çileri Bakanl, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamnda faaliyetlerine ara verilen ve yeniden kaplarn açan alveri merkezlerinin (AVM) çalma usullerini 11 Maysta 81 il valiliine gönderdii genelgeyle belirledi.
Salk Bakanl ve Ticaret Bakanl ile yaplan deerlendirmeler sonucunda belirlenen usul ve esaslar içeren genelgeye göre, AVMler 10.00-22.00 saatlerinde faaliyet yürütebilecek, çalanlar ve müteriler maske takmak zorunda olacak. çalanlarn kirlenen veya nemlenen maskeleri deitirilecek. Maske kuralna uymayanlar AVMlere alnmayacak.
AVMlerdeki güvenlik görevlileri maskeyle birlikte gözlük ya da siperlik ad verilen yüz koruyuculardan kullanacak. AVMlere girilerde vatandalarn, çalanlarn ateleri ölçülecek, atei 38 dereceden yüksek olanlar salk kurulularna yönlendirilecek.
Müterilerin en ksa sürede alveri yapp AVMyi terk etmeleri esas olacak. Müteriler, AVMde en fazla 3 saat kalabilecek.
Sosyal mesafe kuralna uymak zorunda olacak müterilere AVMde uzun süre kalmamalarna yönelik uyarlarda bulunulacak.
AVMlerin oturma, bekleme, dinlenme amaçl kullanlan ortak alanlarnn yan sra restoran, lokanta ile yeme-içme alanlarnda bulunan tüm sandalye, koltuk ve masalar kaldrlacak.
Bakanln 21 Marttaki genelgesi kapsamnda AVM içindeki lokanta ve restoranlar al götür veya paket servis eklinde hizmet verebilecek.
AVMlerdeki yeme-içme katlarnda siparilerini bekleyen müteriler için bir metre aralklarla sosyal mesafe uyar iaretleri çizilecek. Danma, i yeri girii, ödeme noktas gibi yerlerde de birer metre aralklarla sosyal mesafe uyar iaretleri yer alacak.
Oyun alan/merkezi, internet kafe, ganyan bayi, kafe, sinema, spor merkezi, hamam, sauna gibi iletmeler ve i yerlerine yönelik kstlama tedbirlerinin uygulanmasna devam edilmesi nedeniyle AVMlerdeki söz konusu i yerlerinin faaliyetlerine izin verilmeyecek.
AVMlerde konser ve gösteri gibi toplu etkinliklerin yaplmasna müsaade edilmeyecek, berber, kuaför ve güzellik salonlar belirlenen kurallar çerçevesinde hizmet sunacak.
Asansörler sadece özel gereksinimi olan bireyler tarafndan kullanlabilecek, asansör içinde sosyal mesafeyi korumak amacyla kiilerin durmas gereken alanlar, aralarnda en az bir metre mesafe olacak ekilde yer iaretleriyle belirlenecek.
Müterilerin yönlerini bulma ve bulunduklar lokasyondan bina içindeki baka bir yere (maaza, otopark, bebek bakm odas, danma, asansör vb.) nasl gidecekleri
konusunda rehber görevi üstlenen dokunmatik dijital yönlendirme sistemleri kapal olacak. AVMlerde oto ykama hizmeti ile vale hizmeti geçici süreyle verilmeyecek, mescitler ise Salk Bakanlnca belirlenecek takvime kadar kullanlmayacak.
AVM VE YERLERNE ALINACAK MÜTER SAYILARI
AVMlerin toplam inaat alanndan müteri kabul edilmeyen alanlar çkarldktan sonra aktif müteri/ziyaretçi kabul edilebilecek alanlarna ayn anda 10 metrekareye bir kii olacak ekilde müteri alnabilecek.
AVMlerdeki i yerleri, toplam sat alanna müteri ve çalanlar dahil 8 metrekareye bir kii düecek ekilde müteri kabul edebilecek.
Belediye imar müdürlükleri tarafndan AVMlerin onayl mimari projeleri esas alnarak
AVMnin aktif kullanm alannda ayn anda bulunabilecek müteri says ile her bir i yeri
için ayn anda bulunabilecek kii says belirlenerek resmi yazyla AVM yönetimine tebli edilecek.
