Asl ad Ylmaz Pütün olan sanatç, Hamit ve Güllü Pütün çiftinin çocuu olarak 1937de Adanann Yenice köyünde dünyaya geldi.
Güney, verdii bir röportajda çocukluk yllarn u sözlerle açklamt:
Adm, zorluklar karsnda eilmez, umutsuzlua kaplmaz, ylgnla dümez ve ba emez anlamna gelir. Soyadm Pütün ise bir da meyvesinin krlmaz çekirdei demektir. 1937 ylnda, Türkiyede, bir güney ehri olan Adanann Yenice köyünde dodum. Kürt asll, topraksz bir köylü ailenin iki çocuundan biriyim. Annem dindard ve okuma yazma bilmezdi. Babam ise okuma yazmay askerde örenmiti. Annem gibi o da hiç okula gitmemiti. Dokuz yamdan bu yana hayatm çalarak kazandm. lk iim dana gütmekti.
LSE YILLARINDA SNEMAYLA TANITI
lk ve orta örenimini Adanada tamamlayan sanatç, harçln çkarmak üzere, henüz 13 yandayken bisikletiyle sinemalara 16 milimetrelik film bobinleri tad, srtndaki panoda ise film afilerini sergileyerek sinemaya ilk admn att.
Ylmaz Güney, And Film ve Kemal Film irketlerinin bölge temsilciliklerinde film datcl yapt. Sanatçnn edebiyata ilgisi sinemaya yönelmesinde en önemli sebeplerden biri oldu.
Lise yllarnda çkard Doruk adl sanat dergisinde hikayeler de kaleme alan sanatçya, yazd bir hikayeden dolay 1955te dava açld.
Sanatç, Yaar Kemal araclyla Yeilçamn usta yönetmenlerinden Atf Ylmazla tanarak, bir süre onun asistanln yapt. Yeni Ufuklar, Onüç, Pazar Postas ve Bir dergilerinde de yazlar çkan Güney, 18 yandayken kaleme ald Üç Bilinmeyenli Eitsizlik Sistemleri adl öyküsünde komünizm propagandas yapt gerekçesiyle bir buçuk yl hapis cezas ald.
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine 1956da giren Güney, 1957de ayrlarak stanbul Üniversitesi ktisat Fakültesine kayt oldu. Güney, yapt bir açklamada, eitimine devam edememesini u sözlerle aktarmt:
1957 ylnda stanbula, ktisat Fakültesinde örenim görme hayalleriyle geldim. Fakat devam edemedim. 1955ten beri süren takibat ve mahkeme sonuçlanmt ve ben balangçta 7 buçuk yl ar hapis ve 2 buçuk yl sürgün cezasna çarptrldm. Daha sonra temyiz mahkemesi karar bozdu. Yeniden görülen mahkeme sonucu cezam 1 buçuk yl ar hapis ve alt ay sürgün cezasna çevrildi. Örenimim yarm kalmt. Önümdeki tek yol, kendimi hayatn okulunda, hayatn kabul ettii ve dayatt öretmenler aracl ile eitmekti. Öyle yaptm.
BU VATANIN çOCUKLARI VE ALAGEYK FLMLERYLE LK KEZ BEYAZPERDEDE YER ALDI
Ylmaz Güney, 1959da senaryosunu kendisinin kaleme ald, Atf Ylmazn yönettii Bu Vatann çocuklar ve Alageyik filmleri ile ilk kez profesyonel anlamda oyunculuk yapt. Bu filmlerin ardndan Güney soyadn kullanmaya balayan sanatç, 1961de Atf Ylmazn Tatl Bela film setinde yönetmen yardmcl yaparken tutukland. Sanatç, 1962ye kadar cezaevinde kald, 6 ay Konyaya sürgün edildi.
1963te yeniden sinemaya dönerek, arlkl olarak macera filmleri çeken ve 1963 yapm kisi de Cesurdu adl filmle seyirci karsna çkan sanatç, senaryosunu yazd ve barolünü oynad filmde, kabaday karakterini oynad. Filmlerinde hakszla urayan bir Anadolu çocuunun isyann ileyen Güney, ayn yllarda çirkin Kral lakabn ald.
Yönetmenliini Lütfi Akadn yapt 1967 yapm Hudutlarn Kanunu filmindeki rolüyle, 1967 Antalya Altn Portakal Film Festivalinde En yi Erkek Oyuncu seçilen sanatç, Kahreden Kurun, Ben Öldükçe Yaarm, Kzlrmak, Karakoyun, nce Cumali, çirkin Kral, Seyit Han, Topran Gelini, Aç Kurtlar, Zeyno, Ac, Vurguncular, Baba ve Atn da aralarnda bulunduu yüzü akn filmde yönetmen, senaryo yazar ve oyuncu olarak yer ald.
