Alveri merkezlerinde kyafet denenmesi srasnda uyuz bulat iddialarnn sklkla gündeme gelmesi, vatandalar, salkçlar ve tekstil uzmanlar arasnda tartma yaratt. Bunun üzerine baz uzmanlar kyafet denemesi kaldrlmal önerisinde bulunurken, bazlar ise bunun doru olmadn öne sürdü.
Bu tartma, kyafet seçiminde nelere dikkat edilmesi gerektii ve tekstil ürünlerinin denetiminin nasl yapld sorularn vatandan aklna getirdi.
Uzmanlar, giysilerin üretiminden tüketicinin gardrobuna ulaana kadarki süreçte birçok aamadan geçtiini aktararak, vatandalara etiketleri okumalar, kaliteli ve bilinen yerlerden alveri yapmalar tavsiyesinde bulunuyor.
Türkiyede üretilen ve yurt dndan ithal edilen tekstil ürünleri ise Ticaret Bakanlnn denetiminde stanbul Hazrgiyim ve Konfeksiyon hracatçlar Birliinin (HKB) itiraki Ekoteks Laboratuvar ve Gözetim Hizmetleri Ade kimyasal ve fiziksel testlerden geçirilerek, sala zararl olup olmad kontrol ediliyor.
- En sk görülen salk sorunu tekstil alerjisi
Dermatoloji Uzman Doç. Dr. Gülen Akolu, maazalarn yan sra internet üzerinden yaplan alverilerde de dünyann farkl bölgelerinde nasl üretildii tam olarak bilinmeyen hazr giyim ürünlerine ulamann kolay olduunu anlatt.
Tekstil endüstrisindeki üretim aamasnda boyadan yanmaya dirençli maddelere kadar çok sayda kimyasal ajann kumalara uygulandn anlatan Akolu, bu ürünlerin nakliye ve depolama aamasnda da tozlu, kirli ve küflü ortamlarda kalabildiini belirtti.
Doç. Dr. Akolu, giysilerin vücudun yüzde 80inden fazlasn örtebildii varsayldnda, derinin geni bir yüzeyinin bu maddelere maruz kalabildiine dikkati çekerek, en sk görülen salk sorununun alerjik deri reaksiyonlar olduunu ve özellikle sentetik iplerde kullanlan boyalara kar tekstil alerjilerine skça rastlanabildiini kaydetti.
Bebek ve küçük çocuklarn derilerinin kumalardaki kimyasallara kar daha hassas olduunu söyleyen Akolu, Tüketicilerin üretim süreçleri kontrol edilen tekstil ürünlerini kullanmalar, yeni aldklar giysi ve dier tekstil ürünlerini kir, toz ve çou kimyasal maddeyi uzaklatrmak amacyla kullanmadan önce mutlaka ykamalar uygun olacaktr. dedi.
- Uyuzun kyafetlerin denenip çkarlmasyla bulama olasl düük
Dezenfekte edilmeden giyilen kyafetlerden bulaabilen uyuzun, gözle görülemeyecek kadar küçük bir parazitin yaratt deri rahatszl olduunu aktaran Akolu, tipik belirtilerini, gece kants, kantnn özellikle el parmak aralarnda, göbek, kalça ve göüs çevresinde youn olmas eklinde tanmlad. Hastaln en sk bulama yollar arasnda uzun süreli temas, ayn yatan kullanlmas, nevresim, havlu ve günlük giysilerin paylalmasnn saylabileceini anlatan Akolu, el skma ve kyafetlerin denenip çkarlmas gibi ksa süreli temaslarla bulama olaslnn pek mümkün olmadn vurgulad.
Doç. Dr. Gülen Akolu, hastaln uygun yöntemle baarl ekilde tedavi edilebileceini dile getirerek, öyle konutu:
laçlar, vücuda sürülen permetrin ve sülfür içeren kremler veya losyonlardr ve mutlaka hekimin önerdii ekilde uygulanmas gereklidir. Giysiler 60 derece scaklktaki suda ykanmal, ykanamayan giysiler, battaniye, yorgan gibi kiisel eyalar plastik poet içerisinde 1 hafta bekletilmelidir. Kalabalk ortamlarda yaayan kiiler eyalarn, nevresimlerini, giysilerini birbirleriyle paylamamaldr. Bu önlemler hem tedavinin etkin olmasn salamakta hem de uyuzun dier insanlara bulamasn engellemektedir. Parazit ortadan kalmasna ramen kant birkaç hafta daha devam edebilir.
