Genellikle k mevsiminde rabet gören, özellikle okul öncesi ve ilkokul ya grubundaki çocuklarda doktor kontrolü dnda skça kullanlan propolis, D vitamini, balk ya ve çeitli vitamin komplekslerinin kontrolsüz kullanm, Kovid-19 pandemisiyle beraber daha da artt. Uzmanlar, normal bir baklk sistemine sahip, beslenme bozukluu gibi çok özel durumlar yaamayan çocuklarda bu ürünlerin doktor bilgisi dnda kullanmnn yaratt risklere dikkat çekerek ailelere önemli uyarlarda bulundu. çocuk mmünoloji Uzman Dr. Emre Akkelle ve çocuk Endokrinoloji Uzman Dr. Mehmet Eltan, ailelerin çocuklarn Kovid bata olmak üzere pekçok hastalklardan korumaya çalrken, farknda olmadan uzun vadede daha büyük salk sorunlarna neden olabileceini söyledi.
KONTROLSÜZ KULLANIM PANDEMDE DAHA DA ARTTI
Dr. Mehmet Eltan, pandemi döneminde Kovid-19dan korunmak veya Kovid-19un olas etkilerini azaltmak amacyla ailelerde bitkisel destekler ve vitaminlerin kullanmda çok büyük art yaandn kendi kliniklerinde de gözlemlediklerini söyleyerek Bunlardan banda propolis geliyor. Oysa propolisin, içerdii östrojen nedeniyle, özellikle kz çocuklarnda erken ergenlie neden olabilecei, hayvan çalmalarnda daha önce gösterilmi. Biz de günlük pratiimizde, kliniimizde uzun dönem propolis kullanm ile gelen ve erken ergenlik bulgular olan hastalarla sk karlamaya baladk. Yine keza özellikle küçük çocuklarda kemik inesi, di inesi ad altnda, büyük çocuklarda ise baklk sistemini desteklemek, Kovid-19 etkilerini azaltmak adna yüksek dozlarda D vitamini kullanm oldukça artm durumda. D vitamininin yüksek dozlarda uzun süre kullanm ile kan kalsiyum düzeyi artyor ve buna bal böbrek talar ile hastalar kliniimize geliyor dedi.
ALELER BU ETKSN BLMYOR
Ailelerin, propolisin östorjen etkisi hakknda bilgi sahibi olmad için genelde muayene srasndaki hasta öyküsü sorgulamalarnda bu durumun farkna vardklarn anlatan Dr. Eltan, u uyarlarda bulundu: Biz klinikte erken ergenlik ikayeti ile gelen hastalarda, beslenme ve vitamin desteklerini sorguladmzda, propolis kullanm ile skça karlayoruz. Erken ergenlik kz çocuklarnda 8 yandan önce meme tomurcuklanmasnn balamas, erkek çocuklarnda ise 9 yandan önce testis büyümesi ile bulgu veriyor. Erken ergenlikle beraber boy uzamasnn artmas ve kemik geliiminin hzl seyretmesine bal olarak final boyunda meydana gelecek kayp, bizim için en önemli özellik. kincisi de bu çocuklarn erken adet görmesi, psiko-sosyal travma yaratyor. Erken ergenlikle bavuran hastalarda uzun dönem tedavilere ihtiyaç duyuluyor ve bu tedaviler de kas içi enjeksiyon eklinde oluyor. 11-12 yana kadar çocuklarda bu tedaviye devam etmemiz gerekiyor. Bu da çocuklar için travmatik bir süreci beraberinde getiriyor. Bu nedenle çocuklarn baklk sistemini yüksek tutmak adna propolis ve D vitamini gibi ürünlerin uzun süre ve yüksek doz kullanm, hem aileler, hem de çocuk açsndan ekstra problemler oluturuyor.
