Havalarn snmasyla birlikte ikayetleri artan varis hastalar, tedaviye balamak için genellikle yaz aylarnn hemen öncesinde doktorlara bavuruyor. Oysaki varis tedavisinin yaz aylar gelmeden yaplmasnn daha uygun olduunu belirten Prof. Dr. Cem Yorgancolu, varis oluumu ve güncel varis tedavi yöntemleri hakknda bilgi verdi.
Yalnzca estetik deil salk açsndan da önemsenmeli
Varis, toplardamarlarn genilemesi ve imesidir. Kann cilt alt damarlarda anormal ekilde toplanmasyla meydana gelen, mavimsi-mor, i ve kvrntl damarlarla ortaya çkan varis, genellikle bacaklarda, daha sk olarak da diz altnda görülür. Varis geliiminde venöz yetmezlik adn verdiimiz toplardamar içerisindeki küçük kapakçklarn kan kalbe doru yönlendirme özelliini yitirmesi altta yatan en önemli nedenlerden biridir. Ailesel yatknlk ise çok sk görülen bir faktördür.
Varis; bacaklarda ar, dolgunluk ve arlk hissi, gece kramplar, karncalanma, uyuukluk, genilemi ve görünür hale gelmi toplardamarlar, ayak bileklerinde ilik ve deride renk deiiklikleri gibi belirtilerle kendini gösterir. Ciddi vakalarda flebit yani toplardamarn iltihab, varisli damarn patlamas ve daha ileri olgularda bacakta cilt ülserleri oluumu gibi sorunlara neden olabilir.
Varis oluumuna kar alnmas gereken önlemler
Frsat buldukça bacaklar yukar kaldrlarak istirahat etmek
Varis çorab ya da koruyucu çorap kullanmak
Fazla kilolardan kurtulmak
Uzun süre sabit ayakta kalmamak
Uzun süre sabit oturmamak
Sabah ve akam souk su ile 3-5 dakika masaj yapmak
Düzenli spor yapmak (özellikle yüzme ve tempolu yürüyüler)
Bol sv tüketmek
Uzun topuklu ayakkablar kullanmamak
Varis tedavisinde hastaya uygun seçenekler tercih edilmelidir
Klasik cerrahi giriim (stripping): Cerrahi olarak bacaktaki en büyük yüzeyel damar olan Safen venin cerrahi olarak çkarlmasdr. Safen vende ileri derecede geniledii, belirgin venöz yetmezlik varl, ek büyük varislerin bulunmas ve elik eden flebit durumlarnda uygulanr. lem 1-1,5 saat sürer, genel ya da epidural (belden ine) anestezi ile yaplr. Biri kaskta, dieri ayak bileinin iç ksmnda olmak üzere iki küçük kesi yapllr. Özel cerrahi bir tel araclyla baka bir kesiye ihtiyaç duyulmadan safen ven çkarlr. Hastann hastanede bir gece yat yaplr ve ertesi gün taburcu edilir. 1 hafta içerisinde normal aktiviteye dönülebilir.
Endovenöz Termal Ablasyon: Bu varisli safen venleri youn s kullanarak yok etmeyi amaçlayan cerrahi olarak toplardamarn çkarlmasna (stripping) alternatif, daha yeni ve giriimsel bir yöntemdir. Bu ilemde, toplardamar içerisine oldukça ince bir kateter sokulur ve ucundan damar çeperine s uygulanr. Kateter çekildikten sonra s toplardamarn kapanmasna ve kann salkl damarlara yönlenmesine olanak salar. çap olarak ileri derecede genilememi olmas baar orann arttrr.
Radyofrekans (VNUS) termal ablasyon: Toplardamarn kapanmasna olanak salayan kateter ucundan uygulanan enerji s deil radyofrekans dalgalardr.
Endovenöz Lazer Ablasyon (EVLA): Ayn ilemin lazer enerjisi verilerek salanmas prensibine dayanr. çplak bir lazer fiberi yoluyla toplardamar içerisindeki hastalkl ksma ulalarak lazer enerji verilir.
Kemo-embolizasyon yöntemleri: Safen venin içine katater yardm ile yaptrc/tkayc embolizan bir madde verilerek bu toplardamarn kapanmasna ve kann salkl damarlara yönlenmesine olanak salayan bir yöntemdir. Ablasyon yöntemlerine alternatif olarak gelitirlmitir.
Endoskopik Perforan Ven Cerrahisi: Hastada ciddi derecede derin venöz yetmezlik ve cilt ülserleri varlnda tercih edilir. Küçük bir kesi vastasyla video kamera yerletirilerek bacakta derinde bulunan toplardamarlarla, cilde yakn bulunan yüzeyel toplardamarlar arasnda balant salayan perforan venler balanr. Bu sayede iki sistem arasndaki itirak kesilir, yaralarn kapanmas kolaylar.
Ambulatuvar Flebektomi: Bu prosedür sayesinde cilde yaplan 3-6 mm lik küçük kesilerle safen ven dndaki dier varislemi venler çkarlr. Oldukça baarl sonuçlar vermektedir. Ar azaltlr ve yaz tatili öncesi kozmetik görünüm düzeltilir. Genellikle yukardaki yöntemlerden biri ile kombine edilir.
Skleroterapi: En sk uygulanan tedavi metodlarndan biridir. Kimyasal özel bir solüsyonun varisli toplardamar içine enjeksiyonu ve buna bal olarak varisli damarn kapanmasyla kann salkl toplardamarlara yönlendirilmesi prensibine dayanr. Damar bir süre sertleir ve sonrasnda kaybolur. Skleroterapi daha çok küçük, orta çapl damarlarda uygulanr. Prosedür anestezi gerektirmez, poliklinik ilemidir.
Yüzeyel Lazer / RadyofrekansTermal Ablasyon: Lazer ya da radyofrekans dalgalarnn klcal veya ince, küçük, yüzeyel varisli damarlar üzerine uygulanarak damarn yok edilmesidir. Varisin çok hafif formlar üzerinde etkilidir. Poliklinik ilemidir ve kozmetik olarak en çok kullanlan yöntemlerden biridir.
Kompresyon (varis) çoraplar: En basit formu koruyucu ya da destek tipi olarak adlandrlan ve en az basnç uygulayan çoraplardr. Ayakta çok kalan meslek gruplarna günlük kullanmda önerilir. Henüz bir giriim gerektirmeyen hastalarda deien kategorilerde daha yüksek basnçl olan çoraplar hastann klinik durumuna göre tercih edilir. Derin damar sistemlerinde venöz yetmezlii olan hastalarda ise giriim sonrasnda da kullanlabilir.