anlurfa Büyükehir Belediyesinin yaklak 2 yl önce refüjlerde ve parklarda birçok çam aacnn kuruduunu bildirmesi üzerine GAPTAEM Bitki Sal Bölümü Mühendisi ahimerdan Türkölmez sorumluluundaki proje ekibi çalma balatt.
Ekip, kentte çeitli bölgelerdeki çam aaçlarnda yaptklar incelemelerin ardndan Ankara, Diyarbakr, Adana ve Mersin gibi illerdeki aaçlarda da benzer hastaln olduunu ve bu durumun ülke çapnda yaylma ihtimalinin bulunduunu tespit etti.
Yaplan incelemede, dal uçlarndan balayarak aaçlar yava yava kurutan hastala, bu tür bitkilerde ilk kez görülen Neoscytalidium Dimidiatum isimli bir mantar (fungal) türünün neden olduu belirlendi.
Tespit sonras mücadelede kullanlacak etkin madde aratrmalarna balayan ekip, hastal u ana kadar yüzde 90 orannda iyiletiren ilaç gelitirdi.
Test çalmalarnda sona yaklalan ilaç sayesinde Türkiyenin en büyük orman varln oluturan çam aaçlarn etkileyen bu hastalkla daha kolay mücadele edilmesi hedefleniyor.
AAçLARIN KORONAVRÜSÜ
GAPTAEM Müdürü brahim Halil çetiner, Türkiyede topraklarn yüzde 27,6snn ormanlarla kapl olduunu, bu ormanlarn büyük bölümünün de 5 çam çeidinden olutuunu söyledi.
çetiner, çam aaçlarnn yaz k yeil kalmas ve ürettii oksijen miktaryla ülkenin akcieri olarak tabir edildiini, bundan dolay da ülke ve dünya için büyük öneme sahip olduunu aktard.
Bu aaçlara zarar veren durumun ortadan kaldrlmas için çalma yapklarnn altn çizen çetiner, Arkadalarmz yürüttükleri çalmada bunun bir mantar hastal olduunu tespit etti. Yani insanlar için koronavirüs ne kadar tehlikeliyse bu hastalk da çam aaçlar için o kadar riskli ve tehlikeli. dedi.
çetiner, dal uçlarnda bir yanklk olarak ortaya çkan ve sonrasnda aacn tamamna yaylarak kurutan hastaln benzer bitkilere de bulatn ifade etti.
Hastaln etkilerinin ortadan kaldrlmasnn çok önemli olduunu vurgulayan çetiner, öyle devam etti:
GAP Bölge daresinden aldmz destekle hastala kar etken maddeleri aratrdk. u an hastaln tedavisi olan ilaçta son aamaya geldik. Baz analizleri tamamlayp, istatistiksel olarak gözlemledikten sonra ilac artk önerebileceiz. Kendi bahçemizdeki ve seramzdaki aaçlarda yaptmz denemeler var. lac uyguladmz aaçlarn yeniden yeillendiini ve yeni sürgünler ortaya çktn gördük. Bu anlamda yürüttüümüz çalmay ülkemize büyük katk sunacak bir Ar-Ge faaliyeti olarak görüyoruz.
YÜZDE 90A YAKIN BAARI
Proje sorumlusu ahimerdan Türkölmez de hastaln çam aaçlarnda ilk kez görüldüünü belirterek, bu nedenle yaptklar çalmann çok önemli olduunu söyledi.
Hastalk etmeninin scakla çok dayankl olduuna dikkati çeken Türkölmez, unlar kaydetti:
Bu, dünyada çam aaçlarnda ilk kez görülen bir hastalk etmeni. Bu nedenle yaplan çalma da bir ilk. Laboratuvar çalmalarnda etmenin 4 ile 47 derece arasndaki scaklkta yaam faaliyetine devam ettiini belirledik. Hastaln tespit edilmesinden sonra 6 farkl bitki koruma ürününü bu hastalk üzerinde denedik. Bunlardan iki tanesinde oldukça ümitvar sonuçlar elde ettik. Uygulama yaptmzda ve istatistik deerlendirmede yüzde 90a yakn baarl sonuçlar elde ettik. imdi ilacn uygulanaca zaman aral ve dozaj üzerinde çalma yürütüyoruz.