Kolesterol, vücuttaki her hücre için gereklidir ve birçok hormonda kolesterol vardr. Ancak bu durum, Yüksek kolesterolün faydal olduu anlamna gelmemektedir. Yani yeterli seviyenin üzerindeki kolesterol vücuda zarar verir. Kan tahlillerinde kolesterole dair iki deer göze çarpmaktadr. Bunlar HDL ve LDL olarak adlandrlmaktadr. yi kolesterol olarak bilinen HDL, dokulardaki kolesterolü toplayarak dar atlmasn salar. Kötü kolesterol olarak bilinen LDL ise kolesterolü dokulara tayp arterlerin duvarlarnda birikime neden olur. Bu sebeple kötü kolesterolü normalletirmek yeterli deildir. yi kolesterolün de artrlmas gerekmektedir. Yalnzca kötü kolesterolün deil, iyi kolesterolün de düzeyinin kontrol edilmesi gerekmektedir.
KOLESTEROL SESSZ SEYREDEBLR
Kötü kolesterol, genellikle sessizce ilerleyen bir durumdur. Hemen hemen hiçbir hastada kolesterol yükseklii sadece muayeneyle anlalmamaktadr. Kötü kolesterolün ar yüksek olduu durumlarda meydana gelebilecek baz belirtiler öyle sralanabilir:
Göz kapaklar, eller ve tendonlarda sar renkli ya bezeleri
Halsizlik, yorgunluk
Ayak ve bacaklarda uyuma
Yaralarn geç iyilemesi
Ciltte lekelenmeler
Vücudun baz yerlerinde morarma
Ciltte solgun görünüm
Bu belirtilerin görülmesi nadir durumlardr. Yüksek kolesterol tehisi genellikle rutin kan tetkikleriyle konulabilmektedir.
Kadnlar daha avantajl
Kolesterol ile ilgili merak edilen konulardan biri de deerlerinin kaç olmas gerektiidir. Geçtiimiz yllarda kötü kolesterol için eik deer 130 mg/dlydi ancak günümüzde100 mg/dl üzerindeki kötü kolesterolün ideal olmadn söylemek mümkündür. Ancak bu tür testlerin sonuçlarna devaml-deiken denilebilir. Yani 170 mg/dl kötü kolesterol, 200 mg/dlden iyi, 100 mg/dl de 130 mg/dlden iyi olarak deerlendirilmektedir. Kalp krizi, inme riski konusunda kötü kolesterol deeri ne kadar düükse, durum o kadar iyi olarak adlandrlmaktadr. Ayn tablo iyi kolesterol için de geçerlidir. yi kolesterolde de alt snr vardr. Kadnlarda 55 mg/dl, erkeklerde 45 mg/dl üzeri olmaldr. Kadnlar iyi kolesterol anlamnda biraz daha avantajl olarak görülmektedir. Bir erkek için 30 mg/dl 50 mg/dlden kötü bir deerdir, 50 mg/dl 70 mg/dlden kötüdür. Genel olarak kötü kolesterolün üst snr 100 mg/dl; iyi kolesterolde alt snr erkekte 45 mg/dl, kadnda 55 mg/dl denilebilir. Ancak hastada damar sertlii varsa, kalp krizi geçirmise kötü kolesterolün 70 mg/dl altnda olmas gerekmektedir. yi kolesterolün alt snrn altnda olmas da yine ciddi sorunlara neden olabilmektedir.
KALP KRZNE ZEMN HAZIRLAYABLR
Yüksek kolesterol, arterlerin duvarlarnda (ateroskleroz) tehlikeli bir kolesterol ve dier birikintilere neden olabilir. Buradaki birikintiler (plaklar) atardamarlardaki kan akn azaltabilir, bu durum da göüs ars, kalp krizi ve inmeye neden olabilir. Yüksek kolesterol seviyesi; kalp hastal, inme ve periferik arter hastal için risk faktörlerinden biridir.
FAZLA KLO KOLESTEROLÜ YÜKSELTYOR
Kolesterolün yükselme sebepleri de sk sorulan sorular arasndadr. Bu durum öyle açklanabilir. Karacier, kolesterol üreten bir organdr. Ancak bunun üzerine yiyeceklerden de kolesterol alnmaktadr. Eer bir kii salksz, ya oran yüksek olan gdalar çok fazla tüketirse kolesterolünün yükselmesine neden olur. Ayrca ar kilolu olmak, egzersiz yapmayp hareketsiz yaamak da kolesterol seviyesini artrabilir. Kanda LDLnin yüksek olmas hasta için risktir ve kalp-damar hastalklar için risk faktörüdür. HDLnin de düük olmas riskli bir durumdur. Zira bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tkanmas gibi hastalklarn ortaya çkma olasl daha fazladr.
YAAM TARZI DEKL ÖNEML
Kolesterol yükseklii tedavisi mutlaka yaam artlarndaki deiiklikle birlikte olmaldr. laç tedavisi tek bana yeterli gelmemektedir. Ya ilerledikçe metabolizma yavalar. Bununla birlikte alnan gdalar ya dokusu olarak vücutta depolanr. Bir de kiinin genetik olarak yatknl varsa salkl beslenme bile kötü kolesterolü düürmeye yetmeyebilir. Yani kolesterol tedavisinde ilaçla birlikte dengeli beslenme düzeni ve egzersizin hayata entegre edilmesi önemlidir.
KOLESTEROLE ÖZEL BESLENN
Yüksek kolesterolün düürülmesinde beslenmemin önemi büyüktür. Beslenmede 9 noktaya dikkat edilerek ve hareketli bir yaam tarz benimseyerek kolesterolü dengede tutabilmek mümkündür:
Etlerdeki youn yalar piirilmeden önce ayrlmaldr.
Sakatat tüketimi azaltlmaldr.
Sosis, salam, sucuk gibi ilenmi ürünler mümkün olduunca tüketilmemelidir.
Arlkl olarak beyaz et tercih edilmeli; piirme yöntemi olarak zgara, halama, buulama tercih edilmelidir.
Bol bol balk tüketilmelidir.
Tahl, taze sebze ve meyve tüketimi artrlmaldr.
Tam yal süt ve süt ürünleri yerine daha az yal ürünler tercih edilmelidir.
Pasta, krema, margarin, frn ürünleri, kzartma yiyecekler ve fast food türü gdalardan uzak durulmaldr.
Fndk, fstk, ceviz gibi kuruyemilerin kötü kolesterolde hafif düüler salad bilinmektedir. Ancak mutlaka uygun miktarlarda tüketilmelidir.