DİYARBAKIR-Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı, Kadın ve Aile Şube Müdürlüğüne bağlı Diyarbakır Kadın Sorunlarını Araştırma ve Uygulama Merkezi (DİKASUM) Erken Yaşta Evlilikler Çalıştayı başladı. Sümerpark Ortam Yaşam Alanı Resepsiyon Salonunda düzenlenen çalıştayda DİKASUM adına Hülya Değirmenci kısa bir açış konuşması yaptı. Daha sonra açılış konuşması yapan Büyükşehir Belediye Başkanvekili Hafize İpek toplumun can alıcı konularından biri olan çocuk gelinleri tartışmak ve konuşmak için bir araya geldiklerini belirtti. İpek çocuk evliliklerini önleyebilmek için neler yapılabileceğini, farkındalık yaratmak amacıyla uygulanacak yöntemleri ve deneyimlerin paylaşılacağını söyledi. İpek, kadın çalışmalarının bu konudaki çabalarına karşın Türkiyedeki bu toplumsal yaranın kanamaya devam ettiğini belirtti.
OYUN OYNARKEN EVE ALINDILAR
İpek Sokakta yaşıtlarıyla oyun oynarken eve alındılar diyerek işaret ettiği çocuk gelinlerin durumunu Bu kez oynayacakları evcilik arkadaşlarıyla oynadıkları kadar sevimli olmayacaktı. Parmaklarına takılan halkayı boynuna ve bedenine vurulmuş bir zincir gibi ömür boyu taşıyacaklardı. Çocuk gelin oldukları yetmez gibi ellerinden alınan oyuncak bebek yerine gerçek bebek verildi ve kendileri çocukken çocuk sahibi oluverdiler. Bu küçük kadınlar sessizce boyun eğdikleri hayatlarını sessiz çığlıklarıyla sürdürmeye devam ettiler şeklinde özetledi.
DUYGUSAL AÇIDAN YARA ALIYORLAR
İpek çocuk gelinler sadece Türkiye’de değil, dünyada çözüm üretilmeye çalışılan önemli bir adaletsizlik sorunu olduğunun altını çizerek, Dünyada her yıl yaklaşık 14 milyon kız çocuğu henüz oyun oynayacak yaştayken evliliğe adım atıyorlar. Türkiye genelinde 18 yaşından önce evlenen kızların oranı yüzde 32. Yani her üç kadından biri 18 yaşından önce evlendiriliyor. Kız çocukları fiziksel ve duygusal açıdan yara alıyorlar. Aile içi şiddete maruz kalıyorlar, eğitimden uzaklaştırılıyorlar, ekonomik ve sosyal haklardan mahrum bırakılıyorlar diye konuştu.
Bölgede de durumun can yakıcı bir şekilde sürdüğünü dile getiren İpek, bu durumun Büyükşehir Belediyesi Diyarbakır Kadın Sorunlarını Araştırma ve Uygulama Merkezinin hazırladığı Erken Yaşta Yapılan Evlilikler Raporunda çarpıcı biçimde gözler önüne serdiğine dikkat çekti.
CİNSEL İSTİSMARI KAPSAMINA ALINMALI
İpek yapılan tespitlerden yola çıkarak yasal yaptırımlarının kararlılıkla uygulanması, çocuk yaşta yaptırılan evliliklerin çocuğun cinsel istismarı kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Yasalardaki çocuk ve küçük kavramlarındaki farklılık ve karışıklıkların giderilmesi gerektiğini belirten İpek, erken yaşta evlendirilen kadınların yaşadığı travmanın ilgili kurumlarca yapılacak sağlık politikaları ile izlenmesi gerektiğini söyledi.
Daha sonra DİKASUMun Erken yaşta evlilikler ile ilgili yaptığı araştırmayı Araştırmanın Koordinatörü Sosyolog Pervin Yetiz yaptı.
6 AYLIK ARAŞTIRMA YAPILDI
Erken yaşta evlilikleri sosyal ve kültürel açıdan Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden Prof. Dr. Nükhet Eralp ile Uçan Süpürge Haber Merkezi Genel Yayın Yönetmeni Selen Doğan değerlendirdiği çalıştayda Yetiz, araştırmayı Mayıs 2012de Diyarbakırda Büyükşehir Belediyesinin hizmet verdiği Hasırlı, Benusen, Aziziye ve Yeniköy Mahallelerinde yaptıklarını bildirdi. Dicle Üniversitesinden Prof. Dr. Remzi Oto gözetiminde yapılan araştırmada sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve sosyolog bulunduğunu belirten Yetiz, 6 ay süreyle yapılan çalışmada sosyal bilimlerde kullanılan yüz yüze anket, odak grup çalışması, derinlemesine görüşme, psikolojik değerlendirme gibi pek çok yöntemi birlikte kullandıklarını söyledi.
ERKEN YAŞTA EVLİLİĞİN GELİŞMİŞLİKLE BAĞI VAR
Yetiz ,daha sonra dünyadan ve Türkiyedeki erken yaşta evlilik rakamlarını verdi. Birleşmiş Milletlerin 2000 yılında yaptığı bir araştırmaya atıfta bulunan Yetiz, bu araştırmaya göre gelişmiş ülkelerde erken yaşta evlilik oranının düştüğü, az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde ise bu oranın yükseldiğini belirtti. Buna örnek olarak İsveçte yüzde 0.4, Finlandiya ve Fransada yüzde 0,6 olduğunu, buna karşın Mısırda yüzde 15.9, Şilide yüzde 11.7 olduğunu söyledi. Çocuk yaşta evliliklerin dünyada en çok doğu, orta ve batı Afrikada ile Güney Asyada rastlandığını ifade eden Yetiz, Örneğin Nijerde yüzde 61.9, Demokratik Kongo Cumhuriyetinde de yüzde 74.2, Afganistanda yüzde 15.7, Bangladeşte yüzde 51.3tir dedi.
ERKEN EVLİLİK YÜZDE 15.5
Medeni Kanunun kabul ettiği ve hakim kararıyla yapılan evlilikler dikkate alındığında Türkiyede resmi rakamlara göre erken evliliğin yüzde 15.5 olduğunu belirten Yetiz, Dini nikahlıların oranı ve nikahsızların oranını eklediğimizde Türkiyede en az yüzde 30-35 oranlarında erken yaşta evlilik olduğunu söyleyebiliriz diye konuştu.
Yetiz ,daha sonra DİKASUMun yaptığı araştırmanın amacını açıkladı. Erken ve zorla evliliklerin sosyal, psikolojik ve ekonomik ve kültürel etkilerini araştırmak ve kadınlar üzerinde yarattığı sonuçları anlamak istediklerini belirten Yetiz, erken yaşta ve zorla evlilikler konusunda farkındalık yaratma amacında olduklarını söyledi.
ERKEN YAŞTA DOĞUM FAZLA
Bir görüşmede erken evlenen bir kadının kendilerini Buke barana (Yağmur gelini) olarak adlandırdığını anlatan Yetiz, kullandıkları kavramlar arasında çokça kader, kısmet, çaresizlik gibi kavramlar geçtiğini aktardı.
Yetiz, araştırmaya konu olan kadınların yüzde 32.8nin 18 yaş öncesi evlendiği yine kadınların yüzde 20.4ünün 18 yaşından önce doğum yaptığı söyledi.
Erken Yaşta Evlilik Çalıştayı basına kapalı diğer oturumlarla sürdü. Yarın da erken yaşta evliliklerin eğitim, sağlık, hukuksal ve medya boyutu ile ilgili atölyelerle sürecek.