Türkiyenin çeitli yörelerinde ilkbaharda doal olarak yetien, dikeni, tohumu ve kökleri farkl ekillerde tüketilebilen ifa kayna kenger bitkisi, yöre halk sayesinde tüketiciye ulatrlyor.
çounlukla Dou ve Güneydou Anadolu bölgelerindeki dalk kesimlerde yetien kengerin otundan yemek, tohumlarndan kahve ve kökündeki svdan da sakz elde ediliyor.
Safra kesesi, kulak zar yrtlmalarna iyi geldii, ayrca sakznn di ve di eti rahatszlklarn giderdii düünülen kenger, Karacada bölgesinde hayvanclkla uraan vatandalar için de geçim kayna oluyor.
Baharn müjdecisi kabul edilen kenger bitkisini için araziye çkan kadn ve çocuklarla hayvanlarn merada otlatan çobanlar, gün boyunca binbir emekle topluyor. Semt pazarlarn süsleyen kenger, kilosu 6-10 liradan satlyor.
Diyarbakr-anlurfa karayolunun kenarnda hem koyun otlatp hem de kenger satan 14 yandaki Süleyman Ark, yln bu aylarnda kengerlerin çkmaya baladn anlatt.
Hayvanlarn otlatrken çevreden de kenger topladn belirten Ark, Günde iki kova kenger topluyorum ve buradan geçen sürücülere satarak para kazanyorum. dedi.
- Türkiyenin birçok bölgesine kenger göndermeye çalyoruz
Pazarda kenger satanlardan Sedat çoban da Karacada bölgesinde köylülerin toplad bitkiyi 2 ay boyunca sattklarn ifade etti.
Kengerin birçok yemekte kullanlabildiini söyleyen çoban, 2-3 liradan alyoruz, temizleyip 8 liraya satyoruz. Tad çok güzel, et gibi. Diyarbakra, stanbula, zmire ve Türkiyenin birçok bölgesine bu dönemde kenger göndermeye çalyoruz. Eskiden Diyarbakr, Hakkari, rnak taraflarndan çok gelirdi ama son zamanlarda gelmemeye balad. diye konutu.
Bitkinin kökünden de sakz elde edildiini aktaran çoban, özellikle di arlarna iyi geldiin bilinen sakzn da satldna iaret etti.
- imdilerde sakz bulmak zor
Pazar esnafndan Mehmet ahinolu da tamamen doal olan kengerin farkl ekillerde tüketilebildiine dikkati çekerek iki ay boyunca günde ortalama 150 kilogram kenger sattklarn vurgulad.
anlurfa Aktar Pazarnda kenger sakz satan brahim çetin de kenger otunun sebze olarak tüketildiini, köklerinden elde edilen sakzn di arlar ve di eti rahatszlklarnda kullanlabileceini söyledi.
Son dönemde sakzn geçmie oranla pazara daha az geldiini anlatan çetin, Eskiden insanlar gelip kiloyla alrlard ama imdilerde sakz bulmak zor. Koca pazarda benden baka kimsede yok. Ben de elimdekilerin kymetini bilmeye çalyorum. Tanesini 5 liradan satyorum. ifadesini kulland.
- Terör olaylar yüzünden fiyat artt
Harran Üniversitesi (HRÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Dekan ve Botanik Ana Bilim Dal Bakan Prof. Dr. Hasan Akan, bata di hastalklar olmak üzere çeitli rahatszlklara iyi geldii bilinen kenger sakznn ho kokusu ve kendine özgü tadyla yöre insannn vazgeçilmezleri arasnda yer aldn aktard. Akan, öyle konutu:
Kenger bizim bölgede nisan ayndan itibaren sat sunulmaya balyor. Önemli bir besin bitkisidir, besin deeri oldukça yüksektir. Bitkiden elde edilen kenger sakz da doal olmas sayesinde uzun yllardr Anadoluda kullanlyor. Yaplan bilimsel aratrmalara göre ve halk arasnda bitkilerle ilgilenen vatandalara baktmzda da özellikle di eti rahatszlklarnda, patlayan kulak zar tedavisinde, safra kesesindeki talarn düürülmesinde kenger sakzyla ilgili bilgilerin ve bulgularn olduunu biliyoruz. Özellikle mays ayndan itibaren kenger sakz elde edilebiliyor. Yapsnda süt barndran gövdesini kestiinizde buradaki beyazms svy yöre insan toplar, doal olarak kurumaya brakr ve sakz elde edilir. Tabii sert bir sakz. Özellikle az ve çene balamnda egzersiz yaplmasn salar. steinizi zaman bu sakz çineyebilirsiniz sonrasnda suda brakp tekrar çineyebilirsiniz.
Akan, son yllarda kenger sakzn fiyatnn ciddi oranda arttn ifade ederek unlar kaydetti:
Bölgede yaanan terör olaylar nedeniyle bölge insan tarafndan salkl bir ekilde toplanamaynca kenger ve sakznn fiyat artm durumda. Bu bitki küçük ölçekte de olsa gelir getirici önemli bir ürün. nallah bundan sonra bitki daha rahat ve salkl bir ekilde toplanr. nsanlarmza kenger bitkisi ve sakzn tüketmesini öneriyoruz.