Fatiha, Kuran-ı Kerimin ilk suresidir ve bir şeyin başlangıcı, giriş anlamına gelir. Fatiha suresinde Allahtan nelerin isteneceği, ayrıca istemenin usul ve dabı da öğretilmektedir.
Bismillhirrahmanirrahim.
Elhamdulillhi Rabbil lemin, errahmanirrahim, malikiyevmiddin, iyyake nabüdü, ve iyyake nestiyn, ihdinas sıratal müstkiym, sıratallezne enmte aleyhim, ğayril mağdbi aleyhim, veladdlliynSıralı Okunuşu 1- Bismillahirrahmnirrahm.
Türkçede yaygın olarak Elhamd (halk ağzında Elham) şeklinde bilinen ve Kuran-ı Kerimin ilk suresi olan Fatiha, Mekke döneminin ilk yıllarında tamamı bir defada inmiştir. Fatiha kelimesi bir şeyin başlangıcı, giriş anlamına gelir.
Kuranın ilk suresi ve bir bakıma onun önsözü olduğu için bu adı almıştır. Fatihanın çeşitli özelliklerini ifade eden diğer isimlerinden bazıları şunlardır: Ümmül-Kuran (Kuranın aslı, özü), vfiye (tam, bütün), kfiye (yeterli), kenz (hazine), şükr, dua, şfiye. (şifa veren)
Fatiha suresi, hamdin lemlerin rabbi Allaha ait olduğunu bildiren yetle başlar. Bu yeti Allahın esirgeyen ve bağışlayan (rahman ve rahm), aynı zamanda din gününün sahibi ve hükümranı olduğunu ifade eden övgü yetleri takip eder.
Daha sonra Allah karşısında insanoğlunun durumunu belirleyen şu yet gelir: Biz ancak sana ibadet eder ve yalnız senden yardım dileriz. Fatiha suresinde Allahtan nelerin isteneceği, ayrıca istemenin usul ve dabı da öğretilmektedir.
Buna göre istemenin şartları önce ne istediğini bilmek, sonra ona gerçekten ihtiyacı olduğunu belirtmek, daha sonra da onu elde etmek için yapılması gerekeni yapmaktır. Sureyi okuyan mümin Allaha kul olduğunu ifade ettikten sonra kendisiyle yaratıcısı arasında hiçbir aracı bulunmadan doğrudan doğruya ona seslenir.
Ebed mutluluğa ve sonsuz nimetlere ulaştıran doğruluk ve dürüstlük yolunda ilh lutfa nil olmuş iyilerin izini takip ederek ilerlerken gazaba uğramışların, şaşırmış ve sapmışların durumuna düşmemek için Allahtan yardım ister.
Fatiha suresi Allah ile kul arasında bir tür sözleşme ve antlaşma olarak da değerlendirilmektedir. surenin ilk yarısı kulun Allaha hamd ve övgüsünü, ikinci yarısı da onun Allahtan isteklerini dile getirir. Peygamber Efendimizin şu hadisi bu diyalogun önemine dikkat çeker: Fatihayı okuyan kul, lemlerin rabbi olan Allaha hamdolsun dediğinde Allah, Kulum bana hamdetti der. Kul, Allah esirgeyen ve bağışlayandır deyince, Kulum beni övdü der. Kul, O din gününün hükümdarıdır deyince, Kulum beni yüceltti der. Kul, Biz ancak sana ibadet eder, yalnızca senden yardım dileriz deyince, Bu benimle kulum arasındadır, artık kulum ne isterse olacaktır der. Kul, Bize doğru yolu göster, nimet verdiklerinin yolunu; gazaba uğramışların ve şaşırıp sapmışların yolunu değil deyince Cenb-ı Hak, İşte bu yalnızca kulum içindir, isteği yerine gelecektir der (Müslim Salt, 38, 40).
Fatiha suresindeki ifadeler çoğul kipiyle kullanılmıştır. Bu da müslümanlar için toplum hayatının ve toplumsal dayanışmanın önemini, birlik ve beraberlik içinde sırt-ı müstakm üzere hareket etmeleri gereğini ortaya koyar.Fatiha suresi önce Allahı en belirgin nitelikleriyle tanıtmakta ve insanı sağlam bir imanla Ona yöneltmekte, yaratıcıya ve yaratılmışlara karşı sorumluluk duygusuyla hareket etmeyi dinin ve dindarlığın temeli olarak belirlemektedir. Bu surenin her türlü hayırlı faaliyetlerin başında veya sonunda, çeşitli vesilelerle tertip edilen meclislerde, merasimlerde, kabirlerde vb. yerlerde dua niyetiyle okunması zamanla Müslümanlığın en köklü sembollerinden biri haline gelmiştir.
Farz ve nfile ayrımı yapmaksızın tek başına kılınan bütün namazların her rekatında Fatiha suresini okumak gereklidir. Hanef mezhebine göre cemaatle kılınan namazlarda imama uyan kimsenin Fatihayı okuması gerekmez. Şflere göre imama uyan kimsenin Fatiha okuması farzdır. Fatihanın arkasından min demek sünnettir (Türkiye Diyanet Vakfı İslm Ansiklopedisi nden derlenmiştir).