Yapm tamamlanan Ilsu Baraj Gölü altnda kalacak Batmann Hasankeyf ilçesi, yeni yerleim yerinde sakinlerine tarihi dokuda çada yaam olanaklar sunacak.
Su altnda kalacak 3 bin 500 nüfusa sahip Hasankeyfin tarihi ve kültürel varlklaryla 3 kilometre uzaklktaki yeni yerleim alanna tanmas için hummal çalmalar sürüyor.
Tarihin, çevresel ve kültürel deerlerin korunmas, gelecek nesillere aktarlmas için yürütülen çalmalar kapsamnda, su altnda kalacak Hasankeyfteki tarihi eserler yeni yerleim birimine tanyor.
6 milyar lira kaynakla 3 bin dekar alanda kurulumu devam eden yeni yerleim yerinde kamu binalar ve birçok sosyal tesisin yan sra bölge mimarisine uygun i yeri ve konutlar ina edildi.
Baraj gölü kenarnda yaplan yeni yerleim yerinin, doa, su ve kültür turizmi bakmndan da gelimesi hedeflenirken, proje tamamlandnda alan bölge turizminin gelimesine de katk salayacak.
çalmalar tamamlandnda Hasankeyfin uranlan deil, konaklanlan ilçe haline gelmesi hedefleniyor.
-Önce kamu binalar tand
Türkiyenin gözde ilçelerinden biri olmas hedeflenen yeni Hasankeyfte çalmalar aralksz devam ediyor. Eski Hasankeyfin yerleim alan 500 dekar iken yeni yerleim yeri 3 kilometre uzaklktaki 3 bin dekar alana ina edildi.
Yeil alan miktarnn artt yeni yerleim yerinde kaymakamlk, belediye hizmet binas, ilçe jandarma komutanl, ilçe emniyet müdürlüü, Batman Üniversitesi Turizm letmecilii ve Otelcilik Meslek Yüksekokulu, 25 yatakl Hasankeyf Devlet Hastanesinin de arasnda yer ald çok sayda kamu kuruluu binasnn yapm tamamlanarak, hizmete açld.
- Modern konutlara yerleecekler
Bölge mimarisine uygun ina edilen 98 i yerinden oluan Ticaret Merkezi ile 710 konut yapld. Yeni konutlarn yaplacak çevre düzenlenmesinin ardndan teslim edilmesi ile Hasankeyfliler 160 metrekarelik modern evlerde yaamlarn sürdürecek.
- lk olarak Zeynel Bey Türbesi tand
Proje kapsamnda eksi Hasankeyfte tanabilir eserler DS tarafndan uygulanan projeler dorultusunda tanrken, yerinde korunmasna karar verilen eserler için güçlendirme çalmas yaplyor.
Bu kapsamda Türkiyede geçen yl ilk defa uygulanan projeyle baraj gölü alanndan çkarlan ve 540 yllk olmas itibaryla dünya ölçeinde bütüncül olarak tanan en eski tarihi yap saylan Zeynel Bey Türbesi 12 Mays 2017de yeni yerine baaryla nakledildi.
Bin 500 ton arlndaki Artuklu Hamam da dün 3 kilometre uzaklkta Arkeoparktaki yeni yerine bütüncül olarak ulatrld. Artuklu Hamam yarn tama platformundan indirilerek yeni yerine oturtulacak.
Yl sonuna kadar mam Abdullah Türbesi, Er-Rzk Camisi minaresi, Orta Kap, Süleyman Han Camisi, Kzlar ve Koç camileri de tanacak.
- 3 katl müze yapld
Kültür Park olarak ayrlan bölgede 2 bin 500 metrekare kapal, 5 bin metrekare açk alana sahip Türkiyenin en modern müzelerinden 3 katl Hasankeyf Müzesi ile 500 kii kapasiteli amfi tiyatro ina edildi. Müzede, Hasankeyfin geçmiine k tutan eserler sergilenecek.
- Tarihi külliye ykntlarndan ina edilecek
Yeni Kültürel Park Alanna getirilen Zeynel Bey Türbesinin yanna, eski yerinde ykntlar kalan külliye yeniden ina edilecek. 2004-2005 yllarndaki arkeolojik kazlarda ortaya çkarlan, Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanl dönemlerine ait medrese, imaret, han ve hamam gibi yaplardan oluan külliyenin yüklenici firma tarafndan aslna uygun ina edilmesi için çalmalar hzla sürüyor.
