Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle evde kaldklar sosyal izolasyon sürecinde diyabet, yüksek tansiyon ve obezite hastalarnn ilaçlarn düzenli kullanmalar, kan ekeri takibini artrmalar, haftada birkaç kez tansiyon, bir kez ise kilo ölçümü yapmalar gerektii belirtildi.
Salk Bilimleri Üniversitesi Öretim Üyesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalklar Uzman Prof. Dr. Mustafa Altay, Kovid-19 ile mücadele sürecinde diyabet, obezite ve hipertansiyon hastalarnn nelere dikkat etmeleri gerektiine ilikin açklamalarda bulundu.
Dünyadaki tüm ölümlerin yüzde 71inden kronik hastalklardan kaynaklandn, bu rahatszlklar arasnda hipertansiyon, obezite ve diyabetin önemli yer kapladn vurgulayan Altay, Türkiyede erikin nüfusta obezite skl yüzde 28,8, hipertansiyon skl yüzde 27,7 ve diyabet skl da yüzde 13,7dir. 65 ya ve üzeri nüfusta ise yaklak olarak diyabet ve obezite 2 kat, hipertansiyon ise 3 kat daha sk görülmektedir. bilgisini verdi.
Altay, bu hastalklarn çeitli yollarla baklk sisteminin çalmasn bozduunu ve baz enfeksiyonlara yatknla neden olduunu dile getirdi.
Kovid-19un yal kiilerde ve kronik hastal olanlarda daha ar seyrettiine, virüs nedeniyle yaamn yitirenlerin çok büyük bir ksmnn 60 ya üzerinde olduuna dikkati çeken Altay, sözlerini öyle sürdürdü:
çindeki hasta verilerine göre, Kovid-19a bal ölümlerin yüzde 80i 60 ya ve üzerinde görülmütür. Veriler, hayatn kaybeden hastalarn yaklak yüzde 40nda hipertansiyon, yüzde 20sinde de diyabet bulunduunu göstermektedir. talyadan edindiimiz bilgilere göre ise ölümlerin yüzde 95inin 60 ya ve üzerinde görüldüü saptanm olup, hastalarn yaklak yüzde 75inde hipertansiyon, yüzde 35inde ise diyabet tespit edilmitir. u an için elimizde obezite ve Kovid-19 arasndaki ilikiyi gösteren veri bulunmamaktadr.
Obezitenin baklk sistemi üzerine olumsuz etkileri düünüldüünde ve obez hastalarda hipertansiyon ve diyabet sklnn çok daha yüksek oranda olduu göz önüne alndnda bu bireylerin Kovid-19 açsndan yüksek riskli grupta olaca çkarmna ulaabiliriz.
- Kullanlan ilaçlar ayn ekilde alnmaya devam edilmeli
Prof. Dr. Mustafa Altay, risk grubunda yer alan kronik hastal bulunanlarn Kovid-19 açsndan özel önlemler almas gerektiini söyledi.
Bu grupta yer alan kiilerin öncelikle herkes gibi Salk Bakanlnn önerdii kiisel ve sosyal tüm koruyucu tedbirleri harfiyen uygulamas gerektiinin altn çizen Altay, yaplmas gerekenleri öyle sralad:
- Salgn süresince kan ekeri ve tansiyon düzeyi iyi seyreden hastalar, rutin kontrolleri ve dier acil olmayan problemleri için salk kurulularna bavurmamal.
- Evde kan ekeri takibi daha önce önerilenden biraz daha sk yaplmal. Hastalar, evde tansiyon ölçümünü haftada birkaç kez, kilo ölçümünü ise haftada bir kez yaparak kendilerini takip etmeli.
- Dümeyen ate, öksürük, nefes darl gibi Kovid-19 enfeksiyonunu düündüren ikayetlerin gelimesi durumunda dorudan 184 Korona Danma Hatt aranmal ve alnan talimatlara uyulmal.
- Dengeli beslenilmeli ve bol sv tüketilmeli. Ana öün ve ara öünlere evde kalnan süre içerisinde de ayn ekilde devam edilmeli, kalori alm artrlmamal.
- Uyku düzenine dikkat edilmeli.
- Evde hareketsiz bir yaam ile kilo art ve metabolizmann yavalamas kaçnlmazdr. Bu da kan ekerinin yükselmesi, tansiyon artlar, kolesterolün yükselmesi gibi olumsuz sonuçlar dourur. Bu sebeple evde kalnan süre içerisinde ev egzersizlerine dikkat edilmeli, gün boyunca hareketsiz kalmaktan kaçnlmal.
Egzersiz basit olmal ve ev içi sakatlanmalara sebebiyet verici tarzda olmamal. Ev içinde günde yaklak 5 bin adm atlmaya çallmal, sabit konumda hafif tempolu kou, jimnastik ve müzik eliinde tempolu hareketler uygulanmal. Direnç ve arlk egzersizleri de ev içerisinde güvenle yaplabilir.
Ev yürüyüleri ve egzersizler esnasnda travma, sakatlanma olmamas ve diyabetik ayak gelimemesi için masa, sandalye kenarlarna, yerdeki cisimlere dikkat edilmeli.
- Sigara, alkol ve fazla tuz tüketiminden kaçnlmal.
- Bu dönemde diyabet, yüksek tansiyon ve obezite için kullanlan ilaçlar ayn ekilde alnmaya devam edilmeli, ilaç düzeni bozulmamal. Biten ilaçlar hastanelere ve aile salk merkezlerine gidilmeden eczanelerden temin edilebilmeli.
- Anksiyete, depresyon gibi psikiyatrik hastalklar pandemi dönemlerinde art göstermekte ve kan ekeri ve tansiyon düzeylerini olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple duygu durumuna özen gösterilmeli, gün içinde sosyal izolasyon kurallarna uymak artyla çeitli hobiler edinilmeli, rahatlatc müzikler dinlenilmeli, güne ve temiz havadan bolca faydalanlmal.
- Diyabet hastalarnda iyi kan ekeri düzeylerinin enfeksiyonlara yatknl azaltt bilinmektedir. Daha sk kan ekeri takipleri ile kan ekerlerini düzeltilmesine yönelik diyet, egzersiz, ilaç dozu gibi gerekli tedbirler alnmal.
- Kan ekeri düzeyinin alnan tedbirlere ramen takip eden ölçümlerde sürekli yüksek veya sürekli düük gelmesi durumunda ve herhangi bir kan ekeri düzeyinde hastann genel durumunda bozulma meydana gelmesi halinde mutlaka en yakn salk kuruluuna bavurulmal.
- Tüm tedbirlere ramen tansiyon düzeyleri 180/120 mmHg ve üstü deerlerde seyreden veya ölçülen herhangi bir tansiyon düzeyi ile birlikte görme bozukluu, bilinç kayb, göüs ars, genel durum bozukluu gibi ikayetleri oluan hastalar, en yakn salk kuruluuna bavurmal.
- Güncel bilgiler nda Kovid-19 enfeksiyonundan koruduu kantlanm bir ilaç veya vitamin takviyesi bulunmamaktadr. Bu konuda sosyal medyada veya basnda çkabilecek yanltc bilgilere dikkat edilmeli, resmi kaynaklardan gelen bilgilere itibar edilmeli.
- Kullanlan tansiyon ilaçlar kesinlikle braklmamal veya tansiyon düzeyleri normal seyrettii sürece deitirilmemeli.
- Ar kesici ilaçlarn Kovid-19 enfeksiyonunun seyrini arlatrabildii ve iyileme sürecini uzatabildii ile ilgili özellikle Fransa ve ngilterede uzman görüleri mevcut olmakla birlikte, kullanlabileceini belirten uzmanlar da vardr. Henüz veriler netlemediinden güvenli tarafta olmak adna mecbur kalnmadkça ar kesici ilaçlarn kullanlmamasn öneriyoruz. Mecbur kalnrsa bu ilaçlar yerine hastann eer ciddi bir karacier rahatszl yoksa parasetamol içerikli ilaçlar tercih edilmeli.