BEÜnün, Bitlis li Ceviz Yetitiricilii Yaplan Tarm Alanlarnda Görülen Ceviz Antraknozu Hastalnn Morfolojik ve Moleküler Karakterizasyonu Projesi kapsamnda ceviz aaçlarnda sklkla görülen hastalklarn tespitine yönelik çalmas tamamland.
Aratrma sonucunda, cevizin kalitesini ve verimini düüren hastaln nedenlerine yönelik elde edilen bulgular, ABDdeki gen bankasnn veri tabanna kaydedildi.
Bu çalmayla Türkiye, antraknoz hastalnn tespitinde ABD, sviçre ve Hollandadan sonra veri tabanna kayt yaptran dördüncü ülke oldu.
- Türkiyede bir ilk
Proje yürütücüsü ve BEÜ çevre Mühendislii Bölümü Dr. Öretim Üyesi brahim Koç, AA muhabirine yapt açklamada, proje kapsamnda Bitliste, ülkede ve dünyada yaygn görülen ceviz antraknoz hastalnn moleküler ve morfolojik karakterizasyonu üzerine çalma yürüttüklerini söyledi.
Cevizin, salk açsndan dünyann en önemli besinlerinden biri olduunu belirten Koç, u bilgileri verdi:
Bitlis, ceviz üretiminde ülkemizde, Türkiyede dünyada sayl ülkeler arasnda yer alyor. Antraknoz, yaygn bir hastalk olup etmeni mantardr. Bu da yüzde 90 civarnda verim kaybna sebep olan bir etmendir. Bu etmen ayn zamanda cevizde kaliteyi de düürmektedir. çalmay yapmamzn amac hem ilimiz için önemli olan cevizin daha kaliteli üretilmesini salamak hem de hastal tehis ettikten sonra engelleyici ve iyiletirici yöntemler gelitirmektir.
Koç, BEÜ, Dicle, Abant zzet Baysal ve Yüzüncü Yl Üniversitelerinden akademisyenlerin görev ald projenin yaklak bir yl sürdüünü aktard.
çalma sonucunda ceviz antraknoz hastalnn etmenin moleküler ve morfolojik tehisini yaptklarn kaydeden Koç, Bulgularn gen bankasna kaydn gerçekletirdik. Bu ülkemiz açsndan ilk kayt oldu. Dünyada da ABD, sviçre ve Hollandadan sonra dördüncü ülke konumundayz. Projeye destek sunan BEÜ Rektörü Prof. Dr. Erdal Necip Yardma, Bilimsel Proje Destek Birimine, Adilcevaz Tarm ve Orman Müdürü Selami Savaa ve akademisyenlere teekkür ederim. diye konutu.
- Ülkemiz için önemli bir çalma
BEÜ Bitlis Yöresi Ceviz Uygulama ve Merkez Müdürü Dr. Öretim Üyesi brahim Demir de Bitlisin en önemli tarmsal ürünlerinden olan cevizdeki antraknoz hastalnn tespitiyle ilgili yürüttükleri projeyle güzel veriler elde ettiklerini söyledi.
Bitlis merkez ve ilçelerinden aldklar örnekler üzerinde çalma yaptktan sonra bunlar izole ettiklerini anlatan Demir, öyle devam etti:
Bu örneklerin morfolojik tespitinden sonra DNA izolasyonu ve moleküler karakterizasyonu yapld. Bu bizim ve ülkemiz için önemli bir çalmayd. Ülkemizde ilk defa yaplan bu çalmayla dünyada dördüncü sradayz. Antraknoz hastal bölgede ceviz üretiminde önemli skntya neden oluyor. Hastaln bilimsel olarak morfolojik ve moleküler tespitini yaptktan sonra ne gibi önlemler alabileceini belirlemek istiyorduk. Projemiz baaryla sonuçland. Sonuçlar gen bankas veri tabanna kaydedildi. Ülkemiz ve ilimiz için yeni bir kayt niteliindedir. lk defa ceviz hastalna neden olan etmenin moleküler tespitini yaparak literatüre kazandrdk.
Antraknozun cevizde yüzde 90 verim kaybna sebep olan mantar hastal olduunu vurgulayan Demir, Bitlis ve ilçelerinde youn görülen bu hastaln hem cevizin kalitesine hem de verimini etkilediini ifade etti.