Fethedilen yerlerde halk Müslüman olmaya zorlamayp can, mal ve inanç hürriyetini koruma altna alan Hazreti Ömer(r.a), valileri görevlendirmeden önce mal varlklarn kaydettirip görev döneminde olaan d art olanlar aratrd. Yöneticilikteki adalet anlay dolaysyla kendisine Adalet mülkün temelidir sözü atfedilen Hazreti Ömer((r.a), slam cemaatinde birlik ve beraberliin kuvvetlendirilmesi, idari kadroda disiplin salanmas, imar ve iskan politikasnn tesis edilmesi, vergi usullerinin ve güvenlik tedbirlerinin düzene sokulmas gibi birçok konuda ilk uygulamalar gerçekletirdi
Adaletiyle nam salan slamn ikinci halifesi Hazreti Ömer(r.a), vefatnn 1376nc ylnda anlyor. slam kaynaklarndan derlenen bilgilere göre, Mekkede miladi 584te doan Hazreti Ömerin annesi Hanteme binti Haim, babas Hattab bin Hufeyldir.
Kureyin baz ileri gelenleri gibi putperestlie bal kalarak, önceleri Hazreti Muhammede ve slama kar dümanlk gösteren, kabilesinden Müslüman olanlara ikence yapan Hazreti Ömer(r.a), 616da Müslüman oldu.
Onun slamiyete girmesinden sonra Müslümanlar, ilk defa Kabede toplu olarak namaz kld. Hazreti Muhammedin yanndan hiç ayrlmayan Hazreti Ömer, kumandanln Hazreti Muhammedin yapt bütün savalarda, Hudeybiye Antlamas, Umretül-kaza ile Veda Haccnda bulundu.
Hazreti Ömer, Mekkenin fethinde slam ordusu henüz ehre girmeden Hazreti Muhammedin çadrna gelen Kurey reisi Ebu Süfyann putlar övdüünü duyunca kar çkp onun Müslüman olmasnda rol oynad. Fetihten sonra erkeklerden biat alan Hazreti Muhammed, Hazreti Ömere de kendisi adna Kureyli kadnlardan biat almasn istedi. Hazreti Ömer ayrca Kabedeki resimleri imha vazifesini de yerine getirdi.
630da Tebük Gazvesi öncesinde ordunun teçhizi için malnn yarsn balayan Hazreti Ömer, Hazreti Muhammedin vefat üzerine ertesi gün Mescid-i Nebevide bir konuma yaparak, Müslümanlardan Kuran- Kerime sarlmalarn ve Hazreti Ebubekire biat etmelerini istedi.
HAZRET EBUBEKR MEDNEDEN AYRILDIINDA VEYA HASTALIINDA KENDSNE VEKALET ETT
Hazreti Ebubekirin halifelii döneminde ona müavirlik ve kadlk yapan Hazreti Ömer(r.a), zekat vermek istemeyen kabilelerden Medineye saldrmak isteyen asilerin datlmasn salayanlar arasnda yer ald ve Hazreti Ebubekir, Medineden ayrldnda veya hastalnda kendisine vekalet etti.
Hazreti Ömer, ticaret yapmay sürdürmek isteyen Hazreti Ebubekire müdahale edip beytülmale bakan Ebu Ubeydeden ona maa balatt, hafz sahabelerden bir ksmnn ehit dümesi üzerine Kurann toplanmas konusunu Hazreti Ebubekire açt ve Hazreti Muhammedin yapmad bir ii yapma hususunda tereddüt gösteren Hazreti Ebubekiri ikna etti. Hazreti Ömer, 633te hac mevsiminde emir-i hac olarak görevlendirildi.
Hazreti Ebubekir namaza çkamayacak derecede hastalannca imamlk görevini Hazreti Ömere brakt, Mescid-i Nebevide de halka Ömeri halife tayin ettiini duyurdu.
KAYBEDLEN BÖLGELERN GER ALINMASI çN HAREKETE GEçLD
Hazreti Ebubekirin 23 Austos 634te vefat etmesi üzerine Mescid-i Nebevide biat alan Hazreti Ömer, ilk i olarak kaybettikleri bölgeleri geri almak için harekete geçti.
Sasanilere kar savaan Hazreti Ömer(r.a) kumandasndaki slam ordular, 636da Kadisiye ve 637de Celula savalarnda Sasanileri yenilgiye uratt. Hazreti Ömer döneminde son olarak 642de Nihavend zaferiyle Irakn fethi tamamland.
23 Ocak 635te yaplan Fihl Savanda Müslümanlar, Bizans kuvvetlerine büyük zayiat verdirdi, Mercüssufferde yenilip ama snan Bizans askerlerini takip ederek 635 ylnn eylül aynda ehri kuatp fethetti.