Ylmaz Güney, 1964te Kamal Zeybek filminin çekimleri srasnda tant oyuncu Nebahat çehre ile 1967de evlendi.
Sanatç, 1968de Güney Film Yapm kurdu ve ayn dönem çkarmaya balad Güney dergisinde sinema ve sanatla ilgili görülerini, iir ile öykülerini okurlarn beenisine sundu.
Askerliini 1968-1970 yllar arasnda tamamlayan Güney, 1970 ylnda senarist, yönetmen, yapmc ve barol oyuncusu olarak yer ald Umut filminde, define bulmak umuduyla bir hocann peinde tüm hayatn harcayan yoksul at arabacs Cabbar karakteriyle sinemada büyük yank uyandrd. Umut filmi, Adana Altn Koza Film Festivalinden 6 ödülle dönerek, Türk sinema tarihinde bir dönüm noktas olarak yer ald.
Sinema teknii, dili ve politik yönü ile Ylmaz Güneyin dier filmlerinden ayrlan Umut, daha sonra çekilecek siyasi filmlerin de öncüsü oldu. Yapm, Antalya Altn Portakal Film Festivalinden En yi Erkek Oyuncu ve Grenoble Film Festivalinden Seçici Kurul Özel Ödülünü kazand. Sansür Kurulu tarafndan yasaklanan film, 2015te 47. Sinema Yazarlar Dernei Türk Sinemas Ödül Töreninde, yüzyln en iyi 10 Türk filmi arasnda ilk srada yer ald.
BOYNU BÜKÜK ÖLDÜLER ROMANIYLA ORHAN KEMAL ROMAN ÖDÜLÜNÜ ALDI
Güney, yaklak bir buçuk yl evli kald Nebahat çehreden 1968de boandktan sonra 1970te Jale Fatma Süleymangille evlendi. çift, dünyaya gelen çocuklarna Remzi Ylmaz adn verdi. Sanatç, 1972de Orhan Kemal Roman Ödülünü ald Boynu Bükük Öldüler adl romannda, kendi çocukluunu anlatt karaktere olu ile ayn ad verdi. Sanatçnn ayrca Elif Güney adnda biri kz daha oldu.
12 Mart muhtrasnn ardndan yeniden tutuklanan sanatç, bir hafta gözaltnda tutulduktan sonra serbest braklarak 3 ay Nevehire sürgün edildi.
Ylmaz Güney, 1972nin mart aynda devrimcilere yardm gerekçesiyle yeniden gözaltna alnarak, 10 yl hapis ve sürgün cezasna çarptrld. 1974te genel afla serbest kalan sanatç, ayn yl, yönetmen, yapmc, senarist ve barol oyuncusu olarak yer ald Arkada filmini tamamlad.
Usta oyuncu, 1974te, bir cinayet olayna adnn karmas sonucu 19 yla mahkum edildi.
Cezaevinde kald süreçte eine yazd mektuplar, Selimiye Mektuplar adl kitapta toplad.
1981 YAPIMI YOL FLM, CANNES FLM FESTVALNDEN ALTIN PALMYE ÖDÜLÜYLE AYRILDI
Ylmaz Güneyin cezaevindeyken senaryosunu kaleme ald Sürü filmi, yönetmen Zeki Ökten tarafndan beyaz perdeye aktarld. Senaryosunu Güneyin yazd, yönetmenliini ise erif Görenin üstlendii 1981 yapm Yol filmi ise 1982de Cannes Film Festivalinden Altn Palmiye ödülüyle ayrld.
1982de Türk vatandalndan çkarlan sanatç, Fransada 1983te çektii Duvar filmiyle 1984te Cannes Film Festivali Jüri Özel Ödülüne aday gösterildi.
Türk sinemasnn dünyaya açlmasnda önemli bir yeri olan, eserleriyle yurt içinde ve yurt dnda çok sayda ödül alan Güney, 114 filmde oyuncu, 26 filmde yönetmen, 15 filmde yapmc, 64 filmde ise senarist olarak yer ald.
Ylmaz Güney, mide kanseri sebebiyle 9 Eylül 1984te Fransada hayata veda etti ve Pariste Pere Lachaise Mezarlna defnedildi.
Ölümünden sonra kurulan Ylmaz Güney Vakf ei Fato Güney öncülüünde eserlerini korumaya ve yaynlamaya yönelik çalmalar yürütüyor.