nfeksiyon Hastalklar ve Klinik Mikrobiyoloji Uzman Dr. M. Servet Alan, Covid-19 virüsünün tüm aamalar için gerekli olan PCR ve antikor testleri hakknda bilgi verdi.
PCR TEST BOAZ VE BURUNDAN SÜRÜNTÜ ALINARAK YAPILIYOR
COVID-19 tansnda uygulanan PCR testi, herhangi bir belirti olmasa bile COVID-19 hastaln tayan kiilerin en erken evrede belirlenmesini salayan güvenli bir testtir. Hastalk tansnn erken evrede konulmas, tedavi, izolasyon ve önlem sürecinin erken balamasna da yardmc olmaktadr. Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) olarak adlandrlan yöntem, virüsün genetik maddesini (RNA) saptar. Moleküler bir test olan PCR testlerinde, boaz ve burundan, ucunda pamuk olan bir çubuk yardm ile sürüntü alnr. Bu örnek, uygun ekilde alnp çalldnda son derece doru sonuçlar vermektedir.
PCR TEST EVDE DE UYGULANABLR
Hastalk üphesi olan kiilerin evde izole olmas, koronavirüsün yaylmamas ve hastaln kontrol altna alnmas açsndan oldukça önemlidir. Bu nedenle evinden çkmak istemeyen ve hastaneye gidemeyen kiilerin evinde ya da bulunduklar ortamda kendi kendine sürüntü örnei alarak PCR testi yaptrmalar gibi bir ihtiyaç domutur. Evde PCR Test kitleri, kiinin kendisinin boaz ve burnundan örnek alarak, bunu kutu içerisinde laboratuvara göndermesi, sonuçlar da online olarak örenebilmesine imkan salamaktadr. Evde izolasyon sürecine destek veren ve böylece infekte olacak kii saysnn artn önleyen bu testler, hzl tan konulmasna da olarak tanmaktadr. Evde PCR testleri güvenilirlii ile hzl tan kitlerinden ayrmaktadr. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, örneklerin doru ve hijyenik ekilde ve de bakalarna bulamaya engel olacak önlemler dorultusunda alnmasdr. Örnei alan kiinin çevresinde mümkünse baka kiiler bulunmamaldr. Testlerin doru sonuç verebilmesi için örnekler belirtilen admlara uyularak alnmaldr.
65 ya üzerinde olan, evinden çkmak istemeyen, hastaneye gidemeyen, hareket kstll olan ve kronik hastalklar nedeniyle risk grubunda yer alan ve bu nedenle izolasyon sürecinin bozulmamas gereken kiilerin yan sra; kapal ve kalabalk alanlarda bulunmak durumunda kalan, sk sk yurtd ya da ehirleraras seyahat eden ve yaknlarn ziyaret etmek isteyen kiiler için de evde PCR test uygulamas önemli bir seçenektir. Evde bakm hizmetleri yoluyla da evde PCR, antikor veya dier tbbi testler için örnek alnmas mümkündür. Hiçbir test doktor muayenesi gereken bir durumda bu ihtiyac karlamaz.
HIZLI ANTJEN TESTLERNDE YALANCI NEGATF SONUç OLASILII
Antijen testleri COVID-19 virüsünün baz proteinlerini saptamaktadr. Burun ve/veya boazdan bir çubukla alnan sv örneklerinin sonuçlar çok ksa bir sürede de alnabilir. Bu testler daha ucuz ve hzldr. PCR testlerine göre çok daha ucuz ve hzl olduu için de çok sayda kiiye test uygulanmas bakmndan tercih edilebilir. Ancak u anda yaygn kullanm için uygun olmayan bu testler, yalanc negatif sonuç verebilir. Yalanc negatiflik, kii virüsle infekte olduu halde, test sonucunun negatif olarak bulunmasdr. Bu durumda PCR testi ile kontrol gereklidir.
DAHA ÖNCE COVID-19 GEçRP GEçRMEDN MERAK EDENLER
COVID-19 pandemisi nedeniyle, basit bir souk algnl olan kiiler de koronavirüs endiesi tamakta ve pek çok kii, daha önce bu hastal geçirip geçirmediini merak etmektedir. Bu durumda, kiinin daha önce COVID-19 ile karlap karlamadn belirleyen antikor testleri önem kazanmaktadr. IgM ve IgG antikor testleri, damar yolundan kan alnarak çallan, kiinin koronavirüsü belirtili veya belirtisiz olarak atlatm olma ve baklk durumunu da gösterebilen testlerdir. IgM, hastal geçirmekte olan veya yeni geçirmi kiileri belirlerken, IgG ise hastaln balangcndan iki hafta kadar sonra ortaya çkmakta ve IgMden daha uzun süre saptanabilmektedir. COVID-19 tablosu ar seyreden hastalara, daha önce COVID-19 geçirmi ve antikor gelitirmi kiilerden alnan plazmayla uygulanan tedavi, baarl sonuçlar vermektedir.
ANTKOR TEST POZTF çIKARSA
Toplumda, COVID-19 virüsü ile karlama orannn saptanmas yani toplumun ne kadarnn bu infeksiyonu geçirmi olduunu belirlemek amacyla da antikor testlerine bavurulmaktadr. Virüsle karlalan ilk günlerde, bak yant yeni olumaya balamtr ve antikor saptanamayabilir. Antikor olutuktan sonra, infeksiyon sona erse bile, bir süre daha antikorun varl saptanmaya devam eder. Bu nedenle antikor testleri tek bana aktif COVID-19 infeksiyonu tans için kullanlmaz. Antikor testleri pozitif bulunduunda son derece güvenilirdir. Fakat baz kiilerde virüsle karlat halde antikor olumamakta ya da oluan antikorlar da bir süre sonra kaybolabilmektedir. COVID-19 antikorunun pozitif bulunmas koronavirüse kar tam bir baklk olutuunu, bu hastalktan korunulduunu veya bakalarna virüsün bulatrlmayacan göstermez. Koronavirüs infeksiyonu geçirmi olan kiilerin de ayn sosyal mesafe, hijyen ve maske kurallarna uymas gerekir.
PCR VE ANTKOR TESTLERNZ BRLKTE YAPTIRABLRSNZ
ELSA ve benzeri yöntemlerle yaplan antikor testlerinin hassasiyet ve doruluu, güvenilirlii düük olan hzl (rapid) antikor testlerine göre oldukça yüksektir. ELSA IgM ve IgG gibi duyarl ve özgüllüü yüksek yöntemlerin PCR ile birlikte kullanlmas, doru tan ansna katkda bulunmakta, hastalk evresi konusunda da fikir vermektedir .