AVM yönetimince, AVMye ayn anda kabul edilebilecek toplam müteri says, herkes
tarafndan görülebilecek ekilde belirlenen yerlere aslacak ve AVMlerin internet sayfalarnda da bu bilgiye yer verilecek. AVM içindeki i yerlerinin giriine de o i yeri için ayn anda kabul edilebilecek müteri saysn gösteren pankart, afi veya tabela yerletirilecek.
AVM yönetimince, ayn anda içeride bulunabilecek müteri says esas alnarak AVMye giri-çk yönetecek sistem kurulacak, içerideki müteri says maksimuma ulatnda kesinlikle müteri/ziyaretçi kabul edilmeyecek. Ayrca, giri kaplarnda oluabilecek olas younluu önleyebilmek adna sosyal mesafeyi belirten ve en az birer metre aralklarla herkes tarafndan görülebilecek ekilde zemin iaretlemesi yaplacak.
AVMye giri-çklarda müterilerin karlkl temasn engellemek için tedbir alnacak, müterilerin mümkün olduunca tek yönden giri, tek yönden çk yapmas salanacak, bu amaçla yer iaretlemeleri ile yönlendirme yaplacak.
TEMZLK VE HJYEN TEDBRLER
Kiisel hijyen ile temizlik kurallarn salamak üzere AVM içisinde ve i yerlerinin giriinde el antiseptii bulundurulacak. Toksik etkileri nedeniyle dünyadaki salk otoritelerinin kullanmn önermedii dezenfektan püskürtme sistemlerinin (dezenfektan tüneli vb. uygulamalar) AVMlerde kullanmna izin verilmeyecek.
AVM giriinde bulunan döner kaplar ile içerideki yürüyen merdivenlerin bantlar, kap kollar, trabzan ve asansör dümeleri gibi sk dokunulan yüzeyler üç saatte bir temizlenecek ve gerekli dezenfeksiyon ileminin yaplmas salanacak.
AVMde bulunan ortak alanlar bata olmak üzere i yerlerinin zeminleri günlük olarak su ve deterjanla temizlenecek, sk dokunulan yüzeylerin temizliine ayrca dikkat edilecek. Bu kapsamda, dezenfeksiyon ilemi için gerekli dezenfektan maddelerinin kullanm salanacak. AVMlerde bulunan lavabo ve tuvaletlerin temizliinde dezenfektan kullanlacak ve tuvaletlere uygun el ykama ve maske kullanmna ilikin afiler aslacak.
EL KURUTMA MAKNES KULLANIMI YASAKLANACAK
AVM tuvaletlerinde bulunan el kurutma makinelerinin kullanm yasaklanacak, bunlarn yerini tek kullanmlk kat havlu alacak. Tuvaletlerde sv sabun kullanlacak ve temas mümkün olduunca azaltabilmek adna musluklarn, sv sabun ünitelerinin mümkünse fotoselli olmas salanacak.
Tuvaletlerin ana giri-çk kaplarnn elle temas etmeden açlabilmesi için gereken sistem en ksa zamanda kurulacak. yerlerinde bulunan bilgisayar klavyeleri, telefon ve dier cihaz yüzeyleri dezenfektan maddelerle silinerek gerekli dezenfeksiyon salanacak.
yerlerinde müterilerin temas ettii veya edecei çalma tezgah ve ödeme terminali her müteriden sonra mutlaka temizlenecek, dezenfekte edilecek.
ATMLERN YOUN TEMAS EDLEN YÜZEYLER SAAT BAI TEMZLENECEK
AVMlerin ortak kullanma sunduu, hasta ve özel gereksinimi olan bireyler tarafndan kullanlan tekerlekli sandalye gibi araçlar bireysel kullanm sonras usulünce temizlenecek. AVM içinde bulunan çok sayda müteri tarafndan kullanlan ATM noktas alanlarna muhakkak el dezenfektan konulacak, müterilerin ATMlere temas etmeden el dezenfektan kullanmalar konusunda uyarc afiler aslacak. Ayrca ATMlerin youn temas edilen yüzeyleri her saat ba temizlenecek.