- Boyar maddeler terin çözeltisiyle kanser oluturabiliyor
Prof. Dr. Bülent Özipek de tekstil ürünlerine, kullanm amacna göre çeitli özellikleri salamak için fiziksel ve kimyasal ilem uygulandn anlatt.
Pamuk ve yün gibi doal malzemelerin yan sra insan yapm polyester ve viskozda kullanlan ürünlerdeki kir tutmama, kolay ykanma, rahat ütülenme, yanmazlk ve burumazlk özelliklerinin de kimyasal ilemlerle kazandrldn aktaran Özipek, renklendirme srasndaki boyar maddelerin cilde zarar verme ihtimalinin olduunu söyledi.
Boyar maddelerin kanserojen bileene sahip malzemeler içerebildiine dikkati çeken Özipek, Baz boyar maddeler terinizin çözeltisiyle parçalanarak cildinizdeki gözeneklerden girip kanser oluturabiliyor. u anda boyar madde içerisinde 24 kanserojen bileen var. Bahsettiimiz maddeler ölçüldüklerinde 30 ppmi geçmemeli. ifadelerini kulland.
Özipek, giysilerdeki kanserojen malzemelerin gözle görülemeyeceini, bunun testle ortaya çkabileceini belirterek, Kyafet seçerken çok çarpc renklere dikkat etmek lazm. Bir malzeme çok boyar madde aldnda daha parlak ve canl renge bürünür. Koyu renklerde bu daha da fazladr. dedi.
- thal edilen giysiler laboratuvarda testten geçiyor
Prof. Dr. Özipek, Ticaret Bakanlnn HKBi görevlendirmesi üzerine ithal edilen ürünlerin devlet adna kontrolünün yapld laboratuvarlarnn antimikrobiyal test yöntemi açsndan Türkiyede tek akredite merkez olduunu dile getirdi.
malatçlarn kendi üretimlerinin yan sra dardan satn aldklar ya da yar tamamlanm ve bitmi ürünlerinin kontrolünü yaptklarn anlatan Özipek, müterilerin de satn alacaklar ürünleri teste gönderdiklerini kaydetti.
Özipek, yaplan kontroller sayesinde Türkiyede üretilen ya da ülkeye ithal edilen ürünlerdeki kanserojen miktarnn azaldn belirterek, Burada tespit edildikten sonra toplatlyor. Yaptrm var. Bu sefer, getirecek olan firmalar da meneinde ürünü kontrol ettirmeye balyor. Ürünler Türkiyeye gelirken elekten geçiyor. dedi.
- Maazalardan, etiketi belli, kaytl giysiler alnmal
Satn alnan kyafetlerin ilk giyimden önce ykanmasnn önemini vurgulayan Özipek, tüketiciye u tavsiyelerde bulundu:
Maazada denenme durumundan ziyade üretim esnasnda da farkl aamalardan geçiyor. Uyuz paraziti ise tekstil malzemesinin içinde saklanyor. Belki daha sk, gözenei az olan bir dokulu üründe, vücuda geçiini zorlatrabilirsiniz. Ürünü ykamann kanserojen maddelerin önüne geçmede çok bir etkisi bulunmuyor. Belki miktar azalabilir. Eer bir kyafet çok ucuzsa kanserojen madde içerme oran yüksektir. çünkü içerdii boyar maddenin maliyeti düüktür. Boyar maddedeki kanserojen oran konusunda duyarllk varsa maliyet yükselecektir. Özellikle Uzakdoudan gelen ve merdiven alt ürünlere dikkat etmek lazm.
Prof. Dr. Bülent Özipek, tüketicilerin malzemeleri sorgulamasnn önemli olduunun altn çizerek, sözlerini öyle tamamlad:
Etiket okumak önemli bir ey. Bildii ürünleri almal. Türkiyede tekstil malzemesi en çok pazarlarda satlyor. Orada daha çok dikkat etmek gerekiyor. çünkü genelde etiketlerini kaldryorlar. Bu konuda iki ihtimal var, ya kabul edilmemi ihraç fazlas ürünü orada satyor ya da fazlalklar. Maazalardan, etiketi belli, kaytl giysiler alnmal. Türk mallarnn katma deeri yüksek, kalitesi iyi, tasarmlar da iyi. Türkiye dünyay giydiren bir ülke, kendimiz de buradan giyinelim.