Türkiye Solunum Aratrmalar Derneince (TÜSAD) bu yl 42ncisi dijital ortamda gerçekletirilen ve alannda uzman çok sayda hekimi online platformda buluturan Solunum Kongresi devam ediyor.
Bu yl alannda bir ilk olarak düzenlenen SolunumDijitalin en önemli gündem maddelerinden biri Kovid-19 pandemisi olurken göüs hastalklarna ilikin tüm konular da masaya yatrld.
Kongreye katlan Prof. Dr. Selma Metinta, SolunumDijitalin yüzyln pandemisinin gölgesi altnda yapldn dile getirerek, infodemi sorununa dikkati çekti.
Pek çok alanda yaanan bilgi fazlalnn Kovid-19 pandemisinde bambaka bir hale büründüünü belirten Metinta, u deerlendirmede bulundu:
nsanlarn ihtiyac olduunda güvenilir ve geçerli kaynaklar bulmakta zorluk yaamasna neden olan -bazlar doru olmayan- bilgi fazlal anlamna gelen infodemi giderek artyor. Information ile pandemic kelimelerinin birlemesinden oluan bu kavram; ar bilgi yükünün kaçnlmaz olarak beraberinde getirdii yanl ve güvenilir olmayan bilgileri tanmlyor. Önceki pandemilerden farkl olarak artk dijital bir çada ve sosyal medyann yaygn olarak kullanld bir dönemde bu pandemiyi yayoruz. Dolaysyla infodemi bu dönemde her zamankinden çok daha fazla önem tayor.
Bugüne kadar infodemiye, salk okur-yazarl düüklüünün neden olduunun düünüldüünü ifade eden Metinta, Oysa Kovid-19la birlikte toplumun genelinde infodemi görüldü. Yanl bilginin akla yatkn olmas gücünü de artryor. dedi.
Prof. Dr. Metinta, yaygn internet kullanm karsnda haberlerin çok hzl yayldna dikkati çekerek, unlar kaydetti:
Yaplan bir aratrma Twitterdaki bilgilerin yüzde 40nn doru olmadn gösteriyor. Ancak internet üzerinden edinilen yanl bilgi, kiilerin kendilerine tan koymasna, etkisiz, hatta zararl tedavi yöntemlerine, kaygdan belirsizlik ortamna kadar pek çok soruna neden oluyor. TÜSAD gibi solunum derneklerinin mücadele ettii alanlardan biri de bu infodemi. Kanta dayal bilginin önemini vurgulamalyz. Yanla kar doru bilgi daha inandrc ve kantlanm olmal.
- Sigarann zararlar tartmaya açk bir konu deil
Salk Bakanl Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve TÜSAD Bakan Yardmcs Prof. Dr. ule Akçay da tütün ve tütün ürünleri ile Kovid-19 ilikisini ele alarak, bunu iki pandeminin i birlii olarak nitelendirdi.
Prof. Dr. Akçay, sunumunda Dünya Salk Örgütü (DSÖ) raporlarna göre; 2000 ile 2025 aras ölümlerin yüzde 10un sigara ile ilikili olaca, sigara içenlerin yarsnda sigara ile ilikili erken ölüm yaanaca, sigarada 7 binin üzerinde kimyasal madde bulunduu, tüm organlarda hasar brakt gibi bilgilerin bilindiini hatrlatt.
Akçay, tütünün pandemi sürecinde dorudan etkilerinin yan sra dudak-parmak temas, maske kullanmnn tütün ürünleri alm srasnda kesintiye uramas, zeminde baka hastaln varl, pasif içicilik gibi pek çok dolayl etkisi bulunduunu kaydetti.
Kovid-19 kaynakl ölümlerde sigaraya ilikin gelimi hastalklarn etkisini gösteren aratrmalar olduuna iaret eden Akçay, u bilgileri verdi:
Pandemiye o kadar kanalize olundu ki pandemi dnda yeni bir tehdide odaklanmak güç görünüyor. Ancak Dünya Salk Örgütü halen dumansz tütün ürünlerinin kullanmndaki arttan da endieleniyor. Bunun yan sra nargile, temas faktörü nedeniyle olumsuz etkiyi daha da artrabilir. Bu nedenle dier tütün ürünlerini de ayn sigarada olduu gibi zararl olduunu konumamz gerekiyor. Bugüne kadar tütünün zararlarn ortaya koyan saysz bilimsel aratrma var. Saysz toksik içerie sahip olan sigarann zararlar tartmaya açk bir konu deil. Önce zarar verme ilkesinden hareketle tütün ürünlerinin saysz kantla ortaya konmu zararlar asla göz ard edilemez.
TÜSAD Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nazan en de yan Kovid-19 üzerine etkisi konulu bir deerlendirme yaparak, balangçta yal hastalarda oran yüksek olsa da süreç ilerledikçe pandeminin genç gruplara doru yayldn aktard.
Test saysnn artmas ile daha genç olgularn da saptanmaya balandn ifade eden en, salgnda hareketliliin zamanla daha genç ya profiline sahip ülkelere kaydn aktard.
en, salgnn daha iyi kontrol edilebilmesi için yaplmas gereken en önemli eylerden birinin testlerin daha yaygn olarak uygulanmas olduunu belirterek, Bu bize özellikle çocuk ve genç erikinlerde enfeksiyonun daha iyi anlalmasn salayarak hastaln özellikleri, salk bakm uygulamalar ve halk sal politikalar hakknda önemli bilgiler verebilir. dedi.
- Bu hastalk akcierlerde kalc izler brakabilir
TÜSAD Solunum Rehabilitasyon çalma Grubu Bakan Prof. Dr. Gazi Gülba da gelinen noktada pandemi sürecinde 35 milyon vaka ve 1 milyonun üzerinde ölüm saptandn belirterek, u bilgileri verdi:
Verilere göre vakalarn yüzde 80i Kovid-19u hafif semptomlarla geçiriyor, yüzde 15i ciddi hastalk, yüzde 2,5i de kritik hastalk (solunum yetmezlii, ok, çoklu organ yetmezlii) olarak yayor. Geçmite edindiimiz koronavirüs salgnlarndan (SARS ve MERS) edindiimiz tecrübeler Kovid-19 hastalna yol açan ve öncekilere genetik yap ve klinik seyir olarak çok benzerlik gösteren ancak onlardan daha hzl ve kolay yaylan SARS-CoV-2 virüsünün uzun dönemde sekel brakabileceini göstermitir. Uzun dönem takiplerde bu hastalk akcierlerde kalc izler brakabilecei gibi, sinir sistemi, kalp damar sistemi, böbrek, kas iskelet sistemi gibi akcier d organlarda da kalc arazlar brakabilir. Yakn zamanda yaplan az sayda çalma bu görüü desteklemektedir. Bu sebeple hastalarn taburcu edildikten sonra da gerek telefonla gerekse polikliniklerden periyodik olarak takip ve tedavi edilmesi gerekiyor.