Dünya Aferez Birlii (WAA) Bakan Prof. Dr. Fevzi Altunta, Kovid-19 hastalarna yönelik, bu virüsü kapm ve daha sonra iyilemi kiilerin kanndan elde edilen konvelesan plazma tedavisi ile ilgili açklamalarda bulundu.
Dünya Aferez Birliinin, 30 yl önce Pariste kurulduunu ve bugün 4 ktadan 18 ülkenin yer ald uluslararas bir çat organizasyon olduunu belirten Altunta, Türkiyenin, konvelesan plazma uygulamalarna gelimi birçok ülkeden daha hzl bir ekilde organize olarak baladn vurgulad.
Altunta, Bu durum ülkemizin aferez bilimi alannda geldii noktay özetlemektedir. ifadesini kulland.
Aferez nedir?
Aferez tedavisi ve uygulamalar ile ilgili de bilgi veren Altunta, Aferez bir hastal iyiletirmek, istenilen kan bileenini veya kök hücre ya da hücresel tedavi ürünlerini elde etmek için kann vücut dnda ilenmesiyle ilgilenen bir bilim daldr. diye konutu.
Terapötik (tedavi edici) aferezin bir hastaln olas etken veya etkenlerini kandan uzaklatrmak, donör aferezinin (kan ba) sadece istenilen veya gerekli olan kan ürününü toplamak, hücre aferezinin kandan kök hücreler, öncü hücreler, doal öldürücü hücreler veya hücresel tedavi ürünlerini toplamak ve hücresel tedavi amacyla kullanldn dile getiren Altunta, Türkiyede terapötik aferez ilemlerinin birçok bilim alannda baar ile uygulandn bildirdi.
Prof. Dr. Altunta, Aferez bata kan hastalklar olmak üzere, nefroloji, nöroloji, youn bakm, acil tp, mikrobiyoloji ve klinik enfeksiyon gibi çok sayda bilim daln ilgilendiren çok çeitli hastalklarn tedavisinde baar ile uygulanan bir tedavi yöntemi olmu ve son yllarda olmazsa olmaz bilim dal haline gelmitir. bilgisini verdi.
Kovid-19da da afereze bavuruluyor
Kovid-19 hastalarnda aferez yöntemine sadece plazma üretilmesi için bavurulmadnn altn çizen Altunta, Kovid-19 küresel salgnnda da tedavi amaçl virüsün, salnan sitokin ve kimyasallarn uzaklatrlmas, tüketilen phtlama proteinlerinin yerine konmas (immün adsorbsiyon, terapötik plazma deiimi, filtrasyon gibi) ve ba amacyla Kovid-19 hastalndan iyilemi kiilerin plazmasnn toplanmas gibi çok geni yelpazede de afereze bavuruluyor. eklinde konutu.
Konvelesan plazma tedavisi nedir?
Bu pasif antikor tedavisinin, belirli bir ajana kar olan antikorlarn, bu ajana bal bulac bir hastala kar korunmas veya tedavi edilmesi amacyla duyarl bir kiiye verilmesini içerdiini aktaran Prof. Dr. Altunta, unlar kaydetti:
Pasif antikor uygulamas duyarl kiilere hemen baklk kazandrmann önemli bir yoludur. Pasif antikor tedavisinin 1890lara kadar uzanan bir hikayesi vardr ve 1940larda ilaç tedavisinin gelimesinden önce baz bulac hastalklarn tedavi edilmesinin en önemli yöntemlerinden biriydi.
Konvelesan plazma uygulamasnda, iyileen Kovid-19 hastalarnn aferez yöntemiyle toplanan plazmalarnn, yatarak tedavi gören yeni hastalara verildiini ifade eden Altunta, u bilgileri aktard:
Amaç, iyileerek virüse spesifik baklk kazand düünülen kiilerden bakl salayan antikorlarn alnarak hastaya verilmesidir. Bu ekilde hastadaki virüsün etkisiz hale getirilmesinin salanm olmas beklenmektedir. Duyarl bir kiiye verildiinde, bu antikorun kanda dolaarak dokulara ulamas ve enfeksiyona kar koruma salamas beklenmektedir. Antikor miktarna ve kompozisyonuna bal olarak, transfer edilen immünoglobulin tarafndan salanan koruma, haftalar ila aylar boyunca sürebilir.
SARS1, MERS ve EBOLAda uyguland
Prof. Dr. Fevzi Altunta, 20. yüzyln balarnda, poliomyelit, kzamk, kabakulak ve grip gibi viral hastalklarn salgnlarnda konvelesan plazmalarn kullanldn belirterek, unlar kaydetti:
H1N1 influenza virüsü salgn srasnda konvelesan plazma alan hastalarda almayan hastalara kyasla daha az ölüm oranlar gözlenmitir. Konvelesan plazma ayrca 2013te Bat Afrika Ebola salgnnda da kullanlm ve bu tedaviyi alan hastalarda daha yüksek yaam oranlar gözlenmitir. Ancak, her viral hastalk ve salgnn birbirinden farkl olduu unutulmamaldr. Geçmiteki bu deneyimler Kovid-19 küresel salgnnda da kullanlabilmeleri için önemli tarihsel emsaller oluturmaktadr. Koronavirüs hastalklarna kar konvelesan plazmalarn kullanm ile ilgili 21. yüzyldaki deneyim, 2003te SARS1 ve 2012de MERS salgnlarndan edinilmitir. En büyük çalma Hong Kongda SARSl 80 hastada yaplmtr. Bu çalmalarda da konvelesan plazma tedavisinden hastalarn fayda gördükleri ifade edilmitir.
Dünyada etkili olan son küresel salgnda da çinde Kovid-19 hastalarnn tedavisi için konvelesan plazma kullanldn bildiren Altunta, Bu çalmalar az sayda hastay içermesine ramen, mevcut bilgiler, konvelesan plazma uygulamasnn viral yükü azalttn ve güvenli olabileceini göstermektedir. dedi.
ABDde 24 Martta onay verildi
Amerikan Gda ve laç Kurumunun (FDA), 24 Martta Kovid-19 Konvansiyonel Plazma Aratrmas Acil Durum bildirgesi ile ayn konuda bir tavsiye karar yaymladn hatrlatan Altunta, bu konuda belirli standartlar tespit edildiini ve hastalar için konvelesan plazma kullanmna belirli koullar için izin verildiini söyledi.
Dünya Salk Örgütünün (WHO) Kan Düzenleyiciler A ile böyle acil durumlarda aya ve antiviral ilaçlara ulalamadnda konvelesan plazma kullanlmasn önerdiini kaydeden Prof. Dr. Altunta, DSÖ Kovid-19da da kritik hastalarda kullanlmasn önermektedir. vurgusu yapt.
Dünya Aferez Birliinin (WAA) Kovid-19 salgnyla ilgili üye ülkeler arasnda bilgi ve tecrübe paylamn önemsediini dile getiren Altunta, WAA olarak biz de ulusal salk otoriteleri, akademi ve merkezler ile i birlii yaplarak klinik aratrma kapsamnda aferez uygulamalarna bavurulmasn tavsiye ediyoruz. dedi.
Türkiyede de Salk Bakanlnca Kovid-19 küresel salgnnda, ihtiyaç duyan hastalarda kullanlmak üzere konvelesan plazma temini ve kullanm için izin verildiini bildiren Altunta, ilemi yapabilecek merkezlerle ilgili unlar kaydetti:
Türk Kzlay ve Salk Bakanlnca ruhsatlandrlm terapötik aferez merkezleri Kovid-19 enfeksiyonu geçirmi olan baçdan tanmlanan kriterler çerçevesinde plazma elde edilmesine yönelik faaliyetleri yürütecektir.
Ülkemizde çok sayda bilim insannn katld çalma Gruplar oluturulmutur. Bu gruplar kendi aralarnda gerek baç seçimi, gerek ürün standard gerek tedavi yönetimi gerek hasta-verici takibi gerekse dünyadaki bilimsel gelimeleri takip ederek bilgi ve deneyim paylam salamaktadr. Bu ülkemizin bilimsel ve organizasyon kapasitesinin bir göstergesidir.
Sürecin ilemesine ilikin de açklamalarda bulunan Prof. Dr. Altunta, öyle konutu:
Önce uygun baçlar seçilecektir. Tüm baçlar laboratuvar testi ile dorulanm Kovid-19 tehisi konulmu olmaldr. Bu kiilere konvelesan plazma ba hakknda bilgilendirme yaplacaktr. Kovid-19dan klinik olarak tamamen iyiletii ve virüsü tamad gösterilecektir. Baçlarn en az 14 gün boyunca hiçbir ikayeti olmama ve kendini iyi hissediyor olmalar gereklidir. Yasal olarak 18 ya üstündeki kiiler baç olabileceklerdir. Bu kriterleri karlayan Kovid-19 virüs enfeksiyonuna yakalanm ve sonrasnda iyilemi bireylerden immünize plazmalar toplanp kan bankalarnda dondurularak saklanacaktr.
Aferez merkezinde ürün toplanmas nasl olacak?
Prof. Dr. Altunta, baçlara bilgi verilip yazl onamlarnn alnacan dile getirerek, Aferez ilemi ortalama 60-90 dakika sürecek. Aferez cihazlar ile yaklak 200-600 cc plazma toplanacak. Baç ilem bittikten sonra 15 dakika gözetim altnda tutulacak. Baçnn rzas dahilinde tekrar plazma ba için randevu verilebilecek. bilgisini paylat.
Toplanan ürünlere ne olacak?
Toplanan ürünlere Kzlay tarafndan ISBT numaras verilerek barkotlama ilemi yaplacan bildiren Altunta, barkotlanan ürünlerin ayr bir saklama dolabnda eksi 18-25 derecede veya altnda saklanacana deindi.
Konvelesan plazmann, iddetli ve kritik düzeydeki Kovid-19 hastalarna verileceini vurgulayan Altunta, seçilen hastalara 200-400 mL arasnda konvelesan plazma verileceini söyledi.
Bu hastalktan iyileen herkesi gönüllü plazma baçs olmaya davet eden Prof. Dr. Altunta, Bu sadece bir sosyal sorumluluk deil milli bir görevdir. Plazma baçl gibi toplumsal dayanma örneklerimiz bu mücadeleden hep beraber salkla çkmak için çok önemlidir. deerlendirmesinde bulundu.