Afrikadan göç eden leylekler, yaklak 5 bin kilometrelik yolculuun ardndan Diyarbakr Bismil kara yolu kenarnda bulunan ve Türkiyenin en büyük kolonilerinden olan yuvalarna geri döndü. Dicle Nehri kenarnda olmas nedeniyle tercih ettikleri alanda yaklak 2 hafta süren yolculuun yorgunluunu atan leylekler, geçen yl doal nedenlerle zarar gören yuvalarnn yeniden inasna balad. Tarlalardan topladklar çal çrplar elektrik direklerinin üzerindeki yuvalarna mühendis edasyla yerletiren leyleklerin, yuvalarn kuluçka dönemi için hazrladklar anlar görüntülendi. Yaklak 20 kilometrelik yol boyunca dizili 40n üzerindeki yuvada kuluçkaya yatacak olan leylekler, dünyaya getirecekleri yavrularn burada büyüttükten sonra, eylül ayndan itibaren tekrar Afrikaya göç edecek.
HER SENE AYNI YUVAYA GELRLER
Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Ana Bilim Dal Öretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Klç, bölgenin leyleklerin ana vatan olduunu ifade ederek, Burada üreme yapacaklar. ubat ortalarndan itibaren gelmeye baladlar. u anda yuva kurma faaliyetlerine, yuvaya yeni materyal getirme durumundalar. Eler birbirlerini buldular. Leyleklerin özellii kendi yuvalaryla evli olmalardr. Her sene ayn yuvaya gelirler. Bu sene gelenler geçen ylki gelenler. Mevcut Bismil kolonisi Anadoludaki leylek kolonilerinin önemlilerinden biridir. Yaklak olarak 17 yldan beri bunlar takip ediyoruz. Sonuçlar çevrenin artlaryla da uyumlu oluyor. Yavru daha fazla yetiiyor. Özellikle nehre yakn olmas nedeniyle tercih ediliyor. Kuraklk srasnda maalesef leylek saysnda azalma oluyor. klime ait deerler leyleklerin üremesini belirliyor. Leylekler u anda üreme faaliyetlerine yeni baladklar için kesin bir ön görüde bulunamayz. Muhtemelen yiyecek az olduu zaman daha az yavru yetiir. Yoksa yumurta says ayn, yavru says ayn fakat yavrular beslenemeyince öleceklerdir. Dolaysyla yavru saysnn azalmas beklenir. Yaklak 40 yuva var diye konutu.
GEçEN YIL 100DEN FAZLA YAVRU YETT
Bismil kolonisinde geçen yl 40n üzerinde yuvada 100den fazla yavru yetitiini aktaran Prof. Dr. Klç, Bunlarn bir ksm Afrikada kald. Buraya ancak eeysel olgunlua eritikten sonra gelecekler. Civardaki yuvalar tercih edecekler. çünkü anne babaya ait yuvay kullanamazlar. Leylekler besin zinciri içinde önemli bir halkay tekil ederler. Özellikle kurbaalarn, çekirgelerin, balklarn ar artnn da önüne geçerler. Dolaysyla çevre için vazgeçilmez bir tür diye kabul edilir. nsanlarn youn bir ilgisi var. Leylekler bölgemizde kutsal olarak kabul edilir. nsanlar bunlara dokunmazlar. Yuvalarnn aa ksmnda tarmsal faaliyetler yaplr, leylekler hiç etkilenmeden yuvalarn kurarlar, kuluçkay sürdürürler ve yavru yetitirirler. Bölgemiz için simge tür olarak kabul edilir. u anda geliler devam ediyor. Tamamlanmad. Geçen yl 40dan fazla yuva vard. Bu sene de aa yukar ayn deerleri bekliyoruz. Hatta 12 yuva daha fazla olabilir ifadelerini kulland.
YYECEK KONUSUNDA ENDEMZ VAR
Yiyecek konusunda endieleri olduunu dile getiren Prof. Dr. Klç, unlar söyledi:
Eer iklim kurak geçiyorsa bitkisel üretimde de azlk olur. Onu göreceiz. Önceki yllarda maalesef kuraklk varsa, ya azsa çevredeki vejetasyonda da gerileme söz konusu. statistiki olarak unu söyleyebiliriz; eer yiyecek azsa yavru says düecektir. Muhtemelen geçen ylki deerin altna inecektir. 100 civarnda yavru olursa baarl olur. Özellikle Dicle Vadisi nadide yerlerden biridir. Türler burada barnyorlar. K geçiriyorlar. Üremelerini yapyorlar. Bu bölgedeki koullarn korunmas lazm. çevrede pek çok tarmsal faaliyet var. Tarm ilaçlarnn gereinden fazla kullanlmamas lazm. Dicle Nehri çok önemli. çünkü kimi insanlar buradan içme suyu kimileri de kullanma suyu temin ediyor. Dolaysyla bizim buray korumamz lazm.