Koronavirüs salgn sürecinde ilk karlalan sorunun gdaya olan talebin giderek artmas olduuna dikkat çeken Dr. Cengiz Erkan, panik havasnn sektörün dier ksmlarna sirayet etmeden, üretim risklerinin doru bir ekilde analiz edilerek, acil çözüm önerilerinin devreye sokulmas gerektiini bildirdi. Dünyann olaanüstü bir durum yaadn kaydeden Erkan, dünyann en güçlü ekonomilerinin bile bu durum karsnda diz çökmek üzere olduunu belirtti.
TARIMDA BAZI EYLER ERTELEYEMEZSNZ
Dr. Erkan, Ancak yarnlara ulatmzda boyutu ve ekli deimi daha büyük sorunlarla karlamamak için baz alanlarda eylem planlarnn oluturulmas ve ksa süre içinde devreye sokulmas zorunludur. Bu alanlardan ilki ve en önemlisi tarmsal üretimdir. Hayvansal ve bitkisel üretimin bütünü olan tarm, dier sektörlerden oldukça farkldr. Canl üretim materyallerinin kullanld sektörde zamana bal faaliyet var. Bu faaliyetlerin pek çounun ötelenmesi mümkün deil. Bir süt sr iletmesinde sam erteleyemezsiniz ya da beslemeyi. Benzer ekilde hasat zaman gelen sebzenin, meyvenin dalndan alnmas gerekir. Bu anlamda bir deerlendirme yapmak gerekirse baharn yüzünü gösterdii bu gün, ülkemizin pek çok yöresinde tohumun topraa atlmas ve hayvann merayla bulumas gereken bir zamandr dedi.
Koronavirüs nedeniyle alnan tüm önlemleri desteklerini ve bu önlemleri zorunlu bulduklarn belirten Erkan, unlar ifade etti:
65 ya civar tarmsal üretimin en önemli ya grubunu oluturmaktadr. Bizler hayat yavalatrken tarmsal üretim boyutunu ayr deerlendirmeliyiz. Aksine üretime, tarmsal ürüne daha fazla ihtiyaç duyduumuz bu dönem ve yakn gelecek için fakl önlemler almak zorundayz. Bu aamada tarlaya, meraya ya da hayvanlarnn yanna giden üreticinin kendisine ve çevresine zarar vermeyecek düzeyde koullarnn yeniden ele alnmas gerekebilir. Veya daha duraan bir yaantya geçmesi önerilen riskli ya grubunun yerine, mevcut yapda çalamayan genç nüfusun istihdam edilmesinin yollar aranmaldr.
Bugün raflarda bulunan kuru gdalar ve ilenmi hayvansal ürünler ile ya meyve-sebzenin olumsuz süreçten önceki tarmsal faaliyetlerin eseri olduunu vurgulayan Erkan öyle konutu:
Örtü alt yetitiricilik bata olmak üzere bitkisel üretimde yaanabilecek aksamalarn özellikle ya sebze ve meyve üretiminde skntya neden olabilecei mutlaka dikkate alnmal. Yine gelecek yl raflarda bakliyat, salça ya da zeytin bulmak istiyorsak aksamaya neden olabilecek olumsuzluklar ön görülüp gecikmeden çözüm önerileri getirilmelidir. Gelecein net olarak görülemedii bu zamanlarda getirilecek önerilerin ve yaplacak planlamalarn depolama odakl da olmas kaçnlmazdr. Bitkisel üretimin dier bir boyutu ise yem bitkileri üretimidir. Hayvansal üretimin en büyük girdisi yemdir. Hayvanclk dalna bal olarak deiebilen bu oran yüzde 60-80 aralnda deiiklik gösterir. Büyükba ve küçükba hayvanlar için kaba yem son derece önemli. Bir de kesif yem konusu var. Temin edilememesi durumunda yerine annda koyabilecek olduunuz baka bir bileen yok. Planlama yapmak zorundayz. Yem bitkisi stoklarmz net olarak ortaya koyulmaldr. Bir projeksiyon ile sknt yaanmas muhtemel yem bitkileri için alternatifleri mutlaka deerlendirmeye alnmaldr. Üretimin kesintiye uramamas, aksine daha fazla üretmek zorunda olduumuz bu dönemde tüm alanlarn ekilmesini salamak temel hedefler arasna alnmaldr.
MEVSMLK TARIM çLER
Tarm sektöründe çalanlarn birçounun mevsimlik içi olduunun altn çizen Erkan, Dünyada 1,5 milyar dolayndaki tarm içisinin neredeyse yarya yakn mevsimlik içi konumunda. Türkiyede de durum böyle. Saylar 6-7 milyonu bulabilen tarm içilerinin yaklak yars mevsimlik içi konumunda. Bu içilerin çok büyük bir bölümü Dou ve Güney Dou Anadolu Bölgelerinden. Fndk için Karadeniz, zeytin için Ege, soan ve eker pancar için ç Anadolu, kays için Dou Anadolu Bölgesine, pamuk, sera ve meyve üretimi için de çukurovaya yönelir bu milyonlarca insan. Günümüz artlarnda, mevcut önlemler nedeniyle üretimlerin aksamasnn sonuçlarn düünmek bile üzüntü vericidir. Bugün virüsün etkisini en üst düzeyde hisseden AB, üretiminin aksamamas için mevsimlik içilerin serbest dolamn salanabilmesinin yollarn aramaktadr diye konutu.
TARIM EYLEM PLANI HAZIRLANMALI
Koronavirüs salgnnn ksa vadede ortadan kalkmayacan belirten Erkan, bu durumda stratejik öneme sahip bitkisel ve hayvansal ürünlerin tedarikinde sorun yaamamak için çok iyi planlamalar yaplmas gerektiini söyledi. Gda tedarik zincirinin, girdi temininden balayarak üretim, ileme, ambalajlama, nakliye ve sat gibi süreçleri kapsayan karmak bir adan olutuunu anlatan Erkan, Ülkemizin hububat ve bakliyat stoklar yeterli gözükmekle birlikte ya meyve-sebze üretiminde olas düü ya da et, süt ürünleri ve yumurta gibi ürünlerin üretimine yansyacak olumsuzluklar, piyasasnn bozulmasn ve olas fiyat artlarn beraberinde getirecektir. Bizler bu aamada, gerek hayvansal gerekse bitkisel gdalarn üretilmesi, ürünlerin ilenmesi ve tüketiciye ulatrlmas gibi birçok konuda önlemlerin alnmasn salamak ve sralanan konularda olabilecek riskleri minimuma indirmek için sektöre yönelik tüm paydalarn katlm ile Tarm Eylem Plan hazrlanmal ve acilen uygulamaya konulmasn önermekteyiz dedi.