Anayasa Mahkemesi, trafo panosunun açk kapsndan elektrik akmna kaplarak ar yaralanan 3 yandaki çocuun ailesinin yapt bireysel bavuruda, olaya ilikin soruturmann etkili yürütülmemesi nedeniyle yaam hakknn ihlal edildiine karar verdi.
Anayasa Mahkemesinin Resmi Gazetede yaymlanan kararna göre, Mardin Kzltepede evinin yaknnda oyun oynayan 3 yandaki çocuk, trafoya ait panonun açk kapsna temas etmesi sonrasnda elektrik akmna kaplarak ar yaraland.
çocuun hayatn tehlikeye sokacak ekilde ve basit bir tbbi müdahale ile giderilemez nitelikte yaralandna ilikin rapor alnd ve olayla ilgili Cumhuriyet Basavclnca soruturma balatld.
Basavclk tarafndan bir elektrik-elektronik mühendisine yaptrlan bilirkii incelemesinde, Dicle Elektrik Datm Anonim irketi (DEDA) personelinin bakm sahalar dahilinde bulunan trafo ve elektrik panolarn sürekli kontrol etmeleri ve gözetim altnda tutmalar ihtimalinin bulunmad belirtildi.
Kzltepe ilçe merkezinde çok büyük toplumsal olaylarn yaand, bu nedenle elektrik ebekesinde meydana gelen tahribatn giderilmesi ve arzalara müdahale edilmesinin söz konusu olamayaca ileri sürülen bilirkii raporunda, elektrik panosuna taklan kilidin olaydan ne kadar süre önce, kimler tarafndan krldn tespit etme imkan da bulunmad kaydedildi.
Raporda, bu nedenlerle olayla ilgili DEDA personeline kusur verilemecei görüüne yer verildi.
- Basavclk kovuturmaya yer olmadna karar verdi
Basavclk da bilirkii raporu dorultusunda olayla ilgili kovuturmaya yer olmadna karar verdi. Bu karara yaplan itiraz da reddedildi.
Olayda ar yaralanan 3 yandaki çocuun ailesi, ehrin merkezindeki trafo panosunun kilidinin krk olmasna ramen kontrollerinin sorumlularca yaplmadn, güvenlik aç bulunduunu, toplumsal olaylar bahane edilerek gerekli güvenlik önlemlerinin alnmadn, eksik soruturma yürütüldüünü iddia ederek, yaam, adil yarglanma ve ailenin korunmas haklarnn ihlal edildiini önü sürdü.
Anayasa Mahkemesi, trafo panosunda elektrik akmna kaplarak ar yaralanan 3 yandaki çocuun ailesinin yapt bireysel bavuruda, olaya ilikin soruturmann etkili yürütülmemesi nedeniyle yaam hakknn ihlal edildiine karar verdi.
Kararn bir örneinin, ihlalin sonuçlarnn ortadan kaldrlmas için yeniden soruturma yaplmak üzere Kzltepe Cumhuriyet Basavclna gönderilmesine hükmedildi.
- Gerekçeden
Gerekçede, somut olayda henüz üç yanda olan bavurucunun yaralanmasna neden olan ve bir elektrik datm irketi tarafndan iletilen trafo panosunun ne zaman ina edildii hususuyla ilgili dosya içinde herhangi bir belge ve bulguya rastlanmad belirtildi.
Süreçte, kamuoyunda 6-7 Ekim olaylar ya da Kobani olarak bilinen ve ülkenin çok sayda iline yaylan iddet hareketlerinin meydana geldii hatrlatlan gerekçede, üpheli beyanlar, bilirkii raporu ve Basavcln kovuturmaya yer olmadna dair kararnda, trafonun da bu olaylarda zarar görmü olabileceinden bahsedildii aktarld.
Olay srasnda, yerleim yerinin içinde yer alan trafonun ön yüzünde bulunan kaplarnn açk, arkadaki kaplarn kilitli olduu anlatlan gerekçede, trafoda baka bir zararn bulunmad, d çevresinde herhangi bir patlayc veya yanc maddenin atl olduuna dair ize de rastlanmad kaydedildi.
Dosya içeriine göre, faili tespit edilememekle birlikte, tehlikeli elektrik trafosunun kaplarnn krld, üçüncü kiilerin müdahalesine açk hale geldiinden üphe bulunmad ifade edilen gerekçede, böylece yerleim yeri içinde kaplar açk halde bulunan trafonun çevrede yaayan kiilerin yaam ve vücut bütünlükleri üzerinde risk olutuuna dikkat çekildi.
Olayda, yüksek elektrik enerjisi barndran trafonun, bireylerin özellikle de korunmaya muhtaç kiilerin ona ulamasn önleyecek ekilde güvenlikli bir yere veya bir eyin içine deil, yaya ve araç trafiinde kullanlan yola, açk bir zemin üzerinde konumlandrld belirtildi.
- Ciddi özensizlik
Gerekçede, Trafonun basit bir mekanizmaya sahip kilit ile muhafaza edilmeye çalld görülmektedir. Etrafna direkli tel konulmas suretiyle veya benzeri tedbirlerle trafoya ulalmasn güçletirecek, hatta imkanszlatracak önlemlerin alnmam olmasnn ilgili kamu görevlileri bakmndan ciddi bir özensizlie iaret ettii açktr. ifadesi kullanld.
Elektrik üretimi ve datmnn tehlikeli faaliyet kapsamnda olmas nedeniyle bu amaca hizmet eden tüm organizasyon ile teknik cihazlarn, kiilerin yaam ve vücut bütünlüklerinin korunmasna ilikin gerekliliklere uygun ve güvenli ekilde yerletirilmesi yükümlülüünün bulunduu vurguland. Gerekçede, bu kapsamda kullanlan binalar, teknik ekipmanlar ile dier cihazlarn bakm ve onarmnn yaplmas, korunmas, gerekirse etkisiz hale getirilmesinin de bu yükümlülüün bir parças olduu vurguland.
Gerekçede, kamu makamlarnn, tehlike içeren faaliyetleri yürütürken insan davranlarna ilikin öngörülerinde çocuklar ve özel korunmaya muhtaç dier kiileri özellikle dikkate almalar ve buna göre belirleyecekleri elverili idari tedbirleri derhal uygulamaya koymalar gerektiine iaret edildi.
- Yalnzca tazminata hükmedilmesi yeterli deil
Basavclkça yürütülen soruturmann derhal balatld ve soruturmada bilirkii raporu alnd, ikayetçi, tank ve üphelinin ifadelerine bavurulduu belirtilen gerekçede, u tespitler yapld:
Ancak, trafo panosunun yasal mevzuat ile teknik gerekliliklere uygun yaplp yaplmad, kontrollerinin gerçekletirilip gerçekletirilmedii, konuyla ilgili ne gibi güvenlik önlemi alnd aratrlmakszn sadece üphelinin ifadesi ve bilirkii raporunda yer alan toplumsal olaylarn rolüne atf yaplarak karar verildii anlalmaktadr.
Özellikle küçükler gibi, yetikinlerin sahip olduu muhakeme yeteneine sahip olmayan, savunmasz kiilerin yaamnn açkça tehlikeye atlmasna ilikin sorumluluklar bulunanlar hakknda yalnzca tazminata hükmedilmesi devletin bu tür bir olaya ilikin etkili yargsal koruma salamas yükümlülüü bakmndan yeterli olmayacaktr. Devletin bu olaya gösterecei yargsal tepkinin benzer olaylarn yaanmamas bakmndan önem tadnn özellikle vurgulanmas gerekir.
Bu durumda tazminat davasnn bavuru yollarnn tüketilmesi ve etkili yargsal koruma salama gereklilikleri yönünden somut bavuruya etkisi olmad sonucuna varlmtr. Anayasa Mahkemesi, açklanan gerekçelerle Anayasann 17nci maddesinde güvence altna alnan yaam hakknn ihlal edildiine karar vermitir.