Makinelerde bulunan damgalarn pullarn üzerine ilenmesi sonucunda, 1 lira, 50 kuru, 25 kuru, 10 kuru, 5 kuru ve 1 kuru üretiliyor. Bask makinalar dakikada 9 ayr preste 700-800 kadar madeni para basyor. Üretimi tamamlanan paralar, tek tek paketleniyor.
1 liralar 100lük, 50 kurular 150lik, 25 ve 10 kurular 200lük, 5 kurular 300lük ve 1 kurular 400lük olmak üzere poetleniyor. Poetlenen paralar daha sonra arlk testine giriyor. Testi geçen her bir poet, kutulanarak Merkez Bankasna veya Merkez Bankas ubelerine gönderiliyor.
Madeni paralar, altn ve gümü gibi tekrar döküme girerek kullanlabiliyor. Ancak altn kadar dayankl olmadklar için geri dönüümü says kstl olabiliyor. Madeni parann sahtesinin anlalmas ise çok kolay. Mknatsa yapan madeni paralar sahte.
PARA BASMAK ÜLKELERN BAIMSIZLIK, MLL HAKLARIYLA LGL
ktisat tarihçisi Prof. Dr. Mehmet Bulut deerlendirmelerde bulunarak, Türk Liras ve para basmann detaylarn anlatt. Prof. Dr. Bulut, unlar söyledi:
Para, bir ekonomide ne kadar mal ve hizmet üretirseniz, o maln karlnda o kadar para olmas gerekiyor. Yani mal mübadelesinin kolaylamasdr, parann temel fonksiyonu budur. kinci temel fonksiyonu deer biriktirme arac. Bugün modern iktisatta, bir üçüncü özellii spekülasyon arac olarak para baslyor. Klasik iktisat sistemimiz bu iki öneli deer; birincisi deer ölçüm arac yani eer ekonomide ürettiiniz mal ve hizmet karlnda para basmazsanz mübadele zorlar. Böylece az para fiyatlarn artmasna sebep olur. Fazla para basarsanz bu sefer enflasyon alr, maln deeri düer. Burada bir denge olmas gerekiyor. Altn para, gümü, madeni paralar ise istediiniz kadar, dilediiniz gibi artramadnz miktar. Onun için bu metal sistemli para sistemlerinde ekonomide bir denge esas. Orada enflasyon ve deflasyon anlamnda sorunlar daha az. Ama kat para sisteminde paray dilediiniz gibi. Bir top kat binlerce dolar ama maliyeti birkaç sent. Ama altn ve gümü parann metalik deeri var. Onu istediiniz gibi artramyorsunuz. Para basmak ülkelerin bamszlk, milli haklaryla ilgili ama en önemli mesele piyasadaki mal mübadelesini salamak. Maln deer ölçüm arac olarak mübadeleyi kolaylatrmak ve deer biriktirme, tasarruf arac olarak kullanm. Madeni para, altn en önemli tasarruf arac dedi.
PARA GER DÖNÜÜMÜ
Bulut, Kat paralar Merkez Bankasna ypranm olarak götürdüünüzde deitirebiliyorlar. çünkü en temel kurum Merkez Bankas. Dier paralar yani bozuk paralarda ayn. Altn zaten deer kaybetmiyor. Yeniden külçe haline getiriliyor, sonra tekrar para olarak baslabiliyor. Dier bütün madeni paralar da altn gibi tekrar kullanlyor ama altn gibi çok geri dönüümü mümkün deil diye konutu.