AVMlerin havalandrma sistemlerinde kesinlikle iç ortam havas kullanlmayacak, havalandrma ilemi yüzde 100 d ortam havas ile salanacak. AVMlerin giri kaplarnda bulunan hava perdeleri kesinlikle çaltrlmayacak.
Merkezi havalandrma sistemleri dnda klima sistemleri kullanlmayacak. Havalandrma ilemi bina kullanmda deilken gece saatlerinde de sürdürülecek.
Havalandrma sisteminin filtrelerinin kontrolleri ve deiimleri düzenli yaplacak,
filtre deiimi srasnda AVM personeli N95/FFP2 maske, eldiven ve yüz siperlii kullanacak, çkarlan filtre çift kat poetlenmek suretiyle atlacak. Ayrca klima santrallerinin normal temizlik periyotlarnn ksaltlmas da bu noktada önem tayacak, kirli hava çknn yapld noktalarda insan geçii engellenecek.
YERLERNE YÖNELK ÖNLEMLER
yeri giriinde ve kasalarda el antiseptii bulundurulacak ve doluluk durumu belirli aralklarla kontrol edilecek. yerinde belirlenen sayda müteri olmas halinde yeni müteri giriini engellemek üzere giri kapsnn her iki tarafndan tutturularak aslabilecek nitelikte basit krmz renkli kordon/erit, plastik duba gibi materyallerin i yerlerinde bulundurulmas salanacak ya da i yerlerince bu amaca hizmet edebilecek alternatif sistem kurulacak.
yeri dnda bekleyecek müterilerin, sosyal mesafe kuraln korumas adna aralarnda
en az bir metre mesafe olacak ekilde zemin iaretlemesinin yaplmas salanacak. AVM içinde bulunan i yerleri kendi sektörleri ile ilgili yaymlanan, yaymlanacak kurallara da ayrca uyacak. Müterilere deneme kabini içinde maskelerini çkarmamalar gerektii hatrlatlacak.
DENEME KABNLERNN KULLANIMI
Deneme kabinlerinin kullanlmamas esas olup ihtiyaç halinde her müteri en fazla 10 dakika deneme kabinini kullanabilecek ve müteri çktktan sonra kabin havalandrlacak, sk kullanlan yüzeyler uygun ekilde temizlenecek.
Gerekli havalandrmann salanmas için ikiden fazla olan i yerlerindekideneme kabinleri, bir dolu bir bo kabin kullanm salanacak ekilde ve dönüümlü kullanlacak.
Denenen ürünlere ultraviyole n uygulanmas ileminin, Avrupa Hastalk Önleme ve
Kontrol Merkezi ile Amerika Birleik Devletleri Hastalk Kontrol ve Korunma Merkezlerince insan salna zararl etkileri olmas nedeniyle önerilmemesi göz önünde bulundurulacak ve i yerlerinde bu ilem kesinlikle uygulanmayacak.
Ayn ürünün farkl kiilere temas etmesine mahal veren deneme amaçl ürün tantmlar (özellikle makyaj malzemeleri vb.) yaplmayacak, deneme amaçl ürünlerin dorudan müteriler tarafndan kullanlmasna izin verilmeyecek, bu ürünlerin yalnzca çalanlar vastas ile kullanlmas, denenmesi (deneme/tester parfüm vb.) salanacak. Kasa önünde sra beklerken durulmas gereken yerlere aralarnda en az bir metre mesafe olacak ekilde yer iaretlemesi yaplacak. Ödemelerde müteriye kartla temassz ödeme yapabilecei hatrlatlarak mümkün olduunca nakit ödemeden kaçnlmas salanacak.