EN çOK KRE VE LKOKUL çAI çOCUKLARINDA KULLANILIYOR
Klinik tecrübelerinde vitamin destek ürünlerinin daha çok 4 ya civarndaki kre dönemi çocuklar ile ilkokul 1-2ye kadar, yani 8-9 ya grubu çocuklarda tercih edildiini gördüklerini kaydeden çocuk mmünoloji Uzman Dr. Emre Akkelle ise, çocukluk çanda Kovid ne kadar hafif geçiyor, nadiren ar seyrediyor bunu bilsek de aileler bu konuda kendilerini eksik hissediyor ve çocuu takviye etmek istiyor. Bir de zaten modern çada çocuklarn erken yata okula balamalar, sk enfeksiyona maruz kalmalar, daha izole ortamlarda kalmalar da zaten k aylarnda aileleri alternatif tedaviye yönlendiriyor. Özellikle çocuk alerji immünoloji polikliniklerine çok sayda multi vitamin kompleksleri, baklk arttrmak adna C vitamin kompleksleri, balk ya kullanm nedeniyle gelen hastalarn oldukça fazla sayda olduunu pratikte görüyoruz dedi.
KOVDDEN KORUSUN DERKEN, DAHA AIR GEçRMESNE YOL AçABLR
çocuk mmünou Dr. Akkelle, bakl artrmak için kullanlan birtakm ürünlerin, bazen bakl fazla çaltrarak çocuu Kovide kar güçlendirmeye çalrken daha da savunmasz hale getirebildiini vurgulayarak u bilgileri verdi: Kovidin komplikasyonlarnn, vücudun Kovide kar verdii ar bir baklk yantndan olduunu düündüümüzde, baklk arttrc bir ilacn kontrolsüz kullanm, aksine immün sistemi kamçlayarak Kovid komplikasyonlarnn daha ar geçmesine neden olabilir. Bu yüzden doktor önerisi olmadan bu tarz ilaçlara meyledilmemesi çok önemli. Zaten vücuda gereksiz bu tarz takviye gdalar girdii zaman, vücudumuzu farkl bir uyarc karlatrm oluyoruz. Dolaysyla bu tarz takviye edici gdalarla bile vücutta kurdeen gördüümüz, içindeki koruyucu maddelere de bal olarak döküntüleri olan hastalarmz oluyor. bu sefer tablo, bizim için çok daha karmak bir hale geliyor diye konutu.
ERKNLK çADA ARTAN KANSER VE ÖLÜM RSK
Baz vitaminlerin uzun süre yüksek doz kullanldnda erikinlik çada kanser ve ölüm riskini artrdna dair çalmalar olduuna da deinen Dr. Akkelle, sözlerini öyle noktalad: E vitamininin yüksek doz kullanld bir takm hastalarda, erikin yata kanser ve ölüm riskini artrdn gösteren çalmalar var. Ya da örnein selenyum, C vitamini, A vitamini, normal beslenen bir çocukta zaten gdalarla alnabilecek bu vitaminlerin vücuda fazladan girmesi, bilmediimiz ilerde baz baka skntlar da, örnein otoimmün hastalklar da tetikleyebilir içindeki boyar maddelerden dolay. Ebeveynler ne yapalm diye sorduunda, onlara ekstradan vitamin almalarn deil, çocuun zamannda ve mevsimine uygun beslenmesi gerektiini, proteinden zengin beslenmelerini öneriyoruz. çocuklarn erken yatma konusunda tevik edilmeleri çok önemli. Ayrca pasif sigara maruziyeti hala maalesef çok yaygn. Yanlarnda olmasa dahi, baka odada sigara içen aileler var. Bu da mukosiliyer dediimiz sinüslerimizde, kulaklarmzda, boazmzdaki aktiviteyi bozup enfeksiyon oluturabiliyor. Ailelerimizi bu konuda çok uyaryoruz ne yazk ki. Son olarak da çocuklarn da fiziksel ve duygusal stresleri var. Darda daha çok vakit geçirmeleri, açk havada daha çok bulunmalar lazm.