Müslümanlarn bölgedeki baarlar üzerine Bizans mparatoru Herakleios, Hristiyan Araplarn ve Ermenilerin katld büyük bir ordu hazrlad. Ancak Bizans ordusu 20 Austos 636da Yermük Muharebesinde ar bir yenilgiye urad ve bölgedeki bütün ehirler Müslümanlarn eline geçti.
637de eyzer, Knnesrin, Halep, ardndan Antakya, Urfa, Rakka ve Nusaybin ksa aralklarla Müslümanlara teslim oldu.
KUDÜS SLAM ORDULARI TARAFINDAN KUATILDI
Mescid-i Aksann Müslümanlarn ilk kblesi olmas ve Hazreti Muhammedin Miraç hadisesinde Mescid-i Aksaya gitmesi Kudüsü önemli klyordu.
slam ordular tarafndan 638de Kudüsün kuatlmasnn ardndan Filistinin sahil ehirleri bata olmak üzere dier yerleim yerleri fethedildi. 640tan itibaren balayan mücadeleler sonras 642de Msrn fethi tamamland. slam ordular Hazreti Ömerin zamannda Sasani mparatorluuna tabi Irak, ran ve Azerbaycan ile Bizans mparatorluuna bal Suriye, el-Cezire, Filistin ve Msr slam ülkesine katt.
641de Hayber ve çevresindeki Yahudileri Arap Yarmadas dna çkaran Hazreti Ömer, 644 yl haccn eda edip Medineye döndüü günlerde, Firuz en-Nihavend isimli köle tarafndan sabah namaznda hançerle ar yaraland.
ehadetinden önce olu Abdullah Hazreti Aieye yollayarak Hazreti Muhammedin ayann dibine defnedilmek için izin isteyen Hazreti Ömerin talebi üzerine, Hazreti Aie kendisi için düündüü bu yeri ona vermeyi kabul etti. Üç gün sonra 3 Kasm 644te ehit düen Hazreti Ömerin cenaze namazn Suheyb bin Sinan kldrd.
HALFEL DÖNEMNDE BRçOK UYGULAMANIN LK GERçEKLETRLD
Fetihleri yönetip yönlendirmesi, ortaya çkan çeitli sorunlar çözümü, icraat ve kararlar hem kendi hem de sonraki dönemlerde etkili olan Hazreti Ömer, halifelii döneminde slam cemaatinde birlik ve beraberliin kuvvetlendirilmesi, idari kadroda disiplin salanmas, imar ve iskan politikas tesis edilmesi, vergi usullerinin ve güvenlik tedbirlerinin düzene sokulmas gibi birçok konuda ilk uygulamalar gerçekletirdi.
Hazreti Alinin teklifi üzerine 637 nisannda hicri takvimin kullanlmaya balanmasn kararlatrp muharrem ayn hicri takvimin ilk ay olarak kabul edilmesini salayan Hazreti Ömer(r.a), 635te Mescid-i Nebevide ilk defa cemaatle teravih namaz klnmasn emredip kadn ve erkeklere iki ayr imam tayin etti.
Cizye ayeti gerei slam topraklarnda yaayan Yahudi, Hristiyan ve Mecusi gibi gayrimüslimlerden vergi alp bunun karlnda onlar himayesine alan Hazreti Ömer, kadnlar, çocuklar, yoksullar ve din adamlarndan vergi almad. Kaybettii topraklardan ald vergileri de iade edip dükün Hristiyan ve Yahudilere beytülmaldan zekat verilmesini emreden Hazreti Ömer, Medinede merkezi bir idare kurup fethedilen yerleri de emir denilen kumandan valiler eliyle yönetti.
Valileri görevlendirmeden önce mal varlklarn kaydettirip görev döneminde olaan d art olanlar aratran Hazreti Ömer, hac zaman valileri yöreden insanlarla huzuruna çarp halkn durumunu sorgulad, tefti amacyla tannmayan kimseleri vilayetlere gönderdi, fethedilen hiçbir yerde halk Müslüman olmaya zorlamayp can, mal ve inanç hürriyetlerini koruma altna ald.
Yöneticilikteki adalet anlay dolaysyla kendisine Adalet mülkün temelidir sözü atfedilen Hazreti Ömer, gerek Müslümanlar gerekse gayrimüslimlerle ilgili verdii karar ve uygulamalar dolaysyla adaletine güvenilen ve snlan bir halife oldu.
stiklal airi Mehmet Akif Ersoy ise Hazreti Ömerin yal bir kadnla arasnda geçen diyalou aktard Koca Kar ile Ömer isimli iirinde, Kenar- Diclede bir kurt arsa bir koyunu. Gelir de adl-i lahi sorar Ömerden onu. sözleriyle onun adalet ve yöneticiliindeki sorumluluu ifade etti.