Anayasa Mahkemesi (AYM), bir tutuklunun, mektuplarnn Ulusal Yarg A Biliim Sistemine (UYAP) kaydedilmesinin özel hayata sayg hakk ve haberleme hürriyetinin ihlali olduu gerekçesiyle yapt bavuruyu hakl buldu.
Resmi Gazetede yaymlanan karara göre, silahl terör örgütüne üye olma suçundan Tekirda 1 Nolu T Tipi Kapal Ceza nfaz Kurumunda tutuklu bulunan Ümit Karaduman, gönderdii ve kendisine gelen mektuplarn UYAPa kaydedilmesi uygulamasnn sonlandrlmas ve kaytlarnn silinmesi talebiyle Tekirda 2nci nfaz Hakimliine bavurdu.
Bavuru dilekçesinde mektuplarn kalc ekilde sisteme kaydedilmesinin yasal dayanann olmadn savunan Karaduman, bunun özel hayata sayg hakk ile masumiyet karinesinin ihlali olduunu ileri sürdü.
Bavuruyu inceleyen nfaz Hakimlii, söz konusu durumun Anayasaya aykr olmadna hükmetti.
Tutuklu Karadumann karara yapt itiraz, Tekirda 2. Ar Ceza Mahkemesince reddedildi.
Bunun üzerine Karaduman, tutuklu bulunduu ceza infaz kurumunda mektuplarnn tamamnn UYAPa kaydedilmesiyle özel hayata sayg hakk ve haberleme hürriyetinin ihlal edildii gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine bireysel bavuruda bulundu.
Bavuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, bavurucunun, Anayasann 20nci ve 22nci maddelerinde güvence altna alnan özel hayata sayg hakk ve haberleme hürriyetinin ihlal edildiine hükmetti.
Bavurucunun adli yardm talebini kabul eden AYM, kararn bir örneinin, özel hayata sayg hakknn ve haberleme hürriyetinin ihlalinin sonuçlarnn ortadan kaldrlmas için yeniden yarglama yapmak üzere Tekirda 2nci nfaz Hakimliine gönderilmesine karar verdi.
AYM, Karadumann tazminat talebini ise reddetti.
AçIK VE DETAYLI KURALLAR çERMEL
Anayasa Mahkemesinin kararnn gerekçesinde mahpuslarn mektuplarnn UYAPa kaydedilmesi uygulamasnn, 5271 sayl Ceza Muhakemesi Kanunu, 5275 sayl Kanun, Ceza nfaz Kurumlarnn Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakknda Tüzükün 122nci ve 123üncü maddeleri ile genelgeye dayand bildirildi.
Temel hak ve hürriyetlerin snrlandrlmasna ilikin kanunlarn eklen bulunmasnn yeterli olmad ifade edilen gerekçede, kanunilik ölçütünün ayn zamanda maddi bir içerii de gerektirdii, bu noktada kanunun niteliinin de önem kazand belirtildi.
Mahpuslarn yazmalarnn, özel hayata dair mahrem kalmasn istedii konular ile kiisel veri kapsamnda kalacak bilgileri içerebilecei gözetildiinde, mahpusun temel hak ve özgürlüklerinin snrlandrlmasn içeren kanunlarn, konuyla ilgili temel esaslar ve ilkeleri belirleyecek nitelikte olmas gerektiine iaret edilen gerekçede, unlar kaydedildi:
Bu kapsamda kanun veya ilgili kanuna dayanan mevzuatn özellikle yazmalarn sistematik olarak kaydedilmesinin kapsamna ve mektup ile içeriindeki mahrem bilgiler ile kiisel verilerin muhafazasna ilikin esaslar belirlemesi beklenir. Bununla birlikte mahpuslarn yazmalarnn tutulma süresi, bu yazmalara üçüncü kiilerin eriimi ile içeriindeki verilerin kullanlmas, imhas ve verilerin gizliliinin salanmas hususlarna ilikin muhataplarnn yetki am ve keyfilie kar yeteri kadar güvenceye sahip olmalarn salayacak açk ve detayl kurallar içermesi gerekmektedir. Somut olaydaki düzenlemenin mahpusun sakncal bulunmayan, kiisel nitelikteki bilgilerini de içeren ve yargsal süreçlerle ilgisi olmayan yazmalarnn UYAPa kaydedilmesi suretiyle muhafaza edilmesine olanak salayarak mevzuatn mektubun sakncal olup olmamasna göre belirledii usulden ayrlma sonucunu dourduu deerlendirilmitir.
BELRSZLN OLDUU SAPTANDI
Uygulamayla mahkumiyete konu suçun özellii ya da tutuklu ile hükümlünün ceza hukuku balamndaki statülerine göre farkllk öngörülmeden, sakncal olup olmadna baklmadan tüm yazmalarn UYAPa sistematik ekilde kaydnn yapld belirtilen gerekçede, u ifadelere yer verildi:
Mahpusun yazmalarnn ne kadar süreyle sistemde sakl tutulaca, bunlarn üçüncü kiilerin eriimine ve kullanmna hangi artlarda açlaca, infaz kurumu tarafndan hangi mercilerle paylalabilecei, kiisel verilerin ve mahremiyetin nasl korunaca hususlarnda açk bir düzenlemenin mevcut olmad, uygulamada da anlan konular yönünden bir belirsizliin olduu anlalmtr. Bu açklamalar balamnda müdahalenin kanuni dayanann olmad sonucuna varlmtr. Anayasa Mahkemesi, açklanan gerekçelerle özel hayata sayg hakk ve haberleme hürriyetinin ihlal edildiine karar vermitir.