Bursa 3. dare Mahkemesi ile Trabzon 1. Sulh Ceza Hakimlii, araç sahibi olmayan sürücülerin eylemleri nedeniyle araçlarn 60 gün trafikten men edilmesi yönündeki idari yaptrm kararlarnn iptali ve kaldrlmas talebiyle araç sahipleri tarafndan açlan davalarda itiraz konusu kuraln Anayasaya aykr olduu kansna vard.
Bunun üzerine, Karayollar Trafik Kanununun 67nci maddesinde yer alan, herhangi bir zorunluluk olmakszn, kara yollarnda dönü kurallar dnda bilerek ve isteyerek aracn el freninin çekilmesi suretiyle veya baka yöntemlerle aracn ani olarak yönünün deitirilmesi veya kendi etrafnda döndürülmesi sonrasnda aracn 60 gün trafikten men edilmesini öngören kuraln Anayasaya aykr olduu gerekçesiyle iptali talep edilerek, Anayasa Mahkemesine bavuruldu.
Bavuru kararlarnda, araç sahibiyle araç sürücüsünün farkl kiiler olabilecei, çou zaman ticari tamaclk yaplmasnda araç sürücüsü ile araç sahibinin ayn kiiler olmad, kural gerei uygulanacak yaptrmn sürücünün araç sahibi olmad durumlarda cezann ahsilii ve hukuk devleti ilkeleriyle çeliecei, mülkiyet hakknn da kstlanaca belirtildi.
Kanundaki kural sürücülerin araç sahibi olmad durumlar yönünden inceleyen Yüksek Mahkeme, oy çokluuyla, araç sahibi olmayan sürücülerce, halk arasnda spin ya da drift denilen; el freni çekilmesi veya baka yöntemlerle aracn ani olarak yönünün deitirilmesinde veya kendi etrafnda döndürülmesinde araçlarn 60 gün trafikten men edilmesine yönelik kural Anayasaya aykr bularak iptal etti.
Karardan
Anayasann 38inci maddesinin 7nci fkrasnda ceza sorumluluunun ahsi olduunun belirtildii aktarlan kararda, cezalarn ahsiliinden amacn, bir kimsenin ilemedii fiilden dolay cezalandrlmamas olduu vurguland.
Kararda, itiraz konusu kuralda, herhangi bir zorunluluk olmakszn, kara yollarnda dönü kurallar dnda bilerek ve isteyerek aracn el freninin çekilmesi suretiyle veya baka yöntemlerle aracn ani olarak yönünün deitirilmesi ya da kendi etrafnda döndürülmesi halinde trafikten 60 gün men edilmesinin öngörüldüü hatrlatld.
Kural gerei yaptrma tabi kabahati aracn sahibi olmayan sürücünün gerçekletirmesi halinde de aracn 60 gün trafikten men edileceine iaret edilen kararda, bu yönüyle kuraln, söz konusu manevra hükmünün ihlalinde araç sahibinin kusuru veya fiile itiraki bulunmas koullar aramakszn cezalandrlabilmesine imkan tand hatrlatld.
Kanun koyucunun, itiraz konusu kuralla, manevra kurallarna aykr araç idare ve sevkinin önüne geçilmesini, daha güvenli bir trafik aknn salanmasn amaçladna deinilen kararda, u görüe yer verildi:
Aracn kullanmn baka bir kimseye brakann ya da herhangi bir ekilde oluturduklar hukuki iliki çerçevesinde arac sürücüye teslim eden araç sahibinin, sürücünün arac kurallara aykr ekilde kullanmas nedeniyle idari bir cezaya maruz kalmas, bakasnn fiilinden dolay cezalandrlmas sonucunu dourmaktadr. Araç sahibinin bu gibi hallerde sürücünün manevra kullarna uymayacan önceden bilmesi veya bunu denetleyebilmesi beklenebilecek bir durum deildir. Manevra kurallarn ihlal eden fiil araç sahibinin eyleminden deil, sürücünün eyleminden kaynaklanan bir fiildir. Dolaysyla arac manevra kurallarna aykr ekilde kullanan araç sahibi olmayan sürücünün fiili nedeniyle aracn trafikten de men edilmesi, fiili ilemeyen araç sahipleri yönünden cezalarn ahsilii ilkesini ihlal etmektedir.
Kararda, araç sahibinin önceden öngörmesinin ve denetlemesinin beklenemeyecei sürücünün manevra kurallarna aykr fiili nedeniyle idari cezaya maruz braklmasnn hukuk devleti olmann gereklerinden olan adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle de badamadna deinildi.