Külliyenin inasnn tamamlanmasyla ilçeyi ziyaret edecek yerli ve yabanc turistler baraj gölü kysndaki Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alannda hem tarihi türbeyi hem de etrafndaki külliyeyi ziyaret etme imkan bulacak.
- Tüp geçit yaplacak
DS, Hasankeyfte su altnda kalacak tarihi eserlerin sudan zarar görmemesi için 180 milyon lira harcamayla güçlendirme çalmas yapt.
Dicle Kalknma Ajans (DKA) da yeni Hasankeyften eski Hasankeyfe su altnda Tüp geçit ile ulam salamak için proje hazrlad. Böylece ilçeye gelecek yerli ve yabanc turistler, hayata geçirilmesi planlanan tüp geçit ile eski Hasankeyften yeni Hasankeyfe kadar su altndan yürüyecek. Ziyaretçiler böylece tarihi Roma köprüsü ve maaralar su altnda görme imkanna kavuacak.
- Maaralar butik otel olacak
Hasankeyf ilçesine bal Üçyol köyündeki 8 maarann turizme kazandrlmas için valilik ve DKA tarafndan proje balatld. Ekolojik Köy Projesi ile maaralar butik otele dönütürülecek, restoranlarda ise, bu köyde yetitirilen ürünler pazarlanacak.
- Antik liman yer alacak
Barajda su tutulmaya balanmasnn ardndan yerli ve yabanc turistlerin Hasankeyf Kalesini gezebilmeleri, ilçenin turizm alanna ulalmas için aab Vadisinin giriine antik liman yaplacak. Burann tamamlanmasyla turistler, yeni Hasankeyften teknelerle limana ulaarak, açk hava müzesi olan Hasankeyf Kalesini, Küçük Saray gezebilecek ve dev kanyonlarda doa yürüyüleri yapabilecek.
- Yamaç asansörü
Tarihi eserlerin sergilenecei Kültür Parkna Rayl Yamaç Asansörü ina edildi. Hasankeyf yamacna kurulan asansörle ziyaretçiler, hem Kültür Parkna gidebilecek hem de oluacak göl havzasn izleyebilecek.
- Binlerce eser çkarld
Ilsu Baraj Gölü Altnda Kalacak Kültür Varlklarnn Kurtarlmas Projesi kapsamnda, Kültür ve Turizm Bakanl ile DS i birliiyle, Diyarbakr Müze Müdürlüü Bakanlnda, 2000 ylndan bu yana bölgedeki çeitli yerlerde devam eden kurtarma kazlarnda binlerce eser gün yüzüne çkarld.
Diyarbakr-Batman snrnda, Dicle Nehri ve Batman çaynn kesitii yerde bulunan Körtiktepedeki kazlarda günümüzden 12 bin yl öncesinde bölgede dokuma yapldna dair kantlar bulundu. Kazda iskelet ve kullanlan eyalar üzerinde dokumann bütün evrelerini gösteren desen izleri ortaya çkarld.
Hasankeyf arkeolojik kaz çalmalar kapsamnda Dicle Nehri kysndaki Hasankeyf Höyükte sürdürülen kazda günümüzden 11 bin 500 yl öncesine ait yerleim yeri tespit edildi.
- Kültür balkçl gelitirilecek
lsu Barajndan etkilenen köylerde yaayanlar için alternatif gelir kaplar da oluturuluyor. Daha önce tarm veya hayvanclk yapan köy sakinleri artk devlet desteiyle kültür balkçl da yaparak gelir elde edecek.
- Baraj 4 bin kiiye i salayacak
Mardin ve rnak snrlar arasnda Dicle Nehri üzerinde 10 yl önce yapmna balanan Ilsu Baraj ve HESin yapm tamamland. Dargeçit ilçesinin 15 kilometre dousunda, rnakn Güçlükonak ilçesinin 13 kilometre kuzeybatsnda, Suriye snrna 45 kilometre mesafede, tarihi Ilsu kaplcalarnn kaynanda yaplan Ilsu Baraj ve HESin hizmete girmesi, bölge ve ülke ekonomisine önemli katk sunacak.
Gövde hacmi bakmdan Atatürk Barajndan sonra ikinci srada yer alacak ve ylda 4 milyar 120 milyon kilovatsaat enerji üretecek baraj, bu açdan Atatürk, Karakaya ve Kebandan sonra dördüncü büyük baraj olacak. Baraj ayrca 4 bin kiiye de istihdam salayacak.