çALIANLARA YÖNELK TEDBRLER
AVM yönetimi tarafndan 6331 sayl Sal ve Güvenlii Kanunu ve ilgili mevzuat gerei alnmas gereken tedbirlere ilave olarak, Kovid-19un bulama ekli, hz, kronik rahatszl olanlarda hastaln etkileri gibi salgnn tüm etkileri göz önüne alnarak risk altndaki çalanlarn durumu, ilave kullanlacak malzeme, araç, gereç temini ve kullanm ekli ve sistematii, Kovid-19 tedbir, denetim ve takip sorumluluundan doacak idari yaplanma, görevlendirme ihtiyac gibi hususlara ilikin, içinde i yeri hekimi, halk sal uzmannn da bulunaca komisyon tarafndan i sal ve güvenlii yönünden risk tehdit deerlendirmesi yaplacak veya yaptrlacak.
çalan personelin ihtiyaç duyduu koruyucu malzeme, ekipmanlar i yerleri tarafndan salanacak. Kovid-19 tans konan ya da temasl olmas nedeniyle takibe giren personelin en az 14 gün çaltrlmamas salanacak. çalan personel içinde, ate, öksürük, burun aknts, nefes darl gibi hastalk semptomlar olanlar ivedilikle ilgili salk birimine yönlendirilecek.
AVM yönetimlerince, çalan personelin tamamna Kovid-19un bulama ekli, etkileri, alnmas gereken tedbirler, el hijyeni, uygun nitelikte tbbi maske taklmas, maskenin nemlenmesi ya da kirlenmesi halinde deitirilmesi, yeni maskenin taklmas esnasnda ise el temizliine dikkat edilmesi konular bata olmak üzere gerekli eitimler verilecek.
Personelin dinlenme alanlarnda da sosyal mesafenin korunmas ve maske taklmas kuralna riayet etmesi salanacak. AVM ve i yerlerinde görev yapan personelin yemekleri kumanya eklinde datlacak, kumanya sunumlar tek kullanmlk malzemelerle yaplacak.
AVM yönetimlerince, salgnna kar alnan tedbirlerine uyulup uyulmad takip edilecek, denetlenecek ve tespit edilen uygunsuzluklarn giderilmesi salanacak. Bu amaçla her AVM için koronavirüs tedbirleri sorumlusu/sorumlular belirlenecek. Koronavirüs sorumlular her saat ba i yerlerinde alnmas gereken ve alnacak tedbirleri denetleyecek, aksaklklar giderecek ve varsa alnmas gereken ilave tedbirler konusunda AVM yönetimini bilgilendirecek.
Koronavirüs sorumlusu/sorumlular tarafndan alnan tedbirler (alnan hijyen ve temizlik tedbirlerinin kontrolü bata olmak üzere her tedbir alanna ilikin günlük denetim çizelgeleri ile) gerektiinde ibraz edilmek üzere günlük çizelgeler ile kayt altna alnacak.
AVMde görevli güvenlik, salk ve temizlik personeline deien yeni i tanmlar, koronavirüs kapsamnda alnan tedbirler ve yaplmas gerekenler hakknda teorik ve pratik eitimler verilecek.
AVMLERE DENETM
Valiliklerce, halk sal uzman ve makine mühendisinin bulunaca 5 kiilik komisyon oluturulacak ve bu komisyon tarafndan AVMlerin, Kovid-19la mücadele kapsamnda belirlenen kurallara riayet edip etmedikleri denetlenecek, bu denetim haftada en az bir kez yaplacak.
Valilikler ve kaymakamlklar, AVMlerin 11 Maystan sonra faaliyetlerini belirlenen kurallar ve Salk Bakanlnn yazsyla belirtilen tedbirlere göre sürdürmeleri için Umumi Hfzsshha Kanununun 27. ve 72. maddeleri uyarnca gerekli kararlar alacak.
Bata denetimler olmak üzere uygulamann belirtilen çerçevede eksiksiz ekilde yerine getirilmesi salanacak. Tedbirlere uymayanlarla ilgili Umumi Hfzsshha Kanununun 282. maddesi gereince idari para cezas verilecek, aykrln durumuna göre Kanunun ilgili maddeleri gereince ilem yaplacak, konusu suç tekil eden davranlara ilikin de Türk Ceza Kanununun 195. maddesi kapsamnda gerekli adli ilem balatlacak.