Türkiye Psikiyatri Dernei Yallk Psikiyatrisi çalma Birimi tarafndan hazrlanan ve Kovid-19 salgn srasnda yal kiilerin ruhsal açdan iyi kalmak için yapabileceklerine yer verilen çalmada, 65 ya üstündekiler, 65 yan üstünde yakn olanlar ve toplumun her bireyi için öneriler sralad.
çalmada, ruh saln korumak için herkesin yapmas gerekenler, salgn konusunda bilgi almak için konunun uzmanlarna kulak vermek, uzman olmayan kiiler tarafndan yaplan önerilere itibar etmemek ve kulaktan dolma bilgilerle önlem ve kendi kendinize tedavi uygulamamak olarak açkland.
Sokaa çkma yasa ve evde kalmann zorunlu olduu hallerde, kiilerin gündelik hayatla ilikili ve ruhsal pek çok sorun yaayabileceine iaret edilerek, ruh saln korumak için öncelikle temel ve zorunlu ihtiyaçlarn karlanmasnn gerektii, ardndan güvenlik ve yardma ulaabilme imkanlarnn geldii belirtildi.
65 yan üstündekilerin sokaa çkma yasana mutlaka uymalar gerektiinin alt çizilirken, Size yardmc olabilecek yaknlarnz telefonla aray alveri, para çekme, fatura yatrma, yemek hazrlama, ilaç temini konularnda yardm isteyin. Acil durumlar için aile hekimi, bina yöneticisi, yakn bir komu ve mahalle muhtarnzn telefonunu elinizin altnda hazr bulundurun. Yaknnzdaki market, kasap, eczane telefonlarn örenin, telefonla sipari verin, siparileri alnca elinizi ykayn, paketleri temizleyin. denildi.
- Yardm istemeye çekinmeyin
Yakn olmayan, uzakta yaayan, hastalanan veya riskli grupta yer alanlarn öncelikle 112, 155 ve 156 telefon numaralarn arayp devletten yardm istemesi gerektii ifade edilerek, unlar kaydedildi:
Salkla ilgili acil bir sorununuz olursa 112den yardm isteyin, kendi imkanlarnzla hastaneye ulamaya çalmayn. Belediyeler, valilik ve kaymakamlklar 65 ya üstü kiilere yardm için gruplar kurdular, televizyondan bu bilgileri takip edin ve saylan kurumlardan yardm isteyin. Size yardm edebilecek durumda olan komu, arkada ve akrabalarnzdan yardm istemeye çekinmeyin. Kapnza gelen ve yardm kuruluundan geldiini söyleyen herkese inanmayn, kimlik isteyin, üphelendiyseniz kapnz kapatp komularnzdan yardm isteyin.
Zorunlu ihtiyaçlar karlandktan sonra evde kalnan sürede 65 ya üstü kiiler, beslenmelerine dikkat etmeleri, salkl yiyecekler tüketmeleri, bol sv almalar, her zamanki diyetlerine uymalar ve tansiyon ve eker kontrolünü ihmal etmemeleri konusunda uyarld.
- Sürekli haberleri takip etmeyin
Günün belli saatlerinde birkaç kez 5-10 dakikalk yürüyü veya hareket yapmann önerildii çalmada, laçlarnz almay ihmal etmeyin, ilaç almakta veya ilaca ulamakta güçlük yayorsanz doktorunuza veya eczacnza telefonla ulan. laç raporlarnn süreleri uzatld, raporlu ilaçlarnz yazdrmanza gerek yok, eczacnzdan isteyin. Belli saatlerde televizyonunuzu veya radyonuzu açn, haberleri ve bilgilendirici kamu spotlarn dinleyin, ancak dier zamanlarda sürekli haber takip etmeyin. denildi.
Yal kiilerin günlük yemek, kendisini yormayacak ekilde basit temizlik yapabilecei belirtilerek, gündelik ileri aksatmadan sürdürmenin zihni oyalad ve ruh saln korumaya yardm ettii vurguland. u önerilere yer verildi:
Sevdiiniz kiileri telefonla arayn ve sk sk konuun, yalnzlk duygunuz azalr. Telefon veya internetle görüntülü de iletiim kurmanz mümkün. Nasl yapacanz bilmiyorsanz sevdikleriniz yardmc olacaktr. Bilmiyor olmanz utanlacak bir ey deil. Salnz yerinde ise yaknlarnza ve komularnza yardm edin: örnein komunuza çorba yapmak (ama verirken temas etmemek), çocuunuza bir kap yemek yapmak ve akam uradnda vermek gibi uralar ie yaradnz hissettirir, kontrol duygusunu güçlendirir ve ruh salnz olumlu etkiler. Salnzla ilgili bir sorun, ilaç veya hastalkla ilgili sorularnz olursa, aile hekiminize veya sizi takip eden uzman doktorlara telefonla ulan. Salgn süresince pek çok hastane ve klinik öncelikle kendi takipli hastalarna telefonla görüme imkan salamaktadr. Acil bir sorun olmadkça hastanelere bavurmayn.
- 65 ya üstü yakn olanlara öneriler
65 yan üstünde yakn olanlarn, onlar zorunlu ihtiyaçlarn karlamak için plan yapmas, para çekme, fatura yatrma, alveri, ilaç temini gibi tüm ihtiyaçlarn sorulmas gerektiine iaret edildi.
Temaslarn ksa süreli tutulmas, kapdan iletmekle yetinilmesi, ilaç ve dier ihtiyaç malzemelerini teslim ettikten sonra, yal yaknlara ellerini ykamalarnn hatrlatlmas gerektii vurgulanarak u öneriler sunuldu:
Sk sk telefonla arayn, ksa da olsa sohbet edin. Bu sohbetlerde mevcut durumla ilgili doru bilgiler verin ama olumlu gelimeleri de mutlaka iletin. Yaknnza bilgi ve uyarlar söylerken olumlu ifadeler kullann. Örnein, Ellerini ykamazsan hasta olursun, hastaneye yatrrz yerine Ellerini biraz uzun ykaman bu hastalktan korunman için çok önemli, yaknda her ey daha iyi olacak. gibi. Yaknnzda salyla ilgili sizi endielendiren gelimeler varsa (uykusuzluk, kilo kayb, sk alama, kronik hastalnn seyrinde kötüleme vb.) doktorunu aramas için yüreklendirin veya siz arayn. Yaknlarnzn tüm sorumluluunu tek banza üstlenmeyin, etrafnzdan yardm isteyin ve yükünüzü paylan, aksi takdirde tükenme belirtileri yaayabilirsiniz. Acil durumlarda devletin bildirdii salk, itfaiye, polis ve benzeri dier hatlar arayp yardm isteyin.
- Toplumun her bireyine öneriler
Toplumun her bireyinin zorunlu haller dnda sokaa çkmamas, hastal tamamak için bu kurala uymas gerektiinin alt çizilirken, yal kiiler için yaplabilecekler öyle sraland:
Apartmannzda veya yaknnzda oturan yal bireyler varsa, alveri, fatura yatrma, ilaç alma vb. konularda yardm teklif edin. Unutkanl olan yal kiilere her temasnzda ellerini ykamalar gerektiini hatrlatn. Telefonla sklkla arayn, mümkünse görüntülü konuun, gündelik sohbetler yapmaya çaln. Doru bilgiler verin ama kayg verici, olumsuz ifadeler ve felaket haberlerinden saknn. Kendi yal yaknlarnz uzaktaysa ve ulaamyorsanz, yaknlarndaki komu, akraba ve arkadalarnzdan yardm isteyin. Kurallara uyarak baka insanlara yardm etmek ruh salmza iyi gelecektir.