- Hasankeyf dünyann bir çekim merkezi haline gelecek
Hasankeyf Kaymakam Faruk Bülent Baygüven, AA muhabirine yapt açklamada, bu projenin çok boyutlu, devlet ve bölge açsndan önemli vizyon bir proje olduunu vurgulad.
Devletin bu dorultuda hastaneden, üniversiteye, kütüphaneden sosyal tesislere, belediyeden okullara ve camilere kadar her türlü yatrm yaptn dile getiren Baygüven, Bütün bunlar bittikten sonra Hasankeyf bir ky kenti olacak, tekne turlarnn, su sporlarnn yapld, antik liman, marinas, arkeopark, müzesi, kültürel dokusu, Hasankeyf Kalesiyle dünyann bir çekim merkezi haline gelecek. dedi.
Baygüven, çalmalara hak sahipliklerine öncelik tanyarak baladklarn aktararak, komisyon olarak yaplan çalmalar ile 710 hak sahibinin, 150 esnafn belirlendiini dile getirdi. Daha sonra 710 konut ve 150 iyerinin inasna baladklarn anlatan Baygüven, konutlarla ilgili çalmalarn yüzde 90nn tamamlandn belirtti.
Baygüven, tarihi eserlerin tanmasna baladklarn anmsatarak, bundan sonraki süreçte mam Abdullah Zaviyesi, Er-Rzk Cami minaresi, Koç ve Hz. Süleyman Camisi minareleri, Kzlar Camisi ve Orta Kapnn tanacan ifade etti. Baygüven, baz türbelerin de arkeoparktaki yerlerine konumlandrlacan söyledi.
Baygüven baz eserlerin de yerlerinde güçlendirilerek korunacana iaret ederek, 1960l yllara kadar vatandalarmzn yaad yer olan Hasankeyf Kalesi var. Buras için de yüksek miktarda proje ödenei ayrld. Hasankeyf Kalesinin güçlendirilmesi, çevresel düzenlemelerin yaplmas, baz maaralardaki dolgu çalmalar, riskli kayalarn düürülmesi, bunlar tamamland. Ayrca aab Vadisine antik bir liman yaparak, vatandalarn eski Hasankeyfe götürülüp, kaleyi gezmelerini salamak, kalenin turizme açlmas büyük önem arzediyor. diye konutu.
- Arkeolojik kazlar devam ediyor
Baygüven, arkeolojik kazlarn devam ettiini, kazlarda çkarlan eserlerin, belki de Türkiyede emsali olmayan müzede sergileneceini aktard.
- Cittaslow için ön bavuru kabul edildi
Belediye ile yürüttüümüz çalmalar kapsamnda Hasankeyfin Sakin ehir anlamna gelen Cittaslow ünvan kazanmas için yaptmz bavuruda ön elemeyi geçtik. Cittaslow olarak kabul edildik. Böylece Türkiyede 15 Cittaslowdan biri olacaz. Bu da Hasankeyfe ayrca bir deer katacak. diyen Baygüven, çalmalarn hzla devam ettiini belirtti.
- Hasankeyf örnek bir ehir olarak tasarlanm
Hasankeyf Kültür Dernei Bakan Ahmet Akdeniz de projenin bir an önce tamamlanmasn beklediklerini dile getirerek, dünyaya örnek olmak istediklerini vurgulad.
Akdeniz, Hasankeyf örnek bir ehir olarak tasarlanm ve ina ediliyor. stiyoruz ki; bu örnek ehir dünyaya örnek olsun. Dedelerimiz binlerce yl önce medeniyetin en üst seviyesini yaamlar. Bizler de yeni Hasankeyfte yaplan yeni ehrimizle, tanan kültür varlklarmzla muasr medeniyetlerin üst seviyesini yaamak istiyoruz. ifadelerini kulland.
Akdeniz, yeni evlerine yerlemeyi heyecanla beklediklerini dile getirerek, Yaadmz evler 45 metrekarelik afet evleridir. Mutfamz, banyomuz yok, tuvaletlerimiz yok, sular caddelerden akyor. Bu da bize utanç veriyor ama yeni ehirde alt yapsyla üst yapsyla müthi bir proje yaplm. diye konutu.