HABER MERKEZ
Dünya Salk Örgütü (DSÖ), dünya genelinde bir milyardan fazla kiinin bir tür engelle yaamna devam ettiini açklad.
DSÖ verilerine göre, dünya genelindeki engelli saysnn 1 milyar at ve yaklak her 5 engelliden 4ünün gelimekte olan ülkelerde yaad bildirildi.
Engellilik, bir salk sorunuyla kiisel ve çevresel faktörler arasndaki etkileimi ifade ediyor.
Engellilerin says hzla artmaya devam ederken, artn baat nedenleri olarak demografik eilimler, kronik salk sorunlarndaki art ve yalanma gösteriliyor.
Dünya genelinde bir milyardan fazla kiinin engelli olduu tahmin edilirken, bu say dünya nüfusunun yüzde 15ine tekabül ediyor.
Öte yandan 15 ya ve üzeri yaklak 190 milyon kii ilevsel hareketlerde önemli güçlükler yayor ve rutin salk hizmetlerine ihtiyaç duyuyor.
DSÖ, hemen herkesin hayatnn belli bir döneminde geçici veya kalc bir tür engelle kar karya kalmasnn muhtemel olduunu belirterek engelli kiilerin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgnndan orantsz ekilde etkilendiinin altn çizdi.
- nsan haklar ihlallerine maruz kalyorlar
Engelliler, bedensel engellerin yan sra engelli olduklar için maruz kaldklar insan haklar ihlalleriyle de mücadele etmek zorunda kalyorlar.
Dünyann birçok bölgesindeki engelliler iddet, istismar, ön yarg ve kötü muamele gibi birden fazla hak ihlaline maruz braklyor.
Engelli bireyler ayrca salk ya da salkla ilgili hizmetlere eriim noktasnda engellemeler, ayrmclk ve damgalamalarla karlaabiliyor.
Engelliler, salk hizmetlerinden faydalanmak istediklerinde ön yarg ve ayrmcla maruz braklarak düük kalitede hizmet almak zorunda kalyorlar.
DSÖ, engellilerin, salk sistemlerinin tüm seviyelerinde, özellikle de birinci basamak salk hizmetlerine entegre edilmesinin ivedi bir ekilde yaygnlatrlmasnn önemine dikkati çekiyor.
- Salk hizmetlerine eriimde maddi bariyer
Engellilik son derece çeitlilik gösterebiliyor ve engelli insanlarn bazlar kapsaml salk bakm gereksinimlerine ihtiyaç duyarken, bazlarnn söz konusu bakmlara ihtiyac olmayabilir. Ancak tüm engelliler, her insan gibi temel salk hizmetlerine eriime ihtiyaç duyuyor.
Düük gelirli ülkelerde yaayan engellilerin yarsndan fazlasnn uygun salk hizmetlerini karlayacak imkanlara sahip olmad tahmin ediliyor.
Engelliliin düük gelirli ülkelerde daha yaygn olmas ve engellilikle yoksulluk arasndaki doru orant, engellilikle mücadelenin en etkili yolunun toplumsal kalknma olduunu ortaya koyuyor.
Birlemi Milletler (BM) Engelli Haklar Sözlemesinin 25. Maddesi, engelli kiilerin ayrmcla uramadan en yüksek salk imkanlarna ulama hakkn savunuyor. Ancak çok az ülke engelli vatandalar için yeterli kalitede salk hizmeti sunuyor.
Birçok engellinin temel salk hizmetinden yararlanmak için seyahat ve temel ilaç masraflarn dahi karlayamayacak durumda olduu ifade ediliyor.
- Engellilerin yüzde 80i gelimekte olan ülkelerde
BMnin aktard verilere göre, bir milyar engellinin yüzde 80i gelimekte olan ülkelerde yayor.
Engelli nüfusun yaklak yüzde 46s 65 ya ve üzeri kiilerden oluuyor.
Söz konusu verilere göre, her be kadndan birinin hayatnn bir bölümünde engelli olmas muhtemel görünürken, bu orann çocuklarda 10da bir seviyelerinde görüldüü tahmin ediliyor.
Öte yandan engellilerin iddete maruz kalma olaslnn 4 ila 10 kat daha fazla olduu belirtiliyor.