Tarih boyunca 33 medeniyete ev sahiplii yapan ancak teröristlerin çukur kazp, bombal saldrlar gerçekletirmesi sonucu büyük hasar gören Suriçinin cazibe merkezi haline getirilmesi için çevre ve ehircilik Bakanl, Vakflar Genel Müdürlüü ve Sur Belediyesince hazrlanan projeler bir bir hayata geçiriliyor.
Tarihi dokuyu tehdit eden salksz yaplama hazrlanan projelerle bertaraf ediliyor, teröristlerin saldrlarnda hasar gören eserler aslna uygun ekilde onarlyor.
Böylece ev sahiplii yapt bütün medeniyetlerin izlerini tayan Surdaki kültür varlklarnn korunarak gelecek nesillere aktarlmas hedefleniyor.
- Ykm ve enkaz kaldrma çalmas tamamland
Projelerin ksa sürede tamamlanmas için Bakanlar Kurulunca 25 Mart 2016da acele kamulatrma karar alnd, ardndan teröristlerin verdii zarar tespit edildi.
Tescilli yaplar dnda dier yaplarn ykm ve enkaz kaldrma ilemleri tamamland. Bu ilere paralel olarak Suriçinde onayl Koruma Amaçl mar Plan dorultusunda altyap çalmalarna baland.
Bu kapsamda 53 bin metre uzunluunda temiz su, atk su ve yamur suyu projesi tamamland. Karayollar Genel Müdürlüü ile imzalanan protokol kapsamnda Mardin Kap ve Da Kap arasnda ulam salayacak yolun yapm çalmalaryla ilgili projeler hazrland.
Gazi ve Melik Ahmet Caddeleri Sokak Salklatrma Projesinin birinci etabnda uygulamaya geçildi, Hz. Süleyman Camisinin çevresini kapsayan 115 dönümlük alan gecekondulardan temizlendi.
Bakanlkça Fatihpaa (Kurunlu) Camisi çevresindeki 31 tescilli yapnn restorasyonu için projelendirme çalmalarna baland, Alipaa-Lalebey Koruma Amaçl mar Plan kapsamnda konut alan olan 13,5 hektar alanda projelendirme çalmalar sonuçlandrld.
- 5 bin hak sahibi ile görüüldü
Söz konusu alanda vatandalarn bilgilendirilmesi amacyla iki irtibat ofisi açld. 5 bin hak sahibi ile yaplan görüme sonras vatandalarla sözleme imzalanmaya baland.
Hak sahiplerine, evlerinin karlnda tanmazlarnn deerinin nakdi olarak ödenmesi, Üçkuyular ve çölgüzeli mevkisinde TOK konutlarndan edinebilme, Suriçinde ev projelendirme ve yapm ii yaplarak buna mukabil Bakanla borçlandrlma, Ben kendim yapmak istiyorum diyene koruma amaçl imar plan hükümleri dorultusunda evini yapmasna izin verilme gibi seçenekler sunuluyor.
- Mimariye uygun konutlar yaplyor
PKKl teröristlerin saldrs sonucu evleri zarar gören vatandalar için çölgüzeli ve Üçkuyu mevkisinde TOK tarafndan 5 bin 637 konutun yapm sürüyor.
çevre ve ehircilik Bakanlnca Suriçi 229 adada yaplacak yöresel mimariye uygun 44 konutun temelleri atld, çkale Vadisi Kentsel Tasarm ve Peyzaj Projesi ve Krklar Tepesi Kentsel Tasarm ve Rekreasyon Projesi çalmalarna baland.
Suriçi bölgesinde gerçekletirilecek yenileme, iyiletirme ve dönüüm uygulamalarnda, koruma statüsüne sahip olmayan riskli alanlarda yaplan dönüüm uygulamalarnda benimsenen yaklamlardan farkl olarak koruma eksenli kentsel dönüüm yaklam benimsenecek.
Koruma-yenileme odakl bu yaklam çerçevesinde, Suriçi bölgesinde yaplacak dönüüm uygulamalar, sadece niteliksiz yaplarn yklp yenilenmesi deil, tanmaz kültür varl olarak tescillenen antsal ve sivil mimarlk örnei yaplarn restore edilmesini de kapsyor.
çalma, geleneksel dokuya uyumlu kültür varl niteliinde ve yöresel yaam biçimini yanstan çevresel deerli yaplarn bakm onarmnn yaptrlp korunmasna, can ve mal güvenlii açsndan risk oluturan niteliksiz yaplarn yklp, yöresel doku ve mimari özellikler ile sanat ve salk kurallarna uygun olarak yenilenmesine yönelik olacak.
- Uluslararas artlara uygun olarak yürütülüyor
Suriçi bölgesinde 6306 sayl kanun kapsamnda Koruma Amaçl mar Plannn gerçekletirilmesi yönünde yaplacak uygulamalar, gerek sit alan gerekse dünya miras olarak tescillenmi olmas dolaysyla bal olduu ulusal ve uluslararas yasalarca öngörülen artlara uygun olarak yürütülüyor.
Alanda yaplacak her türlü müdahalede, Kültür ve Turizm Bakanlnn izni ve onay alnyor. Tarihi dokunun korunmasna ve bozulmu ksmlarnn ise özgün yapsna kavuturulmasna yönelik çalmalar yaplyor.
- Surdan yüksek olmayacak
Koruma Amaçl mar Plan kapsamnda Suriçindeki yaplar sur kodunu geçmeyecek. Maksimum yükseklikler, konut alanlarnda 2 kat, ticaret alanlarnda 3 kat olacak. Uygulamalar bu kapsamda yürütülecek, yüksek katl ve dokuya uymayan kamu binalar dahil tüm binalar da yklacak.
Tüm payda kurumlarla i birlii içerisinde tarihi ve kültürel zenginlii ihya etmek için gerçekletirilecek çalmalarla ilçe, eyvanlar sohbetlerle buluan, avlular çocuk sesleriyle çnlayan, yöresel mimarinin ortaya çkartld, risk tekil eden ve tarihi dokuya uymayan yaplardan arndrlm, huzur dolu, yaanabilir bir mekana dönüecek.
- Tarihi yaplar restore ediliyor
Adeta açk hava müzesi olan ilçede terör örgütü PKK mensuplarnn çukur kazmas, barikat kurmas, cadde ve sokaklara el yapm patlayclar döemesi sonucu zarar gören birçok tarihi yapnn eski haline kavuturulmas ve gelecek nesillere aktarlmas amacyla Vakflar Genel Müdürlüünce youn çalma yürütülüyor.
Vakflar Genel Müdürlüünce, saldrlarda tahrip olan aralarnda 2 kilisenin de bulunduu 11 tarihi eser restore ediliyor. Saldrlarda zarar gören Ulu Cami, Fatih Paa Camisi (Kurunlu Cami), Fatih Paa Camisinin afiler bölümü, eyh Muttahhar Camisi, Dört Ayakl Minare, Ermeni Katolik Kilisesi, Protestan Kilisesi, Arap eyh Camisi, Kad Camisi, Hasrl Mescidi ve Nasuh Paa Camisi, çalmalarn ardndan orijinal haline dönecek.
- Bütçe belirlendi
Surdaki restorasyonlar için 40 milyon lira kullanlacak. Öte yandan, Kalknma Bakanl Cazibe Merkezlerini Destekleme Program kapsamnda yürütülen projeler çerçevesinde Paa ve çardakl hamamlar ile ehzadeler Konann restore çalmalarna da baland. Bu üç eserin restorasyonu, ayrlan 3 milyon lira ödenekle bu yl tamamlanacak.
- Dicle Vadisi Projesi
çevre ve ehircilik Bakanlnca hazrlanan Dicle Vadisi Rekreasyon Alan Projesi ile Diyarbakrda doa ile tarih bütünlüü salanarak yeni bir ehir silueti kazandrlacak. Projeyle Diyarbakrn Dicle Vadisi, rekreasyon (yeil alan, park, bahçe, dinlenme, yürüme, nefes alma alan) alan olarak düzenlenecek.
Dicle Vadisini içeren 10 bin 955 dönümlük alanda rezerv yap alan ilan edilen ksm, hiçbir ekilde konut yaplamasna açlmayacak. Dicle Vadisi ve adeta kentin besin kayna olan 8 bin yllk geçmie sahip Hevsel Bahçeleri, master planda da olduu ekliyle korunacak.
- Kentin en önemli yaam alan olacak
Dicle Vadisinin ekolojik özellikleri de dikkate alnarak yeni bir yaam alan kazandrlacak. Dicle Vadisi, yeil alanlar, bisiklet yollar, göletler, meydanlar, sosyal donatlar, açk spor ve rekreasyon alanlar ile kentin en önemli yaam alan olacak.
Projenin ilk etabnn yapmna, Dicle Nehri üzerindeki gerdanlk gibi uzanan On Gözlü Köprü ile üst tarafndan yükselen Suriçinin ve çevresinin algland, adna arklar ve atlarn yakld Krklar Tepesi yamaçlarnda baland. Krklar Tepesi Park içerisinde doal gölet, açk hava etkinlik alan, gezi, yürüme ve kou yollar, dinlenme ve çocuk oyun alanlar, kr kafeleri ile piknik alanlar da bulunacak. 322 dönümlük 1. etap proje tamamlandnda Suriçi bölgesinde kentin tarihi dokusunu gezenler, daha sonra Dicle Vadisinin doal güzelliiyle karlaacak.
Proje tamamlandnda, kent ve çevresinde yaayanlarn dinlence ve elence gereksinimleri karlanabilecek, doal çevrenin deerlerini geçmile iliki kurarak nitelikli bir biçimde gelitirmeye imkan tannabilecek.
Koruma kullanma dengesi gözetilerek yenilikçi ve ilevsel çözümlerle vadinin kent hayat ve kentlilere kazandrlmas salanacak.
- Ylda 5 milyon turist arlamay hedefliyoruz
Sur Belediyesine çileri Bakanlnca Kanun Hükmünde Kararname kapsamnda görevlendirilen, ayn zamanda Sur Kaymakaml görevini de yürüten Belediye Bakan Vekili Bilal Özkan, AA muhabirine, Sur ilçesinin kentin kalbi konumunda bulunduunu söyledi.
Yaklak 10 bin yldr yaamn kesintisiz devam ettii Surun slam medeniyetiyle 639 ylnda tantna dikkati çeken Özkan, ilçenin tarih boyunca ev sahiplii yapt 33 medeniyetin izlerini hala tadn aktard.
Geçen yl PKKl teröristlerin saldrlar nedeniyle ilçedeki tarihi varlklarn zarar gördüünü, ilçe sakinlerinin büyük maduriyet yaadn anmsatan Özkan, güvenlik güçlerince gerçekletirilen operasyon sayesinde huzur ve güvenliin salandn vurgulad.
Özkan, tarihi varlklardaki hasarn onarm ve halkn evlerine yeniden dönüünün salanmas için çevre ve ehircilik Bakanl ile Vakflar Genel Müdürlüünün önemli projeler yürüttüklerini dile getirerek öyle konutu:
Sur için 2 milyar liray aan projeler yürütülüyor. Bu projeler sayesinde 3 yl sonra ilçemiz cazibe merkezi haline gelecek. Sadece Türkiyede deil, dünyada kültür, tarih ve inanç turizminin göz bebei olacak. Hedefimiz ylda 5 milyon turist arlamaktr. Sayn Cumhurbakanmz Recep Tayyip Erdoan ile Babakan Binali Yldrm yürütülen çalmalar yakndan takip ediyor. Projeler sayesinde 33 medeniyetlerin izlerini tayan kültür varlklar gelecek nesillere aktarlacak.
Projelerin titizlikle yürütüldüünü vurgulayan Özkan, Tarihi mekanlar olduu için adeta ineyle kuyu kazar gibi çalma yaplyor. görüünü kaydetti.