Sadece darphanede üretilen Cumhuriyet altn, tüketicilerin en çok tercih ettii altn olarak biliniyor. Birçok aamadan geçip, kalite kontrolü yaplan Cumhuriyet altnlar paketlendikten sonra sata sunuluyor. Altn dolandrclnda gelitirilen yeni yöntemle kurulan kaçak atölyelerde düük gramajl ve düük ayarl Cumhuriyet altn basld ortaya çkt. Altn dolandrclar, 7 gram olmas gereken Cumhuriyet altnnn gramajn düürüyor, ve 22 ayar yerine 18 ayar üreterek kuyumcular dolandryor. Diyarbakrdaki kuyumcular ylda 3-4 defa bu yöntemle dolandrcla maruz kaldklarn anlatt.
ALE SÜSÜ VERP HER KUYUMCUYA 6 ADET SATIYORLAR
Diyarbakrdaki tarihi kuyumcular çarsndaki kuyumcu esnaf Hasan Tkr, dolandrclarn daha çok Gaziantep ve Kahramanmara bölgesinden gelerek kendilerini dolandrdklarn belirtti. Dolandrclarn ailesini yanna alarak bu ii yaptn söyleyen Tkr, nasl dolandrldklarn u sözlerle aktard:
Gaziantepte bu altnlar yapanlar, ailesini yanna alarak esnaf dolayor. Ben de dolandrldm. Altn kesip baktmda 19 ayar çkt. 6 Cumhuriyet altnndan bir tane zarar ettim. Normalde bunu darphane basmas lazm, ama merdiven alt tabir ettiimiz yerler çok var. Özellikle Gaziantep ve Kahramanmara bölgesinde. Bunlarn atölyeleri var, atölye kurmular, kalplarn yapmlar basp getiriyorlar. Tabi bu suçtur. Bir tane Cumhuriyet altnnn 7 gram olmas lazm, bunlarn getirdii 6,90 gram, 7,20 olan da 7,10 geliyor orada da çalyor. Bu kalpazanlar özellikle bu bölgeye kendilerine aile süsü vererek geliyor, esnaf da anlamyor. 6 adet Cumhuriyet altnn buraya getirip satyor, 20 bin lira para alp cadde üzerindeki dier arkadana veriyor, paray da üstünde tamyor. Sonra 6 tane daha alyor dier baka bir kuyumcuya gidiyor, öyle srayla satyor. Bu yöntemle birçok kuyumcu esnaf madur edildi.
HER SEFERNDE BR KUYUMCU 3 BN TL ZARAR EDYOR
Diyarbakr Kuyumcular Odas Bakan Yunus Öner, son yaanan dolandrclkta Gaziantepten gelen bir kiinin, kuyumcular çarsna girerek, her esnafa 5-6 Cumhuriyet altn sattn, 9uncu esnafn bunu fark ederek kiiyi yakaladn ve polise teslim ettiini söyledi. Her esnafn 3 bin lira zarar ettiini belirten Öner, Gaziantepten gelen bir ahs, kuyumcular çarsna girip her esnafa be alt tane Cumhuriyet altn satyor, 9uncu esnafmz bunu fark ediyor, biz bu ahs yakalayp emniyete teslim ettik. Her esnafa be alt tane satm her Cumhuriyet altnnda o günkü deerle tane ba 200 TL kayp oldu. O ahs alnd, tutukland. Bunun yasada caydrc bir cezas da yok. Üç ay, be ay, alt ay tutuyorlar bunlar sonra brakyorlar. Bu adam çktktan sonra ayn ekilde bu ii yapmaya devam ediyor. Biz ahs yakalayp, teslim ettik ama her bir esnafmzn 3 bin liraya yakn bir zarar oldu. Ylda üç dört defa oluyor böyle. Dolandrclar 17, 18 ya da 19 ayar yaptklar ürünü 22 ayar diye satmaya çalyorlar dedi.
GARANT BELGES OLMAYAN ALTINI ALMASINLAR
Kuyumcu esnafna uyarlarda bulunan Öner, Herkes altn alp satarken ald altna dikkat etmeli, herkesten altn almayn diyoruz. Gençlerden ya da üphelendiiniz insanlardan altn almayn. Altn sattmzda bunun garanti belgesini veriyoruz. Tüketici bunu talep etmeli, ald ürünün garanti belgesini istemeli. Baka bir ehirde ya da baka bir kuyumcuya satt zaman, o garanti belgesiyle birlikte o ürünü aln diyoruz esnafmza. Tabi herkes her üründe garanti belgesi almayabilir, ama üphelendikleri kiilerden bunu talep etsinler. Garanti belgesi yoksa ve birkaç soru sorulduunda üphe çekici tavrlar sergiliyorsa o kiiden altnlar almamalarn tavsiye ediyorum diye konutu.
KEND ARALARINDA BRBRN UYARMAYA BALADILAR
Dolandrcl fark ettiklerinde dijital ekranlar ve cep telefonunda mesajlamayla kuyumcu esnafn uyardklarn aktaran Yunus Öner, öyle konutu:
Biz, dolandrcl fark ettiimizde dier esnaflara dijital ekrandan ya da WhatsApp gurubu üzerinden paylayoruz, onlar bilgilendiriyoruz. Bir vatandamzn evinden çalnan altnlar olduu zaman bunu da bildiriyoruz üyelerimize. Örnein bir künyenin üzerinde isim olmas lazm, ya da alyansn içinde tarih ve isim olmas lazm, belirgin bir özellii varsa bunu paylayoruz.