Koronavirüs salgn fiziksel ve psikolojik rahatszlklarnn yan sra, uyku problemlerini de beraberinde getirdi. Kiilerin günlük düzenlerinin bozulmas ile uykuda sürelerinde kayma, enfeksiyona bal uyku bozukluklar gibi sorunlar yaadn söyleyen Göüs Hastalklar Uzman Prof. Dr. Muhammed Akkoyunlu, koronavirüs pandemisinde uyku problemi yaayan kiilerde art olduunu dile getirdi. 100e yakn tanmlanm uyku hastalnn var olduunu ifade eden Akkoyunlu, Bu hastalklar 3 ana bölümde inceleyebiliriz. 1inci uykuda faz kaymas ve uykunun süresinin azalmas. Modern yaam ve beraberinde getirdii k kirlilii artk daha geç uyumamza neden oldu. Bu durum uykunun kalitesini bozuyor ve uykudan alacamz fayday ciddi olarak azaltyor. 2nci uyku uykunun yönetilmesinde problemler. Burada uykuyu kurgulayan beynin uykuyu yönetmesindeki yetersizlikler ve kodlamadaki hatalar rol oynar. Uykuda tamamen ortadan kalmas gereken bedensel hareketler devam etmesi ile oluan çok gizemli ve ilginç bozukluklar kümesidir. Son olarak da uykunun devam srasnda horlama ile ortaya çkan solunum sistemi bozukluklardr. Uyku bozukluundan muzdarip kiilerin yüzde 95i bu son guruptadr. En çok bu hastalk grubu görülmektedir dedi.
PANDEMDE UYKU BOZUKLUU OLAN KLER ARTTI
Pandemi sürecinde birçok kiinin sosyal olarak kstlandn, psikolojilerinin olumsuz etkilendiini ve buna bal olarak uyku problemlerinin yaandna dikkat çeken Prof. Dr. Akkoyunlu, Gündüz ne kadar yayorsak, gecemize o kadar etki ediyor. Gün içerisinde ne kadar hareketsiz kalyorsak, gece uykusunda o kadar bozulmalar meydana geliyor. Gün içinde yeterince hareket edilmedii için o dinlendirici derin uyku maalesef gerçeklemiyor. Pandeminin beraberinde getirdii ruhsal baskyla beraber, gece uykular ciddi ekilde etkileniyor. çok ilginçtir uyku vücudun savunma sistemini dengeleyen en önemli ögedir. Bu nedenle aslnda bu uykudaki bozulmalar ayn zamanda Kovid-19a kar savunmamz da bozuyor. Ayn zamanda kovid-19un, uyku üzerindeki olumsuz etkileri de söz konusu. Kovid-19 geçirenlerde de ciddi ekilde uyku bozukluklar meydana geliyor. Sosyal olarak hem psikolojik bask altnda kaldmz hem de genel olarak bedenimizin stres altnda kald bir dönem. Bu nedenle uykuda ciddi bozulmalar var. Hayatmzn düzeni bozuldu. Dolaysyla geç yatyoruz, geç kalkyoruz diyerek bu nedenlerin tamamnn uyku ritminde, faznda ve anatomisinde bozukluklara neden olduunu belirtti.
GÜN çERSNDEK UYUKLAMALARA DKKAT
Birçok kiinin, uyku hastaln fark etmediini söyleyen Prof. Dr. Akkoyunlu, 100 e yakn uyku hastal var. Bu hastalklar 8 ana balk altnda inceliyoruz. Büyük bir ksm organik olmayan, saptayamadmz nedenlere bal olan hastalklar. Bir ksm ise uykunun yapsyla ilgili olarak ilerleyen organik bozukluklardr. En sk görüleni ise solunumsal uyku apne sendromudur. Gece horlamann olduu, gün içerisinde uykusuzluun meydana geldii ve bazen nefes durmalarnn elik ettii bir hastalk grubunu oluturur. nsanlarn büyük bir ksm bunu fark edemiyor. Kiinin kendisinde fark edebilecei en önemli sendrom, eer gündüz kalktnda uykusunu yeteri kadar alm olarak kalkmyorsa, gün içerisinde uyuklamalar meydana geliyorsa gece bir problem vardr. Kii bu problemleri yayorsa, bir doktora gitmelidir diye konutu.
BAZI UYKU BOZUKLUKLARI ÖLÜMLE SONUçLANABLR
Bazen normal gibi gelen, kiilerin örtebildii bozukluklar olduunu belirten Prof. Dr. Akkoyunlu, Örnek verecek olursak, kiilik bölünmesi var. çok ender olarak görsek de kiiler farkl kiiliklere bürünerek, uykuda meydana gelen bir bozuklua bal olarak, genel itibariyle farkl kiilermi gibi davranrlar. Bu çok ilginç bir tablodur. Ayn bedende iki ayr kiinin hayatna devam ettii bir olaydr ve genellikle birbirleriyle karlamazlar. Bunun dnda uzun süre devam eden uykular vardr. Bazen komayla karrlar. Bunlar bir enfeksiyona bal olarak meydana gelebiliyorken, uykunun kendi bozukluuna bal olarak da meydana gelebilir. Bir ksm da ölümle sonuçlanabilir dedi.
UYKU TERÖRÜ SENDROMU
Uykuda darp, dövme gibi olaylarn yaanabildiini söyleyen Prof. Dr. Akkoyunlu, Yine uyku srasnda hareket bozukluu dediimiz kalkp yürüme, sokaa çkmaz veya komplike davranlar sergilenebilir. Uyku terörü olarak adlandrdmz bozukluk; yanndakini dövme, darp etme ve bazen öldürme ile sonuçlanabilir. Buna bal olarak davalar görülebilir ancak dava, uykuya bal olup kiinin bilinci yerinde olmad için düebilir. Uyku kaynakl birçok sorunla karlaabiliyoruz. çok ilginç bir dehlizdir ifadelerini kulland.
YARI KOMA HAL: UYUYAN GÜZEL SENDROMU
Bir dier uyku problemi olan Uyuyan Güzel Sendromunun da ciddi sonuçlar olabileceini vurgulayan Uyuyan güzel sendromu da uyku bozukluklarndan birine örnektir. Ne kadar ad uyuyan güzel sendromu olsa da genel de erkeklerde gözlenen bir durumdur. nsandaki k uykusu da denilmekte. Nedeni net olarak bilinmemek ile enfeksiyona bal meydana geldii düünülen çok çok ender görülen bir hastalktr. Gidiat genel olarak iyi olmakla birlikte bazen ölüm ile de sonuçlanmaktadr. Bazen bu uzun sure uyku ataklar tam bir uyku hali deildir. Yar koma halidir diyebiliriz. Bu tip bozukluklarda farkl medikal müdahaleler yaplabilir eklinde konutu.
PROFESYONEL DESTEK LE TEDAV EDLEBLR
Uyku sorunlarnn profesyonel bir destek ile çözülebileceini aktaran Prof. Dr. Akkoyunlu, Öncelikle hastala neyin neden olduu bulunmal. Organik bir bozukluksa, onu ortadan kaldrmak lazm. Yaam tarzndan kaynaklanan ya da davransal bir bozukluksa bunun düzeltilmesi gerekir. Ancak unun altna çizmek lazm, uykuyla ilgili olan problemlerin büyük bir ksm profesyonel destekle çözülebilir diyerek sözlerini sonlandrd.