Mardinde çiftçiler ile krsal mahallelerde yaayanlarn temel sorunlarnn banda Dicle Elektrik Datm A..nin (DEDA) elektrik kesintileri ve yüksek faturalar geliyor. DEDA, çiftçileri kaçak elektrik kullanm ve yüksek borçlarn ödememekle suçluyor. Buna kar çiftçilerin cüzi bir ksm mahkeme yoluna bavururken, Mardin ve ilçelerinde DEDA aleyhine açlm 2 bine yakn dava ve soruturma bulunuyor. DEDAn kesmi olduu yüksek meblal fatura ve cezalar nedeniyle açlan davalarda, mahkemeler çiftçilerin lehine karar vermesine ramen uygulamalar devam ediyor. çiftçilerin birçou ise mahkeme yoluna bavurmak yerine, DEDA ile anlamay bavurmay tercih ediyor.
FATURA YOK, KAIT PARçASI VAR
Mardin Barosu avukatlarndan Nurettin Klç, DEDAn uygulamalarn ve hukuki boyutunu deerlendirdi. DEDAn özellemesinin ardndan bölgede bir hukuksuzluk furyasnn baladn dile getiren Klç, DEDA pamuk, msr, buday ekim dönemlerinde elektrik kesintilerine giderek, çiftçinin cebine göz dikildiini görüyoruz. DEDA hizmet veriyor, çiftçiler ödeme yapmasn demiyoruz. Ama gerçek anlamda bir tüketim bedeli olur. Elektrik reel bir veridir. Hayali bir veri deildir. çiftçi elektrik harcamtr, çkarrsn faturasn, kilovat saatini izahn yaparsn parasn alrsn. Ama Mardinde buna ahit olamyoruz dedi.
Yakn zamanda açm olduu bir davayla yaananlar örnekleyen Klç, müvekkiline 846 bin TL deerinde fatura çkarldn belirterek, Müvekkilimin 150 dönüm tarlas var. 150 dönüme gelecek buday da msr da bellidir ve tüketilecek elektrik de bellidir. Mühendislerini getirsinler, bamsz bir hesaplama yapsnlar, bu kadar elektrik tüketilmi mi tüketilmemi mi ortaya çkarsnlar. Ama onlar çiftçinin eline bir kat parças tututurarak, kimden ne koparrsak demenin peine dümüler ifadelerini kulland.
DEDA çFT YÖNLÜ çALIIYOR
çiftçinin kaçak elektrik kullanmas durumunda dahi yönetmelie göre kesilemeyecek cezalarn kesildiini belirten Klç, bir müvekkiline kesilen 113 bin TL deerindeki cezann mahkeme kararyla 13 bin TL olarak belirlendiine dikkat çekti. DEDAn mahkemenin iptal edeceini bilmesine ramen yüksek meblal faturalarla cezalar kestiini söyleyen Klç, DEDA 2020 ylnda bir veri paylat. 6 bin 700 borçlunun olduunu söyledi. 6 bin 700ü borçlu gösterip, icra koyduunda bunun 700ü dava açar, 6 bini açmaz. Bunun peindeler. Anlamaya çaryorlar, 100 bin faturas olana gelip 40 bin lira ödemesini söylüyorlar. Akln mantn anlamad bu. 100 bin borç varsa, neden 40 bin istiyorsun. Borcum 40 bin ise neden 100 bin liralk fatura çkaryorsun. DEDA çift yönlü çalyor. Yüksek gösterip, devletten alaca destei yüksek miktarda tahsil edip, çiftçiden de ne kadar koparrsak diye hareket ettiini görüyoruz. Biz bunu söz olarak söylemiyoruz. Gelsinler mahkemelerde açtmz davalarda hukukçularla konualm. Kaç tane dava açlm, kaç tanesi çiftçilerin lehine sonuçlanm çarsnda bulundu.
EPDK NCELEMEL
DEDAn yüksek faturalar yazp, sonra anlama yoluyla borç bedelini düük talep etmesinin, Ölümü gösterip, stmaya raz etmek olarak deerlendiren Klç, anlama yoluyla ödenmesi istenen miktarlarn ise kurum yerine kiilerin hesaplarna aktarldn tespit ettiklerini söyledi. Enerji Piyasalar Denetleme Kurumuna (EPDK) bu usulsüzlüklerle ilgili ikayette bulunduklarn ancak dikkate alnmadn belirten Klç, müfettilerin inceleme yapmas gerektiini söyledi.
JANDARMA TAHSLDARLIK YAPIYOR
DEDAn çiftçilerin hayvanclk desteine dahi el koyduunu, bakanln buna kar sessiz kaldn ifade eden Klç, mahkemelerin çiftçilerin lehine karar vermesine ramen uygulamann devam ettiini söyledi. DEDAn köylere gerçekletirdii basknlar srasnda Jandarmann da ekiplerle birlikte hareket ettiini sözlerine ekleyen Klç, Bir insann bir borcu olur, icra dairesine gider icra takibini yapar. Ama biz unu görüyoruz. Devletin jandarmasn özel bir irkete tahsildarlk amacyla tahsis edip, trafosunu sökme, tellerini sökme, direklerini sökme yoluna gidiliyor. O zaman kimse icraya gitmesin, kimin alaca varsa jandarmaya söylesin, silah zoru ile tahsil etsin. Olay buraya gidiyor eklinde konutu.
POLTK BR YAKLAIM
DEDAn uygulamalarn jandarmayla birlikte yapmasn politik bir yaklam olarak deerlendiren Klç, Jandarmayla halk kar karya getirmek, bu ekilde devletin imkanlar benimle mantn empoze etmeye çalyorlar. Bir an önce bundan vazgeçmeleri gerekiyor. Bunun hukuki bir yönü yok. Bu ekilde köylere girmek halka zulümdür dedi.
YARGI YOLU
Yaananlarn temel sebebinin insanlarn temel ihtiyac olan elektriin özelletirilmesi olduunun altn çizen Klç, çiftçilerin mutlaka yarg yoluna bavurmas gerektiini, bunun saysz emsalinin olduunu ifade etti. Fiyatlarn çukurova veya dier bölgelerdeki fiyatlara e deer olarak belirlenmesi gerektiini söyleyen Klç, Kökten çözüm DEDAn kamulatrlmas. Bunlar temel ihtiyaçtr. Elektriin bir an önce kamulatrlmas, çiftçinin desteklenmesi lazm diye kaydetti.