zmirin Seferihisar ilçesi açklarnda meydana gelen 6,6 büyüklüündeki depremle ilgili riskli yap tespitine ilikin sürecin nasl yürütülecei yeniden gündeme geldi.
Deprem, sel, heyelan gibi afetlerde içinde yaayanlarn can güvenliinin olmad yaplar diye adlandrlan riskli yaplarn tespit edilmesine yönelik ilemler, çevre ve ehircilik Bakanlnca yürütülüyor.
Riskli yaplarla ilgili süreç, tespit bavurusu, risk tespiti, riskli yaplarn yktrlmas ve ykm sonras uygulama olmak üzere, 4 ana aamadan oluuyor.
TESPT BAVURUSU
çevre ve ehircilik Bakanlnca, riskli alan ile yaplarn kentsel dönüüm kapsamnda salkl ve güvenli yaam alanlar haline getirilmesi amacyla çkarlan 6306 sayl Afet Riski Altndaki Alanlarn Dönütürülmesi Hakknda Kanun kapsamnda riskli yaplarn her eyden önce malikleri tarafndan tespit ettirilmesi gerekiyor.
Riskli yap tespitinde vatandalarn izleyecekleri ilk adm, lisansl kurum ve kurululara bavuru ile atlyor.
Bu kapsamda vatandalar, yaplar için Bakanlkça lisanslandrlm kurum ve kurululara riskli yap tespiti yaptrlabiliyor.
Lisanslandrlm kurum ve kurulularn listesine de Bakanln internet sitesindeki https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar linkinden ulalabiliyor.
Riskli yap tespiti ilemleri için maliklerden biri veya kanuni temsilcisinin dilekçe, güncel tapu durum belgesi ve kimlik belgesinin fotokopisi ile söz konusu kurum ve kurululara bavurmas yeterli oluyor.
RSK TESPT
Yaplan incelemeler sonucunda riskli olduu tespit edilen yaplar, tespiti yapan kurum ve kurulularca stanbulda ilçe belediyelere, dier illerde ise çevre ve ehircilik l Müdürlüklerine bildiriliyor.
tiraz olursa belediyeler ve il müdürlüklerince yapyla ilgili raporlar tekrar inceleniyor. Eksik veya yanl hususlarn bulunmas halinde raporlar ilgilisine iade edilirken, uygun bulunan tespitlere yönelik erh bildirimi ilgili tapu müdürlüüne iletiliyor.
Bu sürecin ardndan ilgili tapu müdürlüünce, tapu kütüüne ilenen belirtmeler, riskli yap tespitine kar tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde hak sahiplerine tebli ediliyor.
Bu tebligatta riskli yapnn bulunduu yerdeki müdürlüe dilekçe ile itiraz edilebilecei, aksi takdirde tebligat tarihinden itibaren idarece 60 günden az olmamak üzere belirlenen süre içinde yapnn yktrlmas gerektii de belirtiliyor.
Riskli yapnn tespitine yönelik itirazlar da üniversitelerden bildirilen dört üye ile ikisi inaat mühendisi ve biri jeoloji veya jeofizik mühendisi olmak üzere Bakanlk tekilatnda görev yapan üç üyenin yer ald teknik heyet tarafndan inceleniyor.
Riskli yap olarak tapu kütüüne kaydedilen tanmazlarn maliklerine, 60 günden az olmamak üzere süre verilerek, riskli yaplarn yktrlmas isteniyor.
RSKL YAPILARIN YIKTIRILMASI
Riskli yaplarn 60 günlük süre içinde maliklerince yktrlp yktrlmad, idarece mahallinde kontrol ediliyor. Riskli yap, malikleri tarafndan yktrlmamsa yapnn idari makamlarca yktrlaca belirtilerek 30 günden az olmak üzere ek süre tannyor.
Bu süre sonunda da riskli yaplarn maliklerince yktrlmamas halinde, riskli yaplara elektrik, su ve doal gaz verilmemesi ve verilen hizmetlerin durdurulmas ilgili kurum ve kurululardan isteniyor.
Riskli yaplarn insandan ve eyadan tahliyesi ile yktrma ilemleri, mülki amirler tarafndan salanacak kolluk kuvveti destei ile idarece yaplyor veya yaptrlyor.
Yktrlamayan yaplar Bakanlkça veya il müdürlüklerince yklyor veya yktrlyor. Bu yktrmann masraflarndan malikler hisseleri orannda sorumlu oluyor.
YIKIM SONRASI UYGULAMA
Riskli yaplarn bulunduu parsellerde, yaplarn yktrlm olmas art aranmakszn ve yapnn payda olup olmadklar gözetilmeksizin, parsellerin birletirilmesi, münferit veya birletirilerek veya imar adas baznda uygulama yaplmas, yeniden bina yaptrlmas, paylarn sat gibi ilemler baznda yeniden deerlendirme yaplyor.
Bu süreçte bütün maliklerce oy birlii ile karar verilememi olmas durumunda anlama salanamayan maliklere ait tanmazlarn deeri Sermaye Piyasas Kuruluna kaytl olarak faaliyet gösteren lisansl deerleme kurulularna tespit ettiriliyor ve bu deer de gözetilerek oy birlii ile anlamaya çallyor.
Oy birlii ile anlama salanamamas halinde yaplacak uygulamalara sahip olduklar hisseleri orannda paydalarn en az üçte iki çounluu ile karar veriliyor.
En az üçte iki çounluk ile alnacak kararlar ve anlama artlar stanbulda belediyelere dier yerlerde il müdürlüüne bildiriliyor. Alnan karara katlmayan maliklerin arsa paylar, arsa pay deeri üzerinden anlama salayan dier paydalara açk artrma usulü ile satlyor. Sat ilemlerinin sonlanmasyla birlikte uygulamaya geçiliyor.
Riskli yaps yklan vatandalara yeni yaplacak konutlar için çevre ve ehircilik Bakanlndan faiz destei ve kira yardm, devletin ilgili kurumlar ve belediyeler tarafndan da vergi ve harç muafiyeti gibi kolaylklar tannyor.