin çok yetersiz olduunu ifade ederken; Covid-19 youn bölgelerde yaamayan halkn ise daha az sklkta yüzde 17si uyku kalitesinin kötü olduunu ifade etmitir. Covid-19a yakalanma korkusu ile youn stres ile tetiklenen uyku kalitesi bozukluu halkn yüzde 19unda görülmü ve özellikle bu durum 60-65 ya üzerindeki yal popülasyonda gözlemlenmitir.
SALIKLI VE KALTEL UYKUNUN PÜF NOKTALARI
Salkl kaliteli uykunun, daha verimli ve yüksek enerjili çalan bir beyin olduunu ifade eden Nöroloji Uzman Dr. Özge A. Kadrhan, Covid-19 pandemisinin özellikle uyku kalitesi üzerindeki etkileri göz önüne alnnca, normalleme süresince yaplacak hayatmza katlacak davranlarla bu süreç daha etkin ve salmz ypranmadan geçirilebilir dedi ve uyku kalitesini korumak ve artrmak için 5 tavsiyede bulundu.
Dr. Özge A. Kadrhann 5 tavsiyesi öyle;
1. Öncelikle ilk admmz, her kiinin kendine uyku rutini oluturmasdr. Kiinin gece yataca zaman ile sabah kalkaca zaman belli olmaldr. Belli bir süre geçtikten sonra vücudumuz, bu saatlere alm olacak ve iç ritmimizden zaman gelince uyku sinyalleri gelmeye balayacaktr. Böylece iyice dinlenmek ve daha zinde hissetmek için kaliteli uyku rutinimiz olumaya balayacaktr.
2. Özellikle akam saatlerinde olan ve yarm saatten fazla süreli uyku ekerlemeleri gece uyku süresini ksaltmakta ve uykuya dalmay engelleyebilmektedir. çalma saatlerinde mümkün olmasa da hafta sonu evde dinlendiimiz dönemde gün içerisinde yorgun hissedersek, uzun süreli uyku ekerlemesinde kaçnlmas gerekir.
3. Salkl uyku salkl beslenme ile olur. Nikotin ve alkol kullanm kstlanmal ve kafeinli içecekleri özellikle gün içerisinde ve akam saatlerinde uykudan evvel tüketmemiz gerekmektedir. Ayn zamanda, evde ofis eklinde çaltmz dönemde eer yatak odasnda yatakta yemek yeme içecek içme alkanl ve yatakta oturarak bilgisayar ile ofis çalmas yapma alkanl terk edilerek, uyku hijyeni için beynimiz tarafndan uyku-yatak ilikisi kurulmas amacyla, sadece uykumuz geldiinde yatmadan önce yatak odasna geçmeliyiz. Dier aktivitileri ayr bir çalma odasnda ya da yemek salonu-mutfakta yaplmas önerilir.
4. Yatak odas havas temiz ve sk sk havalandrlm olmaldr. Bu durum çalma saatlerinde geçerlidir. Bakanlklarn yaynlad Normalleme sürecinde çalma Rehberlerindeki önerilerine göre; çalma ortamnda pencere bulunan meknlarda sk olarak pencere açlarak havalandrma yaplmaldr ve özellikle salon tipi klimalar ve vantilatörler ortak kullanm alanlarnda çaltrlmamaldr. Merkezi havalandrma sistemlerinde temiz hava d ortamdan alnarak kullanlabilir.
5. ç ritmimiz sirkadian ritmi düzenleyen, itah, ruhsal durum,kalp damar sistemi, yalanma, hafza iyiletirici etkileri olan uyku hormu olarak bilinen melatonin özellikle akam saatlerinde salglanmaya balanr ve gündüz gün yla salglanmas yavalar. Gece 02.00 - 04.00 saatlerinde maksimum düzeyde salglanr. Bu nedenle yatak odamzn mümkünse karanlk ya da lo kla aydnlamas ve uyuduumuz sürece düük derecede a maruz kalnmas gerekir. Gün içerisinde de gün ndan mümkün olduunda faydalanarak, sirkadien ritmimin doru kaliteli çalmasn salamalyz.