Londra merkezli veri analizi ve danışmanlık şirketi GlobalDataya göre, Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, İran, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) geçen yıl en çok ham petrol üreten ülkeler arasında yer aldı.
Orta Doğunun sahip olduğu petrol rezervleri, bölge ülkelerinin ekonomik büyümesinde çok önemli bir yere sahip. Bu ülkeler gelirlerinin büyük bölümünü petrolden sağlıyor.
Küresel petrol piyasasında kritik önem taşıyan Orta Doğunun en çok üretim yapılan 12 petrol sahası Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, İran, Umman ve BAEde yer alıyor. Bu alanlardan günlük 15 milyon varilden fazla petrol çıkarılıyor.
REZERV VE GÜNLÜK ÜRETİMDE DÜNYA BİRİNCİSİ SUUDİ ARABİSTANDAKİ GAVAR PETROL SAHASI
Suudi Arabistanın El Ahsa vilayetinde, başkent Riyadın 100 kilometre doğusunda bulunan Gavar petrol sahası, hem rezerv hem de günlük üretim açısından dünyanın en büyük petrol sahası olarak öne çıkıyor.
Ülkenin ulusal petrol şirketi Saudi Aramcoya ait sahadaki rezerv 1948de keşfedildi, petrol üretimine ise 1951de başlandı.
Toplam 96 milyar varil petrol rezervine sahip Gavar sahası günlük 3,8 milyon varil petrol üretimiyle Suudi Arabistanın günlük petrol üretiminin neredeyse üçte birini sağlıyor.
Petrolün yanı sıra doğal gaz rezervleriyle de zengin Gavarda günlük 2 milyar fit metreküp doğal gaz üretimi yapılıyor.
KUVEYTTEKİ BÜYÜK BURGAN DÜNYANIN EN BÜYÜK İKİNCİ PETROL SAHASI
Kuveytte Burgan, Magva ve Ahmedi olmak üzere üç temel petrol sahasından oluşan Büyük Burgan petrol sahası, ülkenin güneyinde çöl bölgesinde yer alıyor.
Keşfi 1938de yapılan Burgan, yaklaşık 70 milyar varil rezervi ile Orta Doğunun ve dünyanın en büyük ikinci petrol sahası olarak biliniyor.
Kuveytin petrol üretiminin büyük kısmının yapıldığı Büyük Burgan petrol sahasının, günlük kapasitesinin yaklaşık 1,7 milyon varil olduğu ifade ediliyor.
IRAKTAKİ RUMEYLE PETROL SAHASI
Irakın güneyinde Kuveyt sınırı yakınlarında bulunan Rumeyle petrol sahası, günlük 1,5 milyon varil petrol üretimi kapasitesiyle Orta Doğunun üçüncü büyük petrol sahası kabul ediliyor.
Irakın toplam petrol üretiminin üçte birini karşılayan Rumeyle, 1953te keşfedildi.
Üretime 1954te başlanan Rumeyle petrol sahası, Basra Petrol Şirketi, BP, PetroChina ve Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) arasındaki ortak girişimle işletiliyor.
Rumeylenin 17 milyar varil petrol rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor.
SUUDİ ARABİSTANIN EN BÜYÜK İKİNCİ SAHASI HUREYS
Suudi Arabistanın doğusundaki Zahran şehri yakınında bulunan Hureys petrol sahası ülkenin en büyük ikinci petrol sahası olarak öne çıkıyor.
Aramconun sahip olduğu ve 2009dan beri işlettiği Hureys petrol sahasında 2018de tamamlanan geliştirme projesinin sonunda günlük üretim kapasitesi, 300 bin varil artırılarak 1,5 milyon varile çıkarıldı.
SUUDİ ARABİSTANIN ŞEYBE PETROL SAHASINDA ÜRETİM KAPASİTESİ GÜNLÜK 300 BİN VARİL ARTIRILDI
Şeybe petrol sahası, Suudi Arabistanın güneydoğusundaki Rubülhali çölünde, BAE sınırı yakınlarında yer alıyor.
1998de keşfedilen ve aynı yıl üretime başlanan petrol sahasında Aralık 2022de iki büyük proje hayata geçirildi.
Ham petrol genişletme projesiyle Şeybenin günlük üretimi 300 bin varil artırıldı ve 1 milyon varile yükseltildi.
Ayrıca, Şeybedeki günlük doğal gaz üretim kapasitesi de 4,4 milyon standart fit küpe çıkarıldı.
DÜNYANIN EN BÜYÜK KONVANSİYONEL AçIK DENİZ PETROL SAHASI SEFANİYE
Suudi Arabistannın Basra Körfezinde bulunan Sefaniye petrol sahası, üretim kapasitesi açısından dünyanın en büyük açık deniz petrol sahası özelliğini taşıyor.
Suudi Arabistan ulusal petrol şirketi Saudi Aramconun sahibi olduğu ve işlettiği dev açık deniz sahasından günde 1,3 milyon varil ham petrol çıkarılıyor.
Suudi Arabistanın kurucusu Kral Abdulaziz bin Abdurrahman Al Suud döneminde 1951de keşfedilen Sefaniye petrol sahasında 1957den beri üretim yapılıyor.
Aramco, günlük 1,3 milyon varil maksimum petrol üretim kapasitesini sürdürmek ve operasyonel verimliliği iyileştirmek için 2000lerin sonunda Sefaniye Ana Geliştirme Planını başlattı. Bu plan çerçevesinde petrol üretim sahasında modernizasyon çalışmaları gerçekleştirildi.
BAEDEKİ YUKARI ZAKUM
Yukarı Zakum Petrol Sahası, BAE devletine ait petrol şirketi ADNOCun işlettiği en büyük üretim sahası. Dünyanın ikinci en büyük açık deniz petrol sahası olan Yukarı Zakumda günlük 750 bin varil ham petrol üretimi yapılıyor.
Yaklaşık 10 milyar dolara mal olan geliştirme projesinin tamamlanmasının ardından sahanın üretim kapasitesi günlük 500 binden 750 bine varile çıkarıldı.
ADNOC, 2030 akıllı büyüme vizyonu çerçevesinde yaklaşık 30 milyar dolar maliyetli bir proje kapsamında Yukarı Zakumun üretim kapasitesini 2024e kadar günlük 1 milyon varile çıkarmayı planlıyor.
BAE, uyguladığı projeyle ülke genelindeki günlük yaklaşık 4 milyon varil üretim kapasitesini de 2027ye kadar 5 milyon varile ulaştırmayı hedefliyor.
SUUDİ ARABİSTANDAKİ MANİFA PETROL SAHASI
Suudi Arabistanın kuzeyinde Basra Körfezi kıyısında yer alan Manifa deniz petrol sahası da dünyanın en büyük petrol üretim alanlarından biri.
Manifa deniz petrol sahasından ilk üretim 1964te günlük 40 bin varil şeklinde yapıldı. Ancak küresel ekonomik gerileme ve ham petroldeki talep düşüklüğü nedeniyle üretim 1984te askıya alındı.
Aramco, küresel petrol talebindeki artışın ardından 2007de yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırımlarla Manifa petrol sahasının üretim kapasitesini genişletti.
Aramconun internet sitesinde yer alan bilgiye göre, 2008de tamamlanan inşaat çalışmalarıyla üretimin tekrar başladığı Manifada 2013te başlangıç için 500 bin varil günlük üretim yapılırken 2017de günlük 900 bin varil üretim kapasitesine ulaşıldı.
SUUDİ ARABİSTANDAKİ ZULUF PETROL SAHASI
Basra Körfezinde bulunan dev açık deniz petrol sahası olan Zuluf, Suudi Arabistanın Dahran kentinin yaklaşık 240 kilometre kuzeyinde yer alıyor.
Aramconun sahibi olduğu ve işlettiği Zuluf sahasında 1973ten beri üretim yapılıyor.
Sahanın mevcut petrol üretim kapasitesi günlük 800 bin varil civarında seyrediyor. Üretimi artırmak için sahada büyük bir genişletme projesi yürütülüyor.
UMMANDAKİ BLOK 6 PETROL SAHASI
Blok 6 petrol sahası, Ummannın Zufar kentinde yer alıyor.
Umman Hükümeti, Shell, TotalEnergies ve Taylandın ulusal petrol şirketi PTT Publice ait olan Blok 6 petrol üretim sahası Umman Petrol Geliştirme Şirketi tarafından işletiliyor.
Blok 6, günlük 650 bin varil petrol üretim kapasitesiyle ülke ekonomisinin en önemli can damarlarından biri olarak görülüyor.
Umman, Orta Doğudaki diğer ülkelere kıyasla nispeten küçük bir petrol üreticisi olmasına rağmen yine de dünyanın en yüksek petrol üretimine sahip 19. ülkesi konumunda.
İRAN BÜYÜK REZERVLERE SAHİP OLMASINA RAĞMEN YAPTIRIMLAR ÜRETİMİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
İran; Venezuela, Suudi Arabistan ve Kanadanın ardından dünyada en büyük dördüncü büyük petrol rezervine sahip ülke konumunda bulunuyor.
İran Ulusal Petrol Şirketine göre, ülke yaklaşık 158 milyar varil ham petrol rezervine sahip.
Buna karşılık ABDnin uyguladığı ağır yaptırımların gölgesinde petrolünü satmakta zorlanan İranın çoğunlukla yabancılardan kaynaklı yatırım eksiklikleri nedeniyle üretim kapasitesi düştü. Petrol Bakanlığının verilerine göre, İran şu an günlük toplam 3 milyon varil petrol üretimi yapıyor.
İRANIN EN BÜYÜK PETROL ÜRETİM MERKEZİ AHVAZ
İranın en büyük petrol sahası Ahvaz, yaklaşık 37 milyar varili çıkarılabilir olmak üzere toplam 66 milyar varil petrol rezervine sahip.
Ülkenin güneybatısında yer alan Ahvaz, toplam rezerv bakımından dünyanın en büyük üçüncü petrol sahası kabul ediliyor.
1954ten bu yana üretim yapılan Ahvaz petrol sahası, devlete ait İran Ulusal Petrol Şirketine bağlı Karun Petrol ve Gaz İşletme Şirketi tarafından işletiliyor. Ahvaz petrol sahasından şu an günlük 800 bin varil petrol çıkarılıyor.
GEçSARAN PETROL SAHASI
Yaklaşık 52 milyar varilden fazla toplam rezervi ve 23 milyar varillik çıkarılabilir ham petrol rezervi ile İranın ikinci büyük petrol rezervine sahip Geçsaran Petrol Sahası, ülkenin güneybatısında yer alıyor.
Geçsaran Petrol ve Gaz İşletme Şirketinin verilerine göre, 1930dan bu yana faaliyette olan sahada şu an günlük 650 bin varil petrol üretiliyor.