Kiinin kendisinin veya çevresinin döndüünü hissetmesine vertigo, baka bir deyile ba dönmesi ad veriliyor. Bazen basit ve ksa süreli ba dönmesi ata eklinde, bazen de kiinin günlük yaamn dorudan etkileyecek kadar ar yaanyor. Öyle ki hastalar her an ba dönmesi sorunu nedeniyle evde ya da sokakta tek bana kalmaktan korkarak yaayabiliyorlar. Kiinin yaam kalitesini dorudan etkileyen vertigonun en sk rastlanan nedeni ise iç kulakta dengenin salanmasndan sorumlu organlarda ortaya çkan problemler. Ama B12 vitamini eksikliinden beyin tümörlerine kadar pek çok farkl nedeni de var. Vertigo hastalarnn yaklak yüzde 30unda kesin neden ortaya konabiliyor ama geriye kalan yüzde 70 gibi büyük bir çounluunda saptanamyor. Peki, nedeni tespit edilemedii için bu hastalar tedavi edilemiyor mu? Bu soruya Elbette, tedavi edilebilirler diyen Kulak Burun Boaz Hastalklar Uzman Prof. Dr. Ahmet Koç, bu hastalar için vestibüler rehabilitasyon yönteminin kullanldn vurguluyor. Kronik hale gelen, ilaç tedavilerine yant vermeyen ve nedeni bilinmeyen vertigonun tedavisinde vestibüler rehabiltasyon iyi bir tedavi seçenei. Bu yöntemle hastann beyninde denge algs yeniden modüle edilebiliyor, yani bir bebein yürümeyi örenmesi gibi, hastaya hissettii algy hafifletecek, tolere edebilecek ya da unutturacak sonuçlara yol açan yöntemler uygulanyor.
Dengeyi nasl salyoruz?
Dengemizi; iç kulaklardaki denge organndan, gözlerden ve kas-iskelet sisteminden gelen tüm verileri toplayp analiz ederek oluturuyoruz. Farkl nedenlerle beynin bu bilgileri analiz etme yetenei bozulabiliyor. Beynimizdeki bu alg deiiklii bizde ba dönmesi ve denge bozukluu hissiyatna yol açyor. Hasta, yaad bu hissin geçmesi için oturma ya da yatma eiliminde oluyor. Sk sk yaadnda ise düme korkusu nedeniyle hareket etmekten, tek bana gezmekten uzaklayor. Psikolojik olarak anksiyete geliebiliyor; baz hastalarn panik bozukluk ve majör depresyon gibi anksiyete bozukluklar yaamasna neden olabiliyor.
Kimlerde uygulanyor?
Hemen hemen tüm ba dönmeli hastalarda yararl olan bu yöntem özellikle kronik hastalarda en önemli tedavi olarak deerlendiriliyor. Vestibüler rehabilitasyon kapsamnda hastann tüm denge ölçümlerinin bilgisayar ortamnda analiz edilerek öncelikle ba dönmesine veya denge bozukluuna neden olan problemin ortaya konulduunu söyleyen Prof. Dr. Ahmet Koç, böylece hastaya uygulanmas gereken en uygun test ve tedavilerin belirlendiini söylüyor.
Hastann denge sistemini daha güçlü hale getirmeyi hedefleyen vestibüler rehabilitasyon tedavisi sonrasnda hastalarn denge bozulmasndan kaynakl düme ve yaralanma gibi günlük yaam skntlar belirgin bir biçimde azalyor.
Nasl uygulanyor?
Vestibüler rehabilitasyon program kiinin bozulan dengesini normal hale getirmek için öncelikle kendi denge algsn fark etmesini ve uzmanlarn yardmyla düzeltmesini amaçlyor. Ama bu alg ve ba dönmesinin iddeti kiiden kiiye deiebildiinden, uygulanan program hastaya özel hale getiriliyor. O nedenle her hasta ve problem için deimekle birlikte, yaklak 1er saatlik 15 ila 18 seans uygulanyor. Seanslar sayesinde hastann denge sistemi daha güçlü hale getiriliyor; dengenin olumasnda görevli olan tüm yaplar giderek artan oranda uyarlarak ilevleri artrlyor ve düzeltiliyor. Kapsaml bir içerii olan vestibüler rehabilitasyon programnda duru egzersizlerinden koordinasyon aktivitelerine kadar farkl konularda hasta uygulamal eitiliyor. Programn etkisi oldukça uzun sürüyor. Ama yalanma ve hastalk etkileri gibi nedenlerle zaman içinde dengenin bozulmas mümkün. Bu durumda rehabilitasyon program tekrar edilebiliyor.