Hukukçulardan Avukat Mahmut Tatl, Avukat Emin Güne ve Avukat Kasm Karada, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann açklad yeni anayasa çalmalar ile ilgili deerlendirmelerde bulundu.
Yeni anayasa çalmalarnn siyasi propaganda arac haline dönümemesi gerektiini belirten hukukçular, Ülkenin asl gündeminin yoksulluk, isizlik ve derinden derine hissedilen ekonomik problemlerin yan sra adalet sistemindeki yozlama olduunu ifade ettiler.
Askeri darbe ürünü olan 1982 Anayasasnn çaa ayak uyduracak demokratik, bütüncül, eitlikçi, adil bir düzeni salamaktan uzak bir anayasa olduunu belirten hukukçular, 1982 Anayasasnn salt ideolojik ve yasal düzenlemeler sebebiyle yürürlüe girdii günden bu yana toplumun büyük bir kesimi tarafndan benimsenmediini belirttiler.
Yeni anayasada laiklik ilkesinin olmamas gerektiini vurgulayan hukukçular, laikliin anayasadan çkartlmasnn darbelere kar alnabilecek en önemli tedbir olacan ifade ettiler.
YEN ANAYASAYLA LGL AçIKLAMALAR BZCE SAMMYETTEN UZAKTIR
ktidar yllarn biriktirdii yanl politikalarn günahn yeni anayasa tartmalaryla temizleyemeyeceini ifade eden Avukat Mahmut Tatl, Ülke gündeminin çok ksa sürede deitii ve gündemin takip edilebilirliginin imkansz hale geldii u günlerde, mevcut siyasi iktidar ve kamu otoritesini elinde bulunduranlarn yeni anayasa ile ilgili açklamalar bizce samimiyetten uzaktr. Zira yeni anayasa tartmalar somut gerçeklikten ve bilimsellikten uzak, salt duygusal ve ideolojik olmann yan sra siyasi erki elinde bulunduranlarn her seçim arifesinde kendisine yakn gördüü kitleleri etkilemek için kulland siyasi propaganda arac haline geldi. Ülkenin asl gündemi ise yoksulluk, isizlik ve derinden derine hissedilen ekonomik problemlerin yan sra adalet sistemindeki yozlamadr. Asl gündem bu olmakla beraber gündemi deitirmek adna ortaya atlan yeni anayasa tartmalar bu problemleri çözmeyecektir. ktidar yllarn biriktirdii yanl politikalarn günahn yeni anayasa tartmalaryla temizleyemeyecektir. eklinde konutu.
1982 ANAYASASI TOPLUM TARAFINDAN BENMSENMEMTR
1982 Anayasasnn büyük bir deiiklik geçirmi olsa da çaa ayak uyduracak nitelikte olmadn belirten Tatl, 1982 Anayasas darbe anayasas olmas ve içerdii bir takm salt ideolojik ve yasal düzenlemeler sebebiyle yürürlüe girdii günden bu yana toplumun büyük bir kesimi tarafndan benimsenmemi, ülkede var olan temel problemlerin kayna olarak görülmütür. Mevcut haliyle 1982 Anayasas büyük bir deiiklik geçirmi olsa da çaa ayak uyduracak demokratik, bütüncül, eitlikçi, adil bir düzeni salamaktan çok uzaktr. ifadelerini kulland.
YEN ANAYASA BÜTÜN GURUPLARIN KATILIMIYLA MUTABAKATLA OLUTURULMALI
Yeni anayasa çalmalarnn siyasi propaganda arac haline getirilmemesi gerektiini vurgulayan Tatl, Demokratik ve evrensel hukuk ilkelerinin uyguland bir ülke için; adil ve sivil yeni bir anayasa art olmakla beraber bu anayasann Türkiye Cumhuriyeti Devletini oluturan bütün guruplarn, aznlklarn, siyasi ve dini inanlarn mutabakatyla oluturulmas, toplumun her kesiminin katk sunmasnn olanakl hale getirilmesi gerekir. Yeni anayasa çalmalar siyasi propaganda arac haline getirilmemeli, salt ideolojik ve siyasi yaklamlarla bu çaba heba edilmemelidir. Kamu otoritesini elinde bulunduranlarn insafna da braklmamaldr. diye konutu.
DEVLETN RADES BR KNN ELNDE TOPLANMAMALIDIR
Yeni anayasa ile siyasi iktidar elinde bulunduranlarn hesap verebilmelerinin mümkün olmas gerektiini ifade eden Tatl, Devletin iradesi bir kiinin elinde toplanmamal, yasama organ güçlendirilmeli, denetim mekanizmalar faal olacak ekilde tasarlanmaldr. Yanl politikalarn ve uygulamalarn, sadece seçim sandklarnda deil; yarg mercilerinin önünde de hesap verilebilmesinin önü açlmaldr. En önemli husus da kamu otoritesini elinde bulundurulanlarn kendi iktidarlarn pekitirecek uygulama ve yorumlamalardan kaynakl temel sorunlar da çözüme kavuturulmaldr. dedi.
TÜRKYEY OTORTER REJMLER KATEGORSNE KOYAN DÜZENLEMELERDEN VAZGEçLMELDR
Yeni anayasada her konunun eletiriye açk olmas gerektiine deinen Tatl, Yeni anayasada her ey tartlmal, eletiriye açk olmal, surlarla çevrili bir alan bulunmamaldr. Türkiyeyi otoriter rejimler kategorisine koyan düzenlemelerden vazgeçilmelidir. Demokratik düzenin oluturulmas salanmaldr. Ali Bulaçn dedii gibi: Devlet kendini herhangi bir ideoloji üzerine bina etmemeli ve hiç kimseye bir ideoloji dayatmamaldr. Ancak siyasi iktidarn, devletin üniter yapsnn ve 1982 Anayasasnn ilk dört maddesinin korunaca garantisi verdii göz önüne alnrsa bu konuda bir baar salanamayaca kansndaym. ifadelerini kulland.
YARGIYI LEVSZ HALE GETREN DÜZENLEMELER ORTADAN KALDIRILMALIDIR
Yeni anayasada özellikle adalet isteminde effaf ve düzenli olmas gerektiini belirten Tatl, Yeni anayasa adaletin herkese eit ekilde tecelli edecei ekilde dizayn edilmelidir. Yargnn bamszln ve tarafszln zedeleyen uygulamalardan ve düzenlemelerden vazgeçilmelidir. Yargy ilevsiz hale getiren düzenlemeler ortadan kaldrlmaldr. Özgürlüün ve adaletin çerçevesi net bir ekilde belirlenmeli, farkl yorum ve uygulamalara mahal verilmemelidir. Yeni anayasayla toplumu oluturan hiçbir üyenin, ötekilere salanan belli hak ve özgürlüklerden mahrum braklmamas gerekir. Gerçek anlamda frsat eitliini salamaldr. Farkl din ve inanlarn kendilerini gerçekletirebilecek özgür alann oluturulmas çabalanmaldr. eklinde konutu.
DEVLETN DN ADALETTR, ADALETN DN ÖZGÜRLÜKTÜR
Adalet ve özgürlüün ideolojik yaklamlarla ele alnmamas gerektiini vurgulayan Tatl, Bizim yeni anayasadan en temelde beklentimiz de adaletin ve özgürlüün siyasi emniyetin saland bir anayasa olmasdr. Adalet ve özgürlüün de ideolojik yaklamlarla ele alnmamas gerektii kanaatindeyim. Birçok mecliste de bahsettiimiz, slamiyet öncesi dönemde Hazreti Sad ve Hazreti Ömerin ticaret için gittikleri randa, develerinin çalnmas karsnda atee tapnlan ülkenin kral Nuirevann , adaleti tesis için, büyük olu ile vezirini cezalandrmaktan çekinmedii bir adalet sisteminin tesis edilmesini salayacak bir anayasann bile ülke için büyük bir kazanm olaca kansndaym. Yeni anayasanin özü Hazreti Aliye atfedilen Devletin dini adalettir, adaletin dini özgürlüktür. olmaldr. dedi.
BU REJM HALKIN KUTSAL DEERLERNE SAVA AçMITIR
Yeni anayasann yeni rejim anlamnda düzeni deitirecekse bir anlam ifade edeceini belirten Avukat Emin Güne, Aksi takdirde yaplacak ey anayasaya yeni bir yama ilavesinden ibaret olur. Bu rejim, Dersim, Zilan katliamlar ve adna iç isyanlarn bastrlmas denilen harektlarla yüzbinlerce masumun kanna girmitir. Yüzbinlercesi daraaçlarna çekilmi, zindanlarda çürütülmü, muhaceratlara maruz braklmtr. Bütün bu katliamlarn sebebi zorbalarn Lozanda bu rejimi dayatmasdr. Bu rejim halkn kutsal deerlerine sava açm, itiraz edenleri adna stiklal Mahkemeleri denilen kym makinelerinden geçirmitir. Tpk 15 Temmuzda uçaklarmzn semalarmzdan bizi bombalad gibi o gün de sava gemilerimiz sahillerimizden ehirlerimizi top ateine tutmutur. çanakkalede, Kafkaslarda, Yemende, Kutulamarede ehitlerimizin kan ile kazanlan zaferlerimiz Lozanda dümanlarmza peke çekilmi, uruna savalan Kuran ve ezan yasaklanmtr. lk darbe kurucu meclisin yapm olduu 1921 Anayasasna yaplm, bu metin lavedilerek yerine Lozann dayatt anayasa, kelle kesme tehditleri ve bir ksm karanlk suikastlarla hayata geçirilmitir. ifadelerini kulland.
REJM, HALKA RAMEN DARBELERLE AYAKTA TUTULMUTUR
Bu rejim halk tarafndan deitirilmek istendiinde rejimin sahipleri çocuklarn harekete geçirmi, darbelerle halk bastrlm, kuruluta ifade edildii gibi baz kafalar kesilmi ve rejim yenilenen anayasalarla tahkim edilmitir. nallah son olmasn ümit ettiimiz 15 Temmuz darbesinin kimler tarafndan kimlere yaptrld, bata içileri bakan olmak üzere birçok siyasetçimiz tarafndan açkça dile getirilmitir. Yüz yllk siyasi hayatmz bize bu rejimin arkasnda halkmzn olmadn, bilakis halka ramen darbelerle ayakta tutulduunu göstermitir. eklinde konutuç
DARBELERN GEREKçES LAKLN TEHLKEYE GRMES OLARAK GÖSTERLMTR
Bu rejimin sahibi CHPdir. 5 ubat 1937de kendi ilkelerini ve bunlarn deitirilmesinin teklif dahi edilemeyeceini Anayasaya yerletirmitir. Hemen hemen bütün darbelerin en bata gelen gerekçesi de bu alt oktan biri olan laikliin tehlikeye girmesi olarak gösterilmitir. Siyasi Partiler kanuna bütün partilerin bu ilkelere uyaca ve seçilen bütün milletvekillerinin de ayn ilkelere bal kalacana yemini ile görev yapabilecei kaydedilmitir. Bu nedenle Türkiyede hiçbir zaman gerçek anlamda çok partili hayata geçilmemi, seçimler CHPnin farkl tonlar arasnda yaplmtr. Siyasi tarihimizde çok sayda parti CHP ilkelerine muhalefet gerekçesi ile kapatlm Türkiye adeta bir siyasi partiler mezarlna dönütürülmütür. diye konutu.
LAKLK ANAYASADA ASLA YER ALMAMALIDIR
çerisinde laikliin olduu bir anayasann yeni deil, yama bir anayasa olacan belirten Güne, Laiklik, bu milletin özüne/aslna dönüü önüne kurulan muhkem bir barikattr. Gerçekten yeni bir anayasa yaplacak ise bu barikat yklmal, laiklik anayasada asla yer almamaldr. çerisinde laikliin olduu bir anayasa yeni deil, yama bir anayasa olur. Laiklik yerine 1921 anayasasnda olduu gibi devletin dini, dini mübini islamdr hükmü yer almal, hiçbir kanun slam dininin kesin hükümlerine aykr olmamaldr. Ayrca laikliin anayasadan çkartlmas darbelere kar alnabilecek en önemli tedbir olacaktr. eklinde konutu.
YEN ANAYASADA, GAYRMÜSLMLERE ASKER ÜS TESS YASAKLANMALI
Dünyada laik olan tek Müslüman ülkenin Türkiye olduuna iaret eden Güne, Günümüz Türkiyesinde Müslümanlar laiklikle uyum için giderek deistleiyorlar. Eyann tabiat bunu dayatr. Dindarlara din d kanun, dinsizlere dini kanun tatbiki ata et, ite ot vermek gibidir ve kabul edilemez. Böyle bir garabet dünyann baka bir ülkesinde yoktur. Dünyada laik olan tek Müslüman ülkeyiz. Kimse bunun nedenini sorgulamyor. çok iyi bir ey ise neden dierleri benimsemiyor. Kimse ümmetin enayisi biz miyiz? diye sormuyor. Üstelik bu zillet hali bize büyük bir eref ve baar imi gibi yutturulmaya çallyor. Yeni anayasada, gayrimüslimlerin ülkemizde askeri üs tesisi yasaklanmal, bu yasan kaldrlmas teklifine dahi izin verilmemelidir. Mevcut üslere derhal el konulmal, darbelerin ikmal üssü olan bu casusluk tesisleri snrlarmzn dna atlmaldr. Bir yandan Osmanl bakiyesi, son kale, dünya Müslümanlarn umudu olmaktan söz ederken dier yandan Haçl ittifak niteliindeki AB kapsnda beklemek oraya girmeye çalmak akla manta aykrdr. Bu nedenle yeni anayasada gayrimüslimlerin oluturduu birliklere giri yasaklanmal buna mukabil slam ülkelerinin birlii için gerekli düzenlemeler yaplmaldr. dedi.
Güne sözlerini u ifadelerle noktalad: Yaplacak ey belki de bize huzur vermeyen bamz darbelerden alamadmz tekçi ulusçu devlet yerine Osmanly model almak suretiyle çok dilli, çok hukuklu anayasal bir devleti hayata geçirmektir. Ancak bu ekilde ülke bölünme tehdidinden kurtulur ve genileme sürecine girebilir.
ANAYASA DEKLNN KONUULMASI SSTEMN YÜRÜMEDNN AçIK BR TRAFIDIR
Anayasann, devlet ile vatanda arasndaki görev ve sorumluluklar düzenleyen toplumsal sözlemeler olduunu belirten Avukat Kasm Karada, Anayasalar devletin yönetim eklini, yasama, yürütme ve yarg gibi temel kurumlarn ve bunlar arasndaki yetki ve sorumluluklar belirleyen, ayn zamanda devlet ile vatanda arasndaki görev ve sorumluluklar düzenleyen toplumsal sözlemelerdir. Dolaysyla bir ülkenin anayasasn tartmaya açmak, tüm bu konular tartmaya açmak demektir. Son anayasal düzenlemelerle birlikte kimine göre Bakanlk Sistemi kimine göre Cumhurbakanl Sistemi adyla yürürlüe giren bu sistemin, bizzat kurucusu olan iktidar tarafndan tartmaya açlmas artk sistemin yürümediinin açk bir itirafdr. ekline konutu.
SYAS KTDARIN HUKUKA OLAN YAKLAIMI YAN HUKUK PARADGMASI DEMELDR
Türkiyede yeni anayasa ile ilgili somut admlar atlmadn ifade eden Karada, Türkiyenin elbette yeni bir anayasaya ihtiyac vardr ancak ne yazk ki mevcut iktidar birçok konuda olduu gibi Anayasa konusunu da gerçek gündemi gizlemek amacyla popülizm konuyu ele almaktadr. Mevcut anayasal normlarn sürekli ihlal edilmesi, temel hukuk ilkelerinin siyasi saiklerle çok rahat çinenmesi popülist yaklamn doal sonuçlarndandr. Bu nedenle atlmas gereken esas admlar atlmam, yaplan deiiklikler de topluma herhangi bir fayda salamamtr. Dolaysyla anayasa deiikliinden önce siyasi iktidarn hukuka olan yaklam yani hukuki paradigmas deimelidir. Kanunlara uymadktan sonra, belirli aralklarla kanun deiiklii yapmann mant yoktur. diye konuu.
TÜRKYENN ADL BR ANAYASAYA HTYACI VARDIR
Anayasa ile ilgili güncel bir yanlgy düzeltmekte fayda gördüünü vurgulayan Karada, Anayasa deiikliinden bahsederken üzerinde durulmas gereken nokta yeni anayasann askeri veya sivil olmas deil adaletli olmas gerektiidir. Meseleye buradan baktmzda Türkiyenin sivil anayasaya ihtiyac yoktur, Türkiyenin adil bir anayasaya ihtiyac vardr, diyebiliriz. Temel insan hak ve özgürlüklerini güvenceye alan, ademi merkeziyetçi, ülkede yaayan istisnasz herkese aidiyet duygusu yaatan, hiçbir ilkenin toplumun baz kesimlerinin zararna yorumlanmad, üniter yapnn korunduu, yasama, yürütme ve yarg erkleri arasnda hiyerarik olmayan kesin ve net bir ayrm ile birlikte, ayn yetki ve sorumluluu haiz bir denetim mekanizmasnn kurulmasn öngören, detaylara bomayan çerçeve bir anayasa kanaatime göre hem adil hem de kalc olacaktr. ifadelerini kulland.
ANAYASADA AYRIMCI KAVRAMLAR KULLANMAKTAN TNA LE KAçINILMALIDIR
Yeni anayasada laiklik ilkesinin tanm ile ilgili net kavramlar kullanlmas gerektiini belirten Karada, Türkiyede yaplacak anayasa çalmalarnda ilk ele alnmas gereken konulardan biri de laiklik ilkesidir. Yakn geçmite toplumun bir kesimine kar adeta silah olarak kullanlm olan laiklik ilkesinin tanm net kavramlarla yaplmal ve din dümanl eklinde alglanmasnn önüne geçilmelidir. Anayasada ayrmc kavramlar kullanmaktan itina ile kaçnlmaldr. 82 milyon vatandan eit, özgür, bir ve beraber olduunu vurgulayan, ayn ortak kaderin paylald, milletimizin inancna, tarihine, kültürüne uygun esasl ilkelerin yer ald çerçeve metin ile balanabilir. Bu süreç istisnasz bütün siyasi partilerle, vakf ve dernek gibi sivil toplum kurulularyla, sanatçlarla, hukukçularla, sporcularla, kanaat önderleriyle ve burada sayamadm tüm kesimlerle birlikte yürütülmelidir. Toplumsal uzla ancak bu ekilde meydana gelir